Творчы Крыжовы шлях, які аб’яднаў у сабе выяўленчае і музычнае мастацтва, прайшоў падчас сёлетняга Вялікага посту ў парафіі святога Францішка ў Мінску, дзе нясуць служэнне браты меншыя капуцыны (мікрараён Новая Баравая).
Крыжовы шлях — гэта традыцыйнае пасійнае набажэнства, асабліва папулярнае падчас Вялікага посту, у якім вернікі праз вобразную і эмацыянальную візуалізацыю Мукі Хрыста духоўна перажываюць апошнія гадзіны Яго зямнога жыцця, цярпенні, крыжовую смерць і пахаванне.
У першыя стагоддзі хрысціянства існаваў падзел на Пасху Крыжовую і непасрэдна свята Уваскрасення. З цягам часу Крыжовая Пасха трансфармавалася ў цэлы літургічны перыяд Вялікага посту. З VІІІ стагоддзя хрысціяне пачалі праводзіць пакутнае набажэнства — Крыжовы шлях, якое канчаткова ўсталявалася ў такім выглядзе, якім мы яго ведаем сёння, у ХVІІІ стагоддзі. З чатырнаццаці стацый Крыжова шляху дзевяць з’яўляюцца ілюстрыцыямі апісаных у Евангеллі падзей, а пяць перададзены традыцыяй Касцёла.
Удзельнікі хора «Transitus» парафіі святога Францішка арганізавалі крэатыўнае набажэнства Крыжовага шляху, дзе спалучылі евангельскі тэкст, уласныя разважанні, музычнае і выяўленчае мастацтва.
Падчас набажэнства харысты задумваліся над чалавечай грэшнасцю і адносінамі паміж людзьмі (чаму мы адчуваем або не адчуваем падман, здраду, сяброўства, безнадзейнасць, радасць…), спявалі і малявалі карціны.
Хор выконваў творы класічнага музычнага мастацтва, рэлігійныя песні, фальклорныя мелодыі. Усе кампазіцыі падкрэслівалі сэнс разважанняў адпаведна стацыям Крыжовага шляху.
Глыбокі падтэкст і значнасць падзей падкрэслівалі яшчэ адным відам мастацтва — выяўленчым.
Таленавітыя маладыя мастачкі Ганна і Марыя Невяроўскія — удзельніцы моладзевага ансамблю «Transitus» — імкнуліся перадаць спевы, разважанні, эмоцыі пакутаў і надзеі фарбамі на палатне. У выніку былі створаны 14 выяваў, насычаных пачуццямі і малітвай.
Карціны выкананыя ў спалучэнні тэхнік Fluid Art і тэкстурнага дэкаратыўнага жывапісу акрылавамі фарбамі на палатне. Пры стварэнні цыклу карцін выкарыстоўваліся не толькі мастацкія пэндзлі, але і традыцыйны льняны тэкстыль рознай структуры, малярныя пэндзлі, паралон і нават просты сталовы нож.
Стылістыка карцін нагадвае інтанацыі абстракцыянізму, заснаваныя не на перадачы канкрэтнах выяваў, а на падборы адценняў, ліній, якія павінны выклікаць у гледача эмоцыі. На малюнках стацый мы можам разгледзець кроплі поту, слёзы, крыжы, шляхі і іншыя фігуры і формы.
Але не формы з’яўляюцца сэнсаўтваральным фактарам перадачы эмоцый, а колеры. Прысутныя на набажэнстве вернікі маглі назіраць, як жоўты колер насычаўся чырвоным і ператвараўся ў аранжавы, той, у сваю чаргу, змешваўся з сінім і пераходзіў у фіялетавы.
Падобна да таго, як музыка гучала то гучна, то ціха, то адрывіста, то не гучала зусім, так і колеры перапаўняліся фактурнасцю і цалкам знікалі.
Напрыклад, на выяве дванаццатай стацыі — смерці Хрыста на крыжы — маляўнічасць фарбаў знікае: настае цішыня; мы бачым шырокія мазкі чорнай фарбы, якія паступова абрамляюцца тонам надзеі: з’яўляецца мяккі белы колер.
Розныя віды мастацтва ў літургічнай прасторы ўзаемадзейнічаюць з кананічнымі тэкстамі праз вобразы, асацыяцыі, сімвалы і мастацкія прыёмы. Гэты сінтэз становіцца сродкам для глыбейшага разумення і перажывання вернікамі асноўных праўдаў веры.
