Пошук

 
13.07.2009 15:30
11 сакавіка 2007 г., ІІІ нядзеля Вялікага посту «Бог ёсць любоў, і хто жыве ў любові, той жыве ў Богу, і Бог у ім» (1 Ян 4, 16)     Бог стварыў чалавека паводле свайго вобразу і падабенства і адначасова даў яму зямлю, якая павінна была забяспечваць чалавека неабходнай для жыцця ежаю. Пакуль паміж Богам і чалавекам існавала гармонія, усё ў чалавека было добра: ён жыў у дастатку і цешыўся Божым благаслаўленнем. Аднак чалавек паддаўся спакусе і дапусціў, што з яго сэрца знік давер да Божай дабрыні і любові. Чалавек сам захацеў быць як Бог, але без Бога і па-над Богам (пар. ККК, 397, 398) . Праз першародны грэх смерць, хваробы і боль увайшлі ў гісторыю чалавецтва, пачаліся падзелы, і некаторыя людзі сталі адчуваць нястачу штодзённага хлеба. Праблема, якая як у даўнія часы, так і сёння стаіць перад чалавецтвам, гэта праблема недахопу любові. Уважліва назіраючы за тым, што цяпер адбываецца на зямлі, мы бачым вялікую дыспрапорцыю паміж рознымі краінамі. Адны краіны вельмі багатыя і заможныя, іншыя церпяць з прычыны беднасці і нястачы. Больш магутныя і багатыя імкнуцца любым коштам навязваць сваю волю і падпарадкоўваць сабе меншыя і слабейшыя. На жаль, гэта з’ява глабальнага маштабу. Касцёл рознымі спосабамі імкнецца задаволіць чалавечыя патрэбы і паказвае шлях да збаўлення, да сапраўднага дабра, якое вяртае надзею і прыносіць палёгку. Давайце задумаемся, чаму сучасны свет забываецца пра Бога і з цяжкасцю знаходзіць шлях да свайго Збаўцы? Святы Ян Багаслоў піша: «Той, хто не любіць брата свайго, якога бачыць, не можа любіць Бога, якога не бачыць» (1 Ян 4, 20) . Мы ведаем евангельскую прыпавесць пра багача і Лазара: «Быў адзін багаты чалавек, які апранаўся ў парфіру і тонкае палатно і кожны дзень цудоўна банкетаваў» (Лк 16, 19) . І вось, гэты багаты чалавек з Евангелля паводле Лукі памірае і апынаецца ў пекле. Такі прысуд для яго становіцца поўнай нечаканасцю: ён жа не краў, не рабаваў, не пазычаў пад працэнты. Няўжо быць багатым — гэта грэх? Безумоўна, не. Багач асуджаны не за тое, што меў багацце, бо і ў самога Езуса былі адданыя сябры сярод заможных людзей, гасціннасцю якіх Ён неаднойчы карыстаўся. У Бібліі асуджаюцца не столькі багатыя людзі, колькі іх грахі. А грахі гэтыя, як вучыць нас шматвяковы вопыт, асабліва буяюць на глебе, удобранай золатам. У чым зграшыў багаты чалавек з прыпавесці Езуса? Каля брамы яго дому ляжаў хворы ўбогі чалавек, якога звалі Лазар. Багач ведаў пра яго існаванне і ўбоства, але не звяртаў на яго ніякай увагі, нічым яму не дапамог. Не заўважаць свайго бліжняга, асабліва калі той знаходзіцца ў крайняй нястачы, не працягнуць яму руку дапамогі, калі гэта так лёгка зрабіць, застацца абыякавым да беднасці вакол нас — гэта трывожная праява. Чалавек, які не ведае літасці, не можа быць справядлівым, пабожным, поўным унутранай дабрыні і блізкім да Бога. Міласэрнасць — гэта адна з формаў любові. Хто не мае міласэрнасці, той не любіць і гэтым самым парушае асноўную запаведзь Евангелля. «Калі хтосьці мае дастатак у свеце, — піша Ян Багаслоў, — і бачыць брата свайго ў нястачы, і закрывае перад ім сваё сэрца, то як любоў Божая можа жыць у ім?» (1 Ян 3, 17) . Такі падыход, калі не заўважаюцца патрэбы іншага чалавека, асабліва беднага, калі яму адмаўляецца ў любові, пагражае кожнаму, не толькі багатаму. Але заможныя людзі ў гэтым сэнсе знаходзяцца ў асаблівай небяспецы. Адбываецца гэта перадусім таму, што багацце скіроўвае ўсю ўвагу яго гаспадара не на асобаў, а на рэчы. Сэрца пастаянна жыве пажадлівасцю таго, што ўбачылі вочы, па чым засумавалі пачуцці, і не ў стане адчуць патрэбаў бліжняга. Мы павінны заўсёды памятаць пра тое, што ў абліччы бедных да нас прыходзіць Хрыстус. Адкрытасць сэрца на патрэбы іншых людзей і гатоўнасць прыйсці ім на дапамогу — гэта тое, без чаго немагчыма стаць паўнавартасным чалавекам і хрысціянінам. Немагчыма без цяжкасцяў, самаадрачэння і ахвяры заўважыць добрае ў бліжнім, асабліва калі яно крыецца пад абліччам бедняка ці чалавека, адкінутага грамадствам. У Евангеліі паводле святога Мацвея ёсць апісанне апошняга суда, у якім Езус кажа асуджаным на вечны праклён: «Я быў галодны, і вы не далі Мне есці; прагнуў, і вы не напаілі Мяне; быў падарожным, і вы не прынялі Мяне; быў голы, і вы не апранулі Мяне» (Мц 25, 42–43) . Ігнаруючы чалавека, не бачачы ў бедным Хрыста, багаты можа дайсці да таго, што перастане бачыць і Бога. Яму будзе здавацца, што ўсе яго жаданні могуць задаволіць грошы. Звычкі сучасных багатых людзей ні для каго не з’яўляюцца таямніцай. Прэса, радыё, кіно, тэлебачанне ахвотна звяртаюцца да гэтай тэмы, бо ўсе добра ведаюць, што гэта тэма, якая кранае «за жывое». Колькі ж людзей з зайздрасцю кідаюцца на гэтыя апісанні, колькі людзей са шчырым захапленнем, амаль робячы з гэтага культ, назіраюць за банкаўскімі рахункамі вядомых мільянераў, за тым, як яны апранаюцца, падарожнічаюць і легкадумна трацяць грошы. Мы ўжо бачылі, за што багач з евангельскай прыпавесці пайшоў у пекла. Адсутнасць спагады да Лазара была толькі часткаю большага і складанага цэлага, была трагічным фіналам дрэнна накіраванага і дрэнна пражытага жыцця, была сведчаннем заганнага ўнутранага выбару, які паставіў яго вышэй не толькі за Лазара, але вышэй за ўсіх людзей і нават вышэй за Бога. Але і бедны чалавек можа мець такое сэрца, як у таго багача, што да бяспамяцтва зачаравана скарбамі гэтага свету, якое «ўсёю сілаю, усёю душою, усімі сваімі думкамі» прагне не Бога, а дабрабыту. Іншая праява дэфіцыту міласэрнасці ў наш час — гэта недахоп часу. Усюды гаворыцца, што час — гэта грошы, але для хрысціяніна час — гэта любоў. У пагоні за кар’ерай, дабрабытам ці ведамі чалавек забываецца пра свой абавязак быць побач з жонкаю, мужам, дзецьмі, бацькамі. У выніку міграцыі з вёсак у гарады шмат людзей пажылога ўзросту засталося ў сваіх родных дамах часта зусім без дапамогі. Дзеці жывуць у гарадах, часам прыязджаюць. Але ці дастаткова такога клопату пра пажылых бацькоў? Час Вялікага посту павінен нам дапамагчы зразумець, што міласэрнасць адносіцца не толькі да незнаёмых людзей, якія сядзяць на вуліцы каля магазіна або касцёла, але і да нашых блізкіх. Як часта я наведваю бацькоў? Ці цікавіць мяне іх лёс і патрэбы? Хто і калі апошні раз адводзіў іх у касцёл ці запрашаў да іх святара? Такіх пытанняў можна задаваць шмат: яны дапамагаюць нам рэальна глядзець на нашу рэчаіснасць і заўважаць у ёй чалавека. Святы Айцец Бэнэдыкт ХVІ у энцыкліцы Deus Caritas est («Бог ёсць любоў») разважае над рознымі аспектамі любові: над любоўю паміж жанчынай і мужчынам, і над той формай бескарыслівай любові, якая праяўляецца праз учынкі любові да бліжняга, перадусім да хворага, беднага, адкінутага. Гэты дакумент звяртае асаблівую ўвагу на дабрачынную місію Касцёла і нагадвае, што канкрэтныя праявы любові да бліжняга — гэта абавязак кожнага хрысціяніна. «Уся дзейнасць Касцёла — гэта выраз любові, якая жадае абсалютнага дабра чалавеку: жадае яго евангелізацыі праз Слова і сакрамэнты, што часта бывае гераічнаю справаю ў яе гістарычнай рэалізацыі; жадае яго развіцця ў розных сферах жыцця і чалавечай дзейнасці. Такім чынам, любоў — гэта служэнне, якое здзяйсняе Касцёл, каб нястомна адказваць на цярпенні і патрэбы людзей, у тым ліку і матэрыяльныя». Як католікі, мы павінны памятаць пра ўчынкі міласэрнасці для цела бліжняга і здзяйсняць іх, бо яны найлепш адлюстроўваюць наша стаўленне да бліжніх. Паўтараючы за Катэхізісам Каталіцкага Касцёла: галодных накарміць, спрагненых напаіць, нагіх адзець, падарожных прыняць у дом, хворых адведаць, вязняў суцешыць, памерлых пахаваць, мы ў той жа час чуем словы Хрыста: «Што вы зрабілі аднаму з гэтых братоў Маіх меншых, вы Мне зрабілі» (Мц 25, 40) . Каталіцкія Біскупы Беларусі
13.07.2009 15:32
У адказ на заклік Святога Айца Яна Паўла ІІ, выказаны ў 1995 г. у энцыкліцы Evangelium vitae , кожны год ва ўрачыстасць Звеставання Пана адзначаецца Дзень святасці жыцця. У гэты дзень мы дзякуем Пану Богу за дар жыцця і далучаемся да патоку малітваў, ахвяраў і ўчынкаў міласэрнасці ў інтэнцыі кожнага зачатага чалавечага жыцця. Хоць тая праўда, што жыццё паходзіць ад Бога, здаецца бясспрэчнай, для многіх, аднак, гэта не так. Неаднойчы можна пачуць пра адсутнасць пашаны да жыцця. Словы «аборт» і «эўтаназія», якія так часта паўтараюцца, цалкам адмаўляюць святасць жыцця. Бог, Даўца Жыцця, жадае, каб мы прынялі кожнае чалавечае жыццё і атулілі яго любоўю. У іерархіі каштоўнасцяў чалавечае жыццё павінна стаяць на першым месцы. Таму ўслед за Слугою Божым Янам Паўлам ІІ нам трэба заклікаць да паўсюднай мабілізацыі сумленняў і да супольных намаганняў у сферы этыкі, каб ажыццявіць вялікую стратэгію абароны жыцця. «Абараняць жыццё і ўмацоўваць яго, шанаваць яго і любіць — вось заданне, якое Бог даручае кожнаму чалавеку» (EV, 42). У вачах свету мы не маем для гэтага вялікіх сродкаў, аднак у нас, як у веруючых, ёсць незвычайная сіла і засцярога ад зла — малітва, якая, калі ўзносіцца з глыбокай верай да трону Спрадвечнага, можа чыніць цуды. Дзякуючы справе духоўнага ўсынаўлення ўратавана мноства чалавечых жыццяў. Духоўнае ўсынаўленне — гэта малітва ў інтэнцыі дзіцяці, якому пагражае забойства ва ўлонні маці, а таксама гэта просьба да Бога аб патрэбных ласках і святасці для яго бацькоў. Малітва працягваецца дзевяць месяцаў. Яна заключаецца ў тым, што кожны дзень моляцца адну таямніцу Ружанца і чытаецца спецыяльная малітва. Яе атрымліваюць падчас святой Імшы, калі складаюцца ўрачыстыя абяцанні — супольна або індывідуальна. Той, хто прадпрымае справу духоўнага ўсынаўлення, павінен таксама спаўняць дабравольна прынятыя рэлігійныя практыкі. Гэта можа быць, напрыклад, часты ўдзел у святой Імшы ў буднія дні і прыняцце святой Камуніі ў інтэнцыі духоўна ўсыноўленага дзіцяці, адарацыя Найсвяцейшага Сакрамэнту, рэгулярнае чытанне Святога Пісання, пост на хлебе і вадзе, змаганне з уласнымі дрэннымі звычкамі, дапамога тым, хто гэтага патрабуе, пэўныя дадатковыя малітвы. Сутнасць духоўнага ўсынаўлення — абарона ўжо зачатага жыцця. Гэта таксама падзяка за ўласнае жыццё і адначасова дапаўненне дару бацькоўства для тых, хто не можа мець уласных дзяцей. Уключэнне ў справу духоўнага ўсынаўлення ёсць праяваю поўнага даверу да Бога з надзеяй на тое, што Ён у сваёй звышнатуральнай моцы здзейсніць перамену сэрцаў, настроеных супраць жыцця. Ненароджаным дзецям, якім пагражае аборт, а таксама жанчынам, якія апынуліся ў складанай сітуацыі, сужэнствам і бацькам вельмі патрэбны нашая малітоўная падтрымка, нашыя ахвяры, індывідуальныя пастановы — тое, што мы ў іх інтэнцыі ўзносім да Бога. Таму вельмі важна вытрываць у штодзённай малітве і такім чынам пасадзейнічаць выратаванню цалкам безабаронных чалавечых істотаў. Дзякуючы Богу за дар кожнага чалавечага жыцця і перапрашаючы за шматлікія грахі непашаны ў адносінах да гэтага дару, непашаны да жыцця ад моманту зачацця да натуральнай смерці, мы далучаемся да патоку і малітваў, ахвяраў і ўчынкаў міласэрнасці ў інтэнцыі кожнага зачатага чалавечага жыцця. Няхай Дзень святасці жыцця будзе для вернікаў, якім не абыякава чалавечае жыццё, нагодай для распачацця справы духоўнага ўсынаўлення зачатага дзіцяці. Усіх тых, хто прымае ўдзел у справе духоўнага ўсынаўлення, сардэчна благаслаўляем. Канферэнцыя Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі
18.07.2009 17:05
Апошнім часам закранаецца праблема дзяцей, пазбаўленых апекі бацькоў. Дзякуй Богу, у нашай краіне няма дзяцей пакінутых, дзяцей, якія б заставаліся на вуліцах нашых гарадоў без ніякай апекі. Дзяржава спяшаецца дапамагчы гэтым дзецям, стварае для іх інтэрнаты і дзіцячыя дамы. Асаблівай пашаны заслугоўваюць тыя асобы, якія працуюць выхавацелямі ў дзіцячых дамах, служаць дзецям, памяншаючы такім чынам іх цярпенні, выкліканыя стратай сям’і. Неабходна таксама ўзгадаць пра розныя грамадскія арганізацыі, прыватных спонсараў са свету бізнесу, якія для сіротаў арганізоўваюць адпачынак у нашай краіне і за мяжой. Іх самаадданую працу Слуга Божы Ян Павел ІІ назваў супрацоўніцтвам у справе стварэння цывілізацыі любові. На жаль, нават найлепш упарадкаваныя дзіцячыя дамы не заменяць сямейнай атмасферы. Нішто і ніхто не дасць столькі цяпла дзецям, колькі можа даць штодзённае жыццё ў поўнай і любячай сям’і. Касцёл заклікае сужэнствы і хрысціянскія сем’і прыйсці на дапамогу дзецям-сіротам. Найлепшая дапамога — гэта падзяліцца атмасферай сямейнага цяпла і ўзяць такое дзіця на выхаванне. Такім чынам можна дзейсна перадаць дзецям традыцыі нашых продкаў і бясцэнны дар веры. Дзеці — гэта будучыня грамадства, будучыня нацыі і Касцёла. Усыноўленае дзіця, выхаванае ў сям’і веруючых, сустракаецца ў штодзённым жыцці са сведчаннем дабрыні Бога, адчувальна перажывае благаслаўленне, якое нараджаецца тады, калі чалавек становіцца на шлях веры. Таму я вельмі прашу сужэнствы і сем’і, якія маюць адпаведныя хатнія і матэрыяльныя ўмовы, адкрыць свае сэрцы і прыняць на выхаванне адно ці некалькіх дзяцей-сіротаў. Са шматгадовай душпастырскай практыкі я ведаю, што такое дзіця часта становіцца падтрымкай для бацькоў у старасці. Будзем таксама памятаць пра заслугу перад Богам: «Тое, што вы зрабілі аднаму з гэтых найменшых, тое Мне зрабілі». Прыкладам для нас з’яўляюцца сем’і з нашай краіны і з-за мяжы, якія чакаюць сваёй чаргі, каб усынавіць дзяцей-сіротаў, часта хворых або калекіх. Нават калі сем’і не маюць адпаведных матэрыяльных умоваў для таго, каб узяць назаўсёды да сябе дзіця-сірату, я заклікаю не зачыняць сваіх дамоў для сіротаў. Можна дапамагаць такім дзецям, запрашаючы іх да сябе з нагоды розных святаў, значных датаў у жыцці дзіцяці, напрыклад, з нагоды дзён нараджэння ці імянінаў, на час школьных канікулаў. Дзяржаўны закон прадугледжвае і такія кантакты сем’яў з сіротамі. Гэтым законам ужо карыстаюцца і прадстаўнікі іншых хрысціянскіх веравызнанняў. Важнай і вострай праблемай з’яўляецца праблема дапамогі хворым дзецям, пазбаўленых сем’яў, дзецям, якія жывуць у спецыяльных установах. Нават тады, калі мы не ў стане матэрыяльна дапамагчы дзецям-сіротам, мы можам дапамагаць ім духоўна. Мы можам памятаць пра іх у нашых малітвах, прасіць добрага Бога, каб на іх жыццёвым шляху Ён паставіў людзей, якія адкрыюць свае сэрцы на іх патрэбы. Усіх тых, хто клапоціцца пра матэрыяльнае забеспячэнне і выхаванне дзяцей-сіротаў і інвалідаў, усіх, хто распрацоўвае законы на карысць сіротаў, усіх, хто прыняў у свае сем’і гэтых дзяцей, я шчыра благаслаўляю.   Апостальскі Адміністратар Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі біскуп Антоній Дзям’янка
18.07.2009 17:19
1. Адвэнт — час радаснага чакання Божага Нараджэння Святкаванню таямніцаў Божага Нараджэння папярэднічае перыяд падрыхтоўкі, які мы называем “Адвэнт”. Гэтае слова ў старажытным Рыме азначала афіцыйны візіт, адведзіны дзяржаўнага саноўніка пасля прыняцця пасады. У язычніцтве гэтым жа словам называлі штогадовае прыбыццё боства ў святыню. У хрысціянстве гэтым словам мы акрэсліваем прыйсце Хрыста да чалавецтва. Адвэнт мае падвойны характар. Гэта час падрыхтоўкі да ўрачыстасці Нараджэння Пана, калі ўспамінаецца першае прыйсце Хрыста, а таксама час, калі мы скіроўваем нашыя думкі да прыйсця Хрыста на сканчэнні вякоў. Гэтыя дзве прычыны ўказваюць на Адвэнт як на час радаснага чакання. Таму перыяд Адвэнту падзяляецца на дзве часткі. Дзень 17 снежня з’яўляецца мяжой гэтага падзелу. Пра важнасць Адвэнту сведчаць розныя набажэнствы і аздабленне святыні ў гэты перыяд. У нас традыцыйнаю адметнасцю Адвэнта з’яўляюцца святыя Імшы, якія называюцца “рараты”. Іх назва паходзіць ад першых словаў спеву на ўваход — “Rorate coeli” (“Крапіце, нябёсы, з вышыняў...”) (пар. Іс 45, 8). Рараты — гэта святая Імша, якая традыцыйна цэлебруецца на світанні ў гонар Найсвяцейшай Панны Марыі. У шматлікіх парафіях вялікая колькасць дзяцей збіраецца на гэтай Эўхарыстыі — з ліхтарыкамі, зробленымі дома ці ў нядзельнай школцы. Неабходна падкрэсліць, што намаганні душпастыраў падтрымліваць гэтую традыцыю вельмі патрэбныя для рэлігійнага выхавання дзяцей і моладзі. З цэлебрацыяй раратняй святой Імшы звязана запальванне свечак. Раратняя свечка сімвалізуе Найсвяцейшую Панну Марыю — Дзянніцу (Зорку Ранішнюю), якая з’яўляецца “перад узыходам” Сонца — Езуса Хрыста. Ад раратняй свечкі мы адрозніваем дзве іншыя свечкі, такія, як пасхал і грамнічная. У перыяд Адвэнту ў нашых касцёлах можам заўважыць змешчаныя на вянку 4 свечкі, якія сімвалізуюць 4 нядзелі Адвэнту. Свечка, зялёны колер і форма (кола) вянка маюць сваё значэнне: святло праўды, надзея, жыццё і Бог. У цэласнасці адвэнтавы вянок з’яўляецца вобразам супольнасці, якая ў любові і радасці чакае свайго Пана. Усе гэтыя адвэнтавыя сімвалы павінны нагадваць нам, што неабходна паклапаціцца пра тое, каб унутрана, духоўна падрыхтавацца да Божага Нараджэння. Адвэнт — гэта час незвычайнага дзеяння шчодрай ласкі. Гэта спазнала святая Тэрэза ад Дзіцятка Езуса. У сваім дзённіку пад назвай “Гісторыя адной душы” яна апісвае вельмі цяжкое выпрабаванне, якое называе ласкай Божага Нараджэння. Яна піша, як аднойчы пасля яе вяртання з пастэркі Езус дапусціў, што з вуснаў свайго любімага таты, які называў яе сваёю прынцэсаю, яна пачула поўную раздражнення заўвагу. Словы бацькі літаральна наскрозь прабілі яе сэрца. Але менавіта ў гэты момант яна атрымла ад Бога гэтую незвычайную ласку, дзякуючы якой змагла павесці сябе так, нібы нічога не чула і, замест таго, каб займацца сабою, пачаць прыносіць радасць іншым. Ласка перавярнула сілу яе духа і праз дзесяць гадоў безвыніковай барацьбы з уласнай празмернай эмацыянальнай уражлівасцю, ва ўзросце чатырнаццаці гадоў яна была ў адну хвіліну ад яе вызвалена. Святая так піша ў сваім дзённічку: “Мяне сапраўды ўсё засмучала, цяпер жа наадварот: добры Бог аказвае мне такую ласку, што ніводная часовая справа не саб’е мяне з ног. Калі падумаю пра тое, як было раней, то мяне ахоплівае ўдзячнасць за тыя дабрадзействы, якімі адарылі мяне Нябёсы; я настолькі змянілася, што цяпер мяне проста не пазнаць”. Варта падрыхтаваць сваю душу, каб мы таксама спазналі аздараўляльную моц ласкі ў перыяд Божага Нараджэння. 2. Новы касцёльны год прысвечаны імкненню да святасці Касцёльны год, які распачынаецца, прысвечаны імкненню да святасці. Мы павінны нанава нагадаць сабе, што святасць, з’яднанне нашай волі з Божай Воляй, з’яўляецца мэтай нашага жыцця і крыніцай шчасця ўжо тут, на зямлі. Адвэнт, радасны час чакання нараджэння Езуса, указвае нам на адзін са слупоў, на якіх трымаецца будынак нашай святасці. Трапна сказала пра гэта святая Тэрэза з Лізьё: “Езус не патрабуе вялікіх учынкаў, але адзіна таго, каб мы даверыліся Яму і былі ўдзячнымі”. Сапраўдная радасць выяўляецца ва ўдзячнасці. Хто ўдзячны, той бачыць дзеянне Бога ў сваім жыцці, бачыць прысутнасць Бога ў сваёй штодзённасці. Святасць развіваецца дзякуючы ўдзячнасці. Ніхто з нас не можа палюбіць Бога, падпарадкаваць сваю волю Божай Волі, калі не ўбачыць Божай любові да сябе. Удзячнасць — гэта стан душы, якая бачыць любоў Бога і дзякуючы гэтаму здольная адказаць любоўю на любоў. Святая Тэрэза адзначае, што “ўдзячнасць больш за ўсё прыцягвае ласкі Божыя; калі мы дзякуем за дабрадзействы, Бог узрушаны і спяшаецца даць нам дзесяць новых ласкаў, а калі мы працягваем дзякаваць з такой жа шчырасцю, то як жа нязмерна памнажаюцца ласкі!”. У час Адвэнту мы можам адказаць на заклік да святасці, які скіроўвае да нас Святы Айцец Бэнэдыкт XVI, імкнучыся як найчасцей узбуджаць у душы акты ўдзячнасці Богу. Быць можа, варта ў вячэрнім рахунку сумлення задаць сабе пытанне: за што я сёння павінен падзякаваць Богу, чым Бог асабліва мяне адарыў? Дзякуючы гэтым намаганням Адвэнт можа стаць радасным часам не толькі тэарэтычна, але таксама ў штодзённым жыцці. Святы Бонавэнтура перасцерагае нас, што калі мы не дзякуем Богу, то ў нашай душы з’яўляецца супрацьлегласць ўдзячнасці, а менавіта — няўдзячнасць. А яна, паводле святога, з’яўляецца коранем усялякага зла, таму што нараджае ў душы пыху і самаўпэўненасць, перакананне (магчыма, падсвядомае) у тым, што мы ўсё заслужылі самі. Вельмі часта ў жыцці мы адчуваем вынікі няўдзячнасці. Гэта смутак, скаргі і прэтэнзіі. Гэтыя пачуцці вельмі моцна ўскладняюць імкненне да святасці. Яны могуць паралізаваць нашую волю і давесці нас да незадаволенасці і нават да азлобленасці. Удзячнасць жа чыніць так, што ўвесь навакольны свет мы можам пачаць успрымаць як атуляючыя нас абдымкі Любячай Прысутнасці Бога. У святле веры мы можам убачыць на рэчах, якія нас акружаюць, сціплыя надпісы: “Дар ад Пана Бога”, “Дар Любячай Прысутнасці”. І не толькі на прадметах, якія нам служаць, але таксама на падзеях, сітуацыях, людзях. Па меры таго, як нашая ўдзячнасць будзе паглыбляцца, мы пачнём чуць, што ўвесь свет кажа пра Любоў. Бо ўсе Божыя дары, якія нас акружаюць, шэпчуць, паўтараюць, усклікаюць: “Я люблю цябе такім, які ты ёсць. Таму Я побач з табою, клапачуся пра цябе, даю табе ўсё, што табе неабходна кожны дзень”. Такое перажыванне свету дае нашай волі незвычайны дынамізм да навяртання, імкнення да святасці. Святы Ян Багаслоў нагадвае нам пра тое, што мы любім Бога, бо Ён першы нас палюбіў. 3. Эўхарыстыя — школа ўдзячнасці На сімпозіуме, які адбыўся ў Мінску 25 лістапада гэтага года і які быў прысвечаны Слузе Божаму Яну Паўлу ІІ, прэфект Кангрэгацыі каталіцкай адукацыі кардынал Грахалеўскі ў гаміліі ўказваў на розныя аспекты святой Імшы ў вучэнні Вялікага Папы. Між іншым, кардынал нагадаў, што святая Імша — гэта Эўхарыстыя, а значыць — падзяка. Можна сказаць, што яна з’яўляецца месцам узрастання ва ўдзячнасці. Слуга Божы Ян Павел ІІ называў удзячнасць менавіта “эўхарыстычным станам” ( Mane nobiscum Domine , 26). Ад усяго сэрца заахвочваю ўсіх, каб у гэты перыяд Адвэнту мы паклапаціліся пра ўдзячнасць Богу і людзям, бо гэты стан духу будуе святасць у нашых душах. Будзем жа выкарыстоўваць тое, што дае нам традыцыя — раратнія святыя Імшы. Будзем старацца як мага часцей карыстацца гэтай Школай Удзячнасці. Я вельмі спадзяюся, што калі мы будзем адказваць на гэты заклік, нас асаблівым чынам будзе весці Маці Божая. Яна спазнала, як прысутнасць зачатага Езуса пад Яе сэрцам дапамагла Ёй праспяваць “Magnificat”, гімн удзячнасці Богу. Дзівосны гімн удзячнасці, у якім Маці Божая, напоўненая прысутнасцю Езуса, была здольная ўбачыць Божыя дары не толькі ў сваім жыцці, але таксама ў гісторыі свайго народа, а таксама ў гісторыі збаўлення ўсяго чалавечага роду. Апостальскі адміністратар Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі біскуп Антоні Дзям’янка.
18.07.2009 17:28
Свята Нараджэння Пана папярэджвае Адвэнт — перыяд радаснага чакання, таму сутнасцю гэтага свята з’яўляецца звышнатуральная радасць. Паразважаем пра адну з крыніцаў радасці Божага Нараджэння. (...) Нараджэнне Пана гаворыць нам, што чалавек — не справа выпадку ці дзеяння сілаў прыроды. Як піша святы Ян Багаслоў, чалавек не з’яўляецца плодам жадання цела ці жадання мужа (пар. Ян 1, 13). Яго пачатак — у Богу, які жадае, каб ён існаваў. Для яго прыйсця Бог рыхтуе свет, стварыўшы яго і няспынна падтрымліваючы яго існаванне. Чалавек нараджаецца з Божага жадання падзяліцца шчасцем любові, каб прабываць у гэтым стане на ўсю вечнасць. Ніводзін чалавек, нават няверуючы, не з’яўляецца сіратою. У кожнага ёсць Айцец, які радуецца існаванню свайго любага дзіцяці. Хтосьці можа не ведаць гэтага Айца, бо яму ніхто пра Яго не сказаў; хтосьці можа скептычна ставіцца да Яго — насамрэч, такі скепсіс заўсёды беспадстаўны, — і цяпер пра Яго забыўся. Святое Пісанне вельмі прыгожа і яскрава паказвае гэтую праўду: «Ці забудзецца жанчына пра сваё немаўля? Але калі б нават і забылася, я не забудуся пра цябе. Не бойся, чарвяк Якубе, люд Ізраэля» (пар. Іс 49, 15; 41, 14). Няведанне Бога або забыццё пра Яго не змяняе таго факту, што Ён з’яўляецца Нябесным Айцом, крыніцаю існавання кожнага чалавека. Наяўнасць Айца, а тым больш Бога Айца нясе з сабою незвычайны дар. Айцец з’яўляецца сімвалам дзейснай дапамогі, клопату пра задаволенне нашых патрэбаў — «хлеба нашага штодзённага». Кожны з нас у сваім жыцці можа карыстацца дапамогаю ўсемагутнага Нябеснага Айца. Сваім клопатам Ён ахоплівае ўсе нашыя клопаты. Як гаворыць Евангелле, нават валасы ў нас на галаве палічаныя. Гэта азначае, што ў нашым жыцці няма такіх справаў, якімі Бог не цікавіўся б, нават калі гаворка ідзе пра такую дробязь, як выпадзенне аднаго воласа. Малое дзіцятка развіваецца, калі адчувае любоў бацькоў. Атмасфера любові з’яўляецца глебаю, на якой развіваюцца нашыя здольнасці, якая дае сілы для пераадолення слабасцяў і стымулюе няспыннае развіццё. Такую любоў дае не толькі любячы чалавек, а перадусім Бог Айцец, з любові якога мы нарадзіліся. Св. Павел сказаў: «Усё магу ў тым, хто ўзмацняе мяне» (пар. Флп 4, 13). Усё магу, таму што я не сірата, таму што маю Нябеснага Айца, спрыянне якога заўсёды мяне суправаджае. Св. Павел адчуваў сам да сябе пагарду, такую моцную, што нават прасіў Хрыста выбраць сабе іншага чалавека, каб той стаў Ягоным апосталам. Хрыстус адказаў яму на гэта: «Хопіць табе Маёй ласкі» (пар. 2 Кар 12, 9). Кожны з нас у хвіліну сутыкнення з абмежаванасцю сваёй натуры і грэшнасцю можа разлічваць на ласку, гэта значыць, на бескарыслівую дапамогу Нябеснага Айца. Наша радасць ад Божага айцоўства, якою прасякнуты нашыя сэрцы, выяўляецца таксама і знешне. Яна такая вялікая, што не варта яе пакідаць толькі сабе. Таму мы рыхтуем вігілійную вячэру, на якой дзелімся аплаткаю і дорым адзін аднаму падарункі як знак прабачэння. Радасць вядзе нас ад сям’і да супольнасці Касцёла, каб разам з ёю ўдзельнічаць у Пастэрцы, услухоўвацца ў спеў калядак. У нашых дамах мы ставім елачкі, што сваім зялёным колерам нагадваюць нам пра надзею, якая нараджаецца ў свята Нараджэння Пана. Асаблівым месцам нашых малітваў становяцца бэтлеемскія яслі, дзякуючы якім мы можам задумацца пра Божае Айцоўства. На надыходзячае Божае Нараджэнне хацеў бы пажадаць усім адкрыць Божае Айцоўства. Маю цвёрдую надзею, што гэтая праўда веры, якую мы можам сузіраць штодня, верне сэнс нашаму жыццю, учыніць нас людзьмі непахіснай надзеі перад абліччам жыццёвых цяжкасцяў і дасць нам здольнасць развівацца і перамяняцца.   Апостальскі Адміністратар Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі біскуп Антоні Дзям’янка
18.07.2009 17:48
Чаму вы шукаеце жывога сярод мёртвых? Яго тут няма; Ён уваскрос (Лк 24, 5–6). Гэтыя словы прамовіў Анёл да жанчын у велікодную раніцу. Яны пасля свята Пасхі прыйшлі да грабніцы, каб выканаць традыцыйныя абрады над нябожчыкам, чаго не паспелі зрабіць падчас пахавання. Прыйшлі ў смутку ад страты свайго Настаўніка і Цудатворцы, якога чалавечая нянавісць пазбавіла жыцця. Але сутыкнуліся з фактам знікнення цела Хрыста з грабніцы, куды яно было пакладзена ў Вялікую пятніцу, калі блізкія вучні, зняўшы яго з крыжа, з пашанаю пахавалі. Толькі хвіліну ў іх была няўпэўненасць, разгубленасць і слёзы. Незнаёмы каля грабніцы запытаўся: «Жанчына, чаго ты плачаш? Каго шукаеш?» (Ян 20, 15). І ў Ім Марыя пазнае Таго, каго лічыла памерлым… Імкліва развіваліся падзеі ў велікодную раніцу. Вестку пра ўваскрасенне Хрыста перадавалі з вуснаў у вусны жыхары Ерузалема і іншых мясцовасцяў. Дзякуючы першым сведкам пустой грабніцы пра падзеі велікоднай раніцы даведаліся многія, а сёння ведае ўвесь свет. Сёння мы святкуем тую вялікую падзею. Гэта не проста нейкая сенсацыя: хрысціяне называюць яе таямніцаю. Але гэта здарылася. Першы раз у гісторыі чалавецтва грабніца апусцела. Пан не памёр, але спіць — так разважае Касцёл у Вялікую суботу. Ён перамог смерць. Пустая грабніца сведчыць пра той факт, што Езус уваскрос. Ён адчыніў брамы раю, якія былі зачыненыя перад чалавекам з прычыны першароднага граху нашых прабацькоў Адама і Евы. Вось чаму надзея велікоднай раніцы не пакідае абыякавымі жыхароў зямлі. «Хрыстос уваскрос з памерлых», — так гучыць велікодны спеў вернікаў. Ён прайшоў праз адхлань і сваім уваскрасеннем прынёс радасць тым праведнікам, якія перад Яго прыйсцем адышлі з гэтага свету. Мы штодзённа згадваем пра гэта, прамаўляючы Сімвал веры. Адзіная пустая грабніца ў гісторыі чалавецтва сведчыць пра тое, што жыццё змяняецца, але не сканчваецца. Яно працягваецца ў іншым вымярэнні. Езус сустракаецца з вучнямі, дазваляе дакрануцца да ранаў на Яго руках і да свайго прабітага боку. Вучні пераконваюцца ў тым, што гэта не з’ява і не сон — гэта іх Настаўнік, якога яны слухалі, які быў забіты бязбожнікамі. Гэта іх умілаваны Месія, якога пахавалі ў новай грабніцы. Ён уваскрос! Уваскрасенне адбылося нечакана, вучні не былі падрыхтаваныя да такога развіцця падзеяў, але пасля сустрэчы з Уваскрослым жыццё тых, хто шчыра паверыў, грунтоўна перамянілася. Яны сталі сведкамі ўваскрасення і пачалі абвяшчаць у свеце таямніцу велікоднай раніцы, пустой грабніцы Хрыста, і гэтаму цалкам прысвяцілі сваё жыццё, як сведчаць Дзеі Апосталаў. Да прыняцця таямніцы велікоднай раніцы кожны католік рыхтуецца на працягу перыяду Вялікага посту, які папярэднічае святу. Так, як вучні Езуса, як жанчыны, якія першыя ўбачылі пустую грабніцу, няхай кожны з нас атрымае адноўленую ласку моцнай веры. Вера ва Ускрослага Хрыста няхай дапамагае хворым людзям з трывалаю надзеяй несці цяжкі крыж хваробы. Тым, хто дапамагае хворым, церпячым, нямоглым, святло Хрыстовага ўваскрасення няхай будзе крыніцаю новых сілаў у іх ахвярным служэнні. Разважанне пра цуд уваскрасення Езуса няхай дапамагае ўсім, ад каго шмат у чым залежыць будучы лёс чалавецтва, бескампрамісна служыць праўдзе і несці людзям дабро і надзею. Няхай Уваскрослы дапаможа кожнаму ў пошуках свайго месца ў жыцці, свайго служэння ў грамадстве. Дзякуючы разважанням пра таямніцу ўваскрасення тыя, каго Хрыстус кліча да асаблівага служэння ў Яго Касцёле, няхай па прыкладзе апосталаў прымуць мужнае рашэнне і стануць на шлях абвяшчэння Добрай Навіны ў сённяшнім секулярызаваным свеце. У свеце, які з цікаўнасцю разглядае старыя і новыя тэорыі знікнення Хрыста; у свеце, які да сённяшняга дня сумняваецца ў тым, што грабніца сапраўды апусцела. Выбар святарскага паклікання, выбар манаскага жыцця ў сучасным свеце — гэта яскравае сведчанне для ўсіх, што ў велікодную раніцу грабніца сапраўды была пустою. Вестка пра ўваскрасенне Пана няхай дадасць мужнасці ўсім бацькам у выхаванні дзяцей у адпаведнасці з маральнымі нормамі Касцёла — супольнасці, заснаванай Хрыстом. Няхай з нашых вуснаў сёння і на працягу ўсяго Велікоднага перыяду ўсе навокал пачуюць вокліч радасці і надзеі: «Хрыстос уваскрос! — Сапраўды уваскрос! Аллелюя!». Біскуп Антоні Дзям’янка, Апостальскі Адміністратар Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі
18.07.2009 17:55
Ёсць падзеі, якія мелі месца ў гісторыі толькі аднойчы, але іх значэнне стварае ў наступныя гады новую гісторыю, дае прыклад паводзінаў і становіцца крыніцаю надзеі для вернікаў. Такая падзея адбылася 350 гадоў таму 16 мая 1657 года, калі ў Янаве Палескім (сёння — горад Іванава Брэсцкай вобласці) загінуў руплівы місіянер, каталіцкі святар Андрэй Баболя, які стаў 49-й ахвярай з ордэна езуітаў у выніку крывавага пераследу тых часоў. Постаць святога Андрэя Баболі блізкая для Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі, бо ён працаваў у Нясвіжы і Бабруйску. Акрамя таго, ён займаўся душпастырствам у Вільне, Пінску і Янаве Палескім (Іванаве), дзе і быў жорстка забіты казакамі. Пасля заканчэння школы Андрэй Баболя прайшоў навіцыят у Вільні, там жа ўступіў у ордэн езуітаў і прыняў святарскае пасвячэнне. Хутка ён стаў вядомы як добры арганізатар і выдатны прапаведнік. Людзі не толькі ахвотна слухалі яго, але, больш за тое, навярталіся і змянялі сваё жыццё. Сваім навучаннем Андрэй Баболя прывабліваў не толькі католікаў, але таксама праваслаўных і пратэстантаў, за што яго называлі «душахватам». Аўтарытэт і слава яго пастаянна ўзрасталі, выклікаючы разам з тым нянавісць ворагаў. Пасля сваёй мучаніцкай смерці ён таксама меў велізарны ўплыў на вернікаў, калі пры труне святога пачалі адбывацца незвычайныя рэчы: здзяйсняліся цуды, людзі атрымлівалі розныя ласкі. Да яго труны ішлі каралі і простыя людзі, ішлі прасіць і дзякаваць, бо ўсім па Божай волі ён прыходзіў на дапамогу. Папа Пій XI, які раней маліўся да Андрэя Баболі, просячы дапамогі ў хвіліны небяспекі, абвясціў яго святым, а ягоны Наступнік Пій ХІІ назваў святога «непераможным змагаром Хрыста» (Энцыкліка Invicti Athletae Christi ад 16 мая 1957 г.). Безумоўна, св. Андрэя Баболю можна назваць вялікім святым пры жыцці і пасля смерці. Але які шлях вёў да дасягнення такой вялікай святасці, што нават Папы Рымскія заахвочвалі вернікаў ісці за яго прыкладам? У год, прысвечаны святасці, паразважаем крыху над шляхам святога Андрэя Баболі да хрысціянскай дасканаласці. У жыцці святога Андрэя Баболі, як у жыцці многіх іншых святых, шлях да святасці ішоў праз працу над сабою і праз барацьбу з расчараваннямі. Падчас вучобы ў семінарыі гэты малады здольны шляхціц, нягледзячы на руплівасць у манаскім жыцці, перажыў цяжкія паражэнні ў вучобе, не дасягаючы таксама заўважных вынікаў ва ўнутраным жыцці. Слабасць натуры, з якой Андрэй Баболя сутыкнуўся ў першыя гады манаскага жыцця, выклікала бязлітасную крытыку з боку духоўных кіраўнікоў. Часцей за ўсё яму даводзілася чуць дакоры за прывязанасць да асабістага меркавання, за празмерную імпульсіўнасць, абумоўленую яго тэмпераментам, а таксама за выбухі раздражнення. Яго таксама крытыкавалі за няўменне валодаць эмоцыямі і захоўваць маўчанне. Манах, які абяцае паслухмянасць і пры гэтым адчувае моцную прывязанасць да свайго меркавання і ўласнай волі, безумоўна, мае шмат нагодаў для таго, каб пераканацца ў сваёй духоўнай слабасці. Імпульсіўнасць і выбухі раздражнення сведчаць пра бунт прыроды супраць таго, што пярэчыць асабістым імкненням і намерам асобы. Бясспрэчна, гэта дапамагло Андрэю Баболю пазбавіцца ад добрага меркавання пра сябе. Знікла таксама яго высокае меркаванне пра ўласныя інтэлектуальныя здольнасці. Хоць падчас вучобы ён і атрымліваў добрыя адзнакі, аднак у выніку спазнаў у гэтай галіне поўнае паражэнне. На самым важным экзамене ex universa (па ўсім курсе тэалогіі), на якім вырашалася пытанне аб наданні студэнту навуковай ступені і, у пэўнай ступені, вызначалася яго будучае становішча ў ордэне, толькі адзін з чатырох экзаменатараў прызнаў веды Андрэя Баболі дастатковымі. Астатнія паставілі яму незадавальняльныя адзнакі. Пахіснутая ўпэўненасць ва ўласных інтэлектуальных здольнасцях стала для Андрэя Баболі чарговым крокам на шляху адыходу ад амбіцый, звязаных з навукаю і становішчам у ордэне. Перад допускам да чацвёртага манаскага шлюбу, які прыносяць святары ў Таварыстве Езуса (яму на працягу пэўнага часу адмаўлялі ў допуску з прычыны нездавальняльных вынікаў на экзамене), духоўны кіраўнік атрымаў параду звярнуць яго асаблівую ўвагу на ўсялякія хібы і недасканаласці. Вядома, усё гэта спрыяла больш поўнаму адрачэнню ад самога сябе і схіляла шукаць дапамогі Божай ласкі. Шлях святога Андрэя Баболі да хрысцінскай дасканаласці з’яўляецца ажыццяўленнем словаў Езуса Хрыста: «Калі хто хоча ісці за Мною, няхай адрачэцца ад самога сябе» (Лк 9, 23) . Для кожнага з нас крыніцаю надзеі з’яўляецца тое, што Божая ласка можа дапамагчы пераадолець усе перашкоды на шляху да дасягнення святасці. Апошні дакумент Бэнэдыкта ХVІ паказвае нам Эўхарыстыю як крыніцу навяртання і энергіі для маральнай перамены. Таму я заахвочваю ўсіх вернікаў не адступаць перад цяжкасцямі, непазбежнымі ў барацьбе з уласным эгаізмам, імкненнем да выгодаў і пыхаю, і мужна крочыць да святасці. Будзем жа старацца як мага часцей прымаць поўны ўдзел у святой Імшы і прасіць заступніцтва святога Андрэя Баболі. Напрыканцы я хацеў бы скіраваць некалькі словаў да моладзі, якая стаіць перад выбарам жыццёвага шляху. Не бойцеся ісці за голасам паклікання, каб прысвяціць сваё жыццё выключнаму служэнню Хрысту. Вашыя слабасці або недахоп здольнасцяў — гэта не прычына, каб сказаць Богу «не» ў адказ на Яго пакліканне да святарства або манаскага жыцця. Святы Андрэй Баболя павінен быў шмат змяніць у сабе, каб стаць вялікім святым пры жыцці і пасля смерці. Яго грунтоўная праца над сабою і дзеянне ласкі, што сыходзіла з Эўхарыстыі, далі неверагодны плён, якога ён сам нават не чакаў. У маі мы ўшаноўваем Маці Божую, якую святая Альжбета назвала благаслаўлёнаю, бо Марыя паверыла, што ў Бога няма нічога немагчымага. Заахвочваю вас даручаць Багародзіцы сваё жаданне жыць выключна для Хрыста. Яна дапаможа вам паверыць, што вашыя слабасці і абмежаванасць — нішто перад абліччам Божай велічы і ласкі, якая сыходзіць з Эўхарыстыі. У хвіліны роспачы і абыякавасці ўзгадвайце пра шлях да святасці святога Андрэя Баболі. Несумненна, гэта быў адзін з самых цяжкіх шляхоў барацьбы з самім сабою. Цяпер у Янаве Палескім, сучасным Іванаве, што прыблізна ў 30-ці кіламетрах ад Пінска, знаходзіцца санктуарый святога Андрэя Баболі. З нагоды 350-годдзя мучаніцкай смерці святога 16 мая а 15-й гадзіне там адбудуцца рэлігійныя ўрачыстасці. Далучымся ж духоўна да тых, хто моліцца на месцы мучаніцкай смерці святога Апекуна нашай зямлі. Амэн. З памяццю ў малітве Біскуп Антоні Дзям’янка Апостальскі Адміністратар Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі Мінск, 20.04.2007 г.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Папа Францішак

Спагадлівасць - гэта праява Божай
Міласэрнасці, адзін з сямі дароў Святога Духа