Ніжэй падаецца поўны тэкст на беларускай и рускай мовах Прывітальнага слова Апостальскага нунцыя арцыбіскупа Антэ Ёзіча на святочным мерапрыемстве з нагоды 30-годдзя з часу ўсталявання дыпламатычных адносін паміж Святым Пасадам і Рэспублікай Беларусь, якое адбылося 11 лістапада ў Апостальскай нунцыятуры ў Мінску.
Прывітальнае слова Апостальскага нунцыя арцыбіскупа Антэ Ёзіча
на ўрачыстасці з нагоды 30-годдзя з часу ўсталявання дыпламатычных адносін
паміж Святым Пасадам і Рэспублікай Беларусь
Мінск, 11 лістапада 2022 г.
Ваша Эксцэленцыя Сяргей Фёдаравіч Алейнік, Першы намеснік Міністра замежных спраў Рэспублікі Беларусь;
Ваша Эксцэленцыя Аляксандр Аляксеевіч Румак, Упаўнаважаны па справах рэлігій і нацыянальнасцяў пры Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь,
Ваша Эксцэленцыя біскуп Алег Буткевіч, Старшыня Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў Беларусі;
Паважаныя Арцыбіскупы, Біскупы і калегі дыпламаты;
Паважаныя супрацоўнікі Міністэрства замежных спраў і іншых органаў дзяржаўнай улады,
Паважаныя прадстаўнікі традыцыйных канфесій і рэлігій;
Дарагія святары, браты і сёстры;
Дамы і спадары!
Для мяне вялікі гонар і радасць вітаць Вас на святкаванні 30-годдзя з дня ўстанаўлення дыпламатычных адносін паміж Святым Пасадам і Рэспублікай Беларусь.
Нягледзячы на тое, што афіцыйныя дыпламатычныя адносіны звязваюць Ватыкан і Беларусь толькі тры дзесяцігоддзі, яны сталі натуральным працягам тых сувязяў, якія ўзніклі на золку гісторыі вашага ўмілаванага народа і на працягу стагоддзяў развіваліся і ўмацоўваліся. Хрысціянства прыйшло на зямлю Беларусі ў Х стагоддзі, яшчэ да падзелу на праваслаўны Усход і каталіцкі Захад.
Першыя хрысціянскія місіянеры на беларускай зямлі былі духоўнымі паслядоўнікамі вялікіх падзвіжнікаў — святых славянскіх асветнікаў Кірылы і Мятода, якія ажыццяўлялі сваю місію ў адзінстве з Рымскім Пантыфікам і па яго благаслаўленні.
У XVI стагоддзі манахі бэрнардыны, або францішкане, неслі святло Евангелля асобным народнасцям Вялікага Княства Літоўскага, якія заставаліся ў цемры паганства, і такім чынам тэрыторыя цяперашняй Беларусі стала благаслаўлёнай зямлёй сустрэчы дзвюх вялікіх хрысціянскіх традыцый — усходняй і заходняй. Шматвяковы досвед навучыў беларусаў мірнаму суіснаванню, нягледзячы на канфесійныя адрозненні, стаўшы асновай уласцівай вашаму народу талерантнасці і адкрытасці для дыялогу культур і рэлігій. Многія пакаленні беларускіх католікаў жылі і вызнавалі сваю веру ў духоўнай еднасці з Катэдрай святога Пятра і яго наступнікамі, Рымскімі Пантыфікамі, што ў далейшай гістарычнай перспектыве не магло не спрыяць развіццю больш цесных адносін са Святым Пасадам.
Роўна 500 гадоў таму ў Рыме завяршыў свой зямны шлях біскуп Эразм Вітэлій (Цёлак), які прадстаўляў пры Святым Пасадзе раннюю беларускую дзяржаву — Вялікае Княства Літоўскае. Гэты выдатны дыпламат вядомы таксама як мецэнат, дзякуючы якому развіўся бліскучы талент вялікага сына беларускай зямлі Міколы Гусоўскага, каталіцкага святара, аўтара знакамітай «Песні пра зубра», напісанай у Рыме на лацінскай мове.
Вядома, што першае пасольства ад Вялікага Княства Літоўскага і Вялікага Князя Аляксандра на чале з Эразмам Вітэліем адправілася ў Рым у 1501 годзе. Як удалося высветліць сучасным беларускім навукоўцам, рэзідэнцыя пасольства ў той час, верагодна, размяшчалася ў палацца на плошчы Сан-Сальваторэ ін Лаўра (San Salvatore in Laura).
Другое пасольства ад Кароны, Вялікага Княства і караля Аляксандра дзейнічала ў 1505 годзе. Трэцяе пасольства ад Кароны, Вялікага Княства Літоўскага і караля Жыгімонта І пад кіраўніцтвам Эразма Вітэлія знаходзілася ў Рыме з 1518 года. Прыблізна з 1521 года пры ім знаходзіўся Мікола Гусоўскі. Гэтыя пасольствы, на мой погляд, без празмернага перабольшання можна лічыць першай ластаўкай будучых дыпламатычных адносін паміж Беларуссю і Святым Пасадам.
Пасля распаду Савецкага Саюза ў 1991 годзе Беларусь набыла незалежнасць і стала ў поўнай меры самастойным суб’ектам міжнароднага права. У найноўшай гісторыі беларускай дзяржавы важнай вяхой стаў дзень 11 лістапада 1992 года, калі былі ўстаноўлены дыпламатычныя адносіны паміж Рэспублікай Беларусь і Святым Пасадам. У гэты дзень Папа Ян Павел ІІ, цяпер — святы Каталіцкага Касцёла, выдаў Апостальскае пасланне Quantam tandem аб заснаванні ў Мінску Апостальскай Нунцыятуры — пастаяннага дыпламатычнага прадстаўніцтва Святога Пасаду ў Рэспубліцы Беларусь. Праз некалькі месяцаў, 17 красавіка 1993 года, арцыбіскуп Габрыэле Мантальва Ігера быў прызначаны першым Апостальскім Нунцыем у Беларусі.
Напачатку Апостальская Нунцыятура ажыццяўляла сваю дзейнасць пераважна ў Ватыкане, а з 18 мая 1994 года на пастаяннай аснове стала дзейнічаць у сталіцы Беларусі. Спачатку гэта была сціплая здымная кватэра на вуліцы Заслаўскай, потым — трэці паверх будынка каля гасцініцы «Мінск». Цяпер дыпламатычнае прадстаўніцтва Святога Пасаду размяшчаецца ў спецыяльна пабудаваным асобным будынку ў гістарычным раёне Залатой Горкі. Такая эвалюцыя памяшканняў Апостальскай Нунцыятуры, на мой погляд, добра адлюстроўвае развіццё адносін паміж Рэспублікай Беларусь і Святым Пасадам на працягу мінулых трох дзесяцігоддзяў.
Гэтаму развіццю садзейнічалі мае паважаныя папярэднікі, Апостальскія Нунцыі ў Рэспубліцы Беларусь. Пасля ўжо згаданага арцыбіскупа Габрыэле Мантальва Ігеры, у розны час з гэтай місіяй у вашай краіне знаходзіліся арцыбіскуп Агасціно Маркэта, арцыбіскуп Дамінік Грушоўскі, арцыбіскуп Іван Юркавіч, арцыбіскуп Марцін Відавіч, арцыбіскуп Клаўдыё Гуджэроцці, арцыбіскуп Габар Пінтэр. 21 мая 2020 года Святы Айцец Папа Францішак прызначыў мяне Апостальскім нунцыем у Рэспубліцы Беларусь, і я бязмерна шчаслівы прадстаўляць Яго Святасць Папу і Святы Пасад у вашай цудоўнай, гасціннай краіне, сведчачы блізкасць Папы Францішка да ўмілаванага беларускага народа.
Доказам далейшага развіцця і ўмацавання адносін паміж Рэспублікай Беларусь і Святым Пасадам з’яўляюцца кантакты на высокім узроўні. Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь Аляксандр Лукашэнка двойчы наведваў Ватыкан: у 2009 годзе кіраўнік беларускай дзяржавы сустрэўся з Папам Бэнэдыктам XVI, а ў 2016 годзе — з цяперашнім Пантыфікам, Папам Францішкам. Яго Эксцэленцыя Сяргей Фёдаравіч Алейнік, Першы намеснік Міністра замежных спраў Рэспублікі Беларусь, ужо пятнаццаты год з’яўляецца Надзвычайным і Паўнамоцным Паслом Рэспублікі Беларусь пры Апостальскай Сталіцы, прыкладаючы ўсе свае намаганні для развіцця і ўмацавання двухбаковых адносін, за што, карыстаючыся нагодаю, выказваю яму маю асабістую глыбокую ўдзячнасць.
Рэспубліку Беларусь з афіцыйнымі візітамі наведалі Дзяржаўны Сакратар Яго Святасці Папы Бэнэдыкта XVI кардынал Тарчызіё Бэртонэ ў 2008 годзе, а таксама Дзяржаўны Сакратар Яго Святасці Папы Францішка Кардынал П’етро Паралін у 2015 годзе.
Акрамя таго, Беларусь з розных важных нагодаў наведвалі спецыяльныя пасланнікі Святога Айца — Папскія Легаты, сярод якіх кардынал Альфонсо Лопэс Трухільё, кардынал Эдмунд Казімір Шока, кардынал Вальтэр Каспер, кардынал Станіслаў Дзівіш, кардынал Зянон Грахалеўскі, кардынал Жан-Луі Таран, арцыбіскуп Клаўдыё Марыя Чэллі і іншыя высокія прадстаўнікі.
З нагоды 30-годдзя ўсталявання дыпламатычных адносін паміж Рэспублікай Беларусь і Святым Пасадам сёння праходзіць гашэнне «першага дня» прысвечанай гэтай падзеі паштовай маркі, выпушчанай поштай Беларусі. Аналагічная марка 16 лістапада выйдзе ў абарачэнне і ў Ватыкане.
На марцы — выява раскрытай кнігі, на старонках якой размешчаны гербы Рэспублікі Беларусь і Святога Пасаду. Гэта яскрава сведчыць аб тым, што гісторыя адносін паміж Рэспублікай Беларусь і Святым Пасадам, якая пачала пісацца ў глыбіні стагоддзяў, працягвае дапаўняцца новымі цудоўнымі старонкамі. Гэтыя адносіны выходзяць па-за стандартныя дыпламатычныя межы і ахопліваюць шырокі спектр духоўных, культурных, навуковых і гуманітарных сувязяў, якія маюць пад сабой трывалую шматвяковую падставу.
Нягледзячы на цяперашнія цяжкасці і шэраг праблем, якія патрабуюць узважанага падыходу і канкрэтных неадкладных рашэнняў, Святы Пасад па-ранейшаму застаецца адкрытым для рэалізацыі сумесных з Рэспублікай Беларусь намаганняў, скіраваных на падтрымку грамадзянскай супольнасці, дапамогу патрабуючым і церпячым, забеспячэнне міру, стабільнасці, дабрабыту і захавання правоў усіх грамадзянаў без адрознення, незалежна ад іх поглядаў і перакананняў.
Выказваючы надзею на далейшае ўмацаванне і развіццё нашых двухбаковых адносін на карысць шматлікай супольнасці каталіцкіх вернікаў у Беларусі, а таксама ўсяго беларускага народа, запрашаю працамі і малітвамі ўсіх тут прысутных усяляк гэтаму садзейнічаць.
Напрыканцы майго прывітальнага слова дазвольце, Ваша Эксцэленцыя Сяргей Фёдаравіч, перадаць Яго Эксцэленцыі Міністру замежных спраў Рэспублікі Беларусь Уладзіміру Уладзіміравічу Макею ліст, скіраваны яму з нагоды 30-годдзя з дня ўсталявання дыпламатычных адносін паміж Рэспублікай Беларусь і Святым Пасадам Сакратаром па адносінах з дзяржавамі і міжнароднымі арганізацыямі Дзяржаўнага сакратарыяту Святога Пасаду Яго Эксцэленцыяй Полам Рычардам Галагерам.
Дзякуй за ўвагу!
Приветственное слово Апостольского нунция архиепископа Анте Йозича
на торжестве в ознаменование 30-летия со дня установления дипломатических отношений
между Святым Престолом и Республикой Беларусь
Минск, 11 ноября 2022 г.
Ваше Превосходительство Сергей Фёдорович Алейник, Первый заместитель Министра иностранных дел Республики Беларусь;
Ваше Превосходительство Александр Алексеевич Румак, Уполномоченный по делам религий и национальностей при Совете Министров Республики Беларусь,
Ваше Преосвященство епископ Олег Буткевич, Председатель Конференции Католических Епископов в Беларуси;
Уважаемые Архиепископы, Епископы и коллеги дипломаты;
Уважаемые сотрудники Министерства иностранных дел и иных органов государственной власти;
Уважаемые представители традиционных конфессий и религий;
Дорогие священники, братья и сёстры;
Дамы и Господа!
Для меня большая честь и радость приветствовать Вас на праздновании 30-летия со дня установления дипломатических отношений между Святым Престолом и Республикой Беларусь.
Несмотря на то, что официальные дипломатические отношения связывают Ватикан и Беларусь только три десятилетия, они стали естественным продолжением тех связей, которые возникли на заре истории вашего возлюбленного народа и в течение столетий развивались и крепли. Христианство пришло на землю Беларуси в Х веке, ещё до разделения на православный Восток и католический Запад.
Первые христианские миссионеры на белорусской земле были духовными последователями великих подвижников — святых славянских просветителей Кирилла и Мефодия, осуществлявших свою миссию в единстве с Римским Понтификом и по его благословению.
В XVI веке монахи бернардинцы, или францисканцы, несли свет Евангелия остававшимся во тьме язычества отдельным народностям Великого Княжества Литовского, и таким образом территория нынешней Беларуси стала благословенной землёй встречи двух великих христианских традиций — восточной и западной. Многовековой опыт научил белорусов мирному сосуществованию, несмотря на конфессиональные различия, став основой присущей вашему народу толерантности и открытости для диалога культур и религий. Многие поколения белорусских католиков жили и исповедовали свою веру в духовном единстве с Кафедрой святого Петра и его преемниками, Римскими Понтификами, что в дальнейшей исторической перспективе не могло не способствовать развитию более тесных отношений со Святым Престолом.
Ровно 500 лет тому назад в Риме завершил свой земной путь епископ Эразм Вителлий (Цёлак), представлявший при Святом Престоле раннее белорусское государство — Великое Княжество Литовское. Этот выдающийся дипломат известен также как меценат, благодаря которому развился блестящий талант великого сына белорусской земли Миколы Гусовского, католического священника, автора знаменитой «Песни про зубра», написанной в Риме на латинском языке.
Известно, что первое посольство от Великого Княжества Литовского и Великого Князя Александра во главе с Эразмом Вителлием отправилось в Рим в 1501 году. Как удалось установить современным белорусским учёным, резиденция посольства в то время, вероятно, располагалась в палаццо на площади Сан-Сальваторэ ин Лаура (San Salvatore in Laura).
Второе посольство от Короны, Великого Княжества и короля Александра действовало в 1505 году. Третье посольство от Короны, Великого Княжества Литовского и короля Сигизмунда І под руководством Эразма Вителлия находилось в Риме с 1518 года. Приблизительно с 1521 года при нём состоял Микола Гусовский. Эти посольства, на мой взгляд, без излишнего преувеличения можно считать первой ласточкой будущих дипломатических отношений между Беларусью и Святым Престолом.
После распада Советского Союза в 1991 году Беларусь обрела независимость и стала в полной мере самостоятельным субъектом международного права. В новейшей истории белорусского государства важной вехой стал день 11 ноября 1992 года, когда были установлены дипломатические отношения между Республикой Беларусь и Святым Престолом. В этот день Папа Иоанн Павел ІІ, ныне — святой Католической Церкви, издал Апостольское послание Quantam tandem об учреждении в Минске Апостольской Нунциатуры — постоянного дипломатического представительства Святого Престола в Республике Беларусь. Несколько месяцев спустя, 17 апреля 1993 года, Архиепископ Габриеле Монтальво Игера был назначен первым Апостольским Нунцием в Беларуси.
В первое время Апостольская Нунциатура осуществляла свою деятельность преимущественно в Ватикане, а с 18 мая 1994 года на постоянной основе стала действовать в столице Беларуси. Вначале это была скромная съёмная квартира на улице Заславской, затем — третий этаж здания около гостиницы «Минск». Сейчас дипломатическое представительство Святого Престола располагается в специально построенном отдельном здании в историческом районе Золотой Горки. Такая эволюция помещений Апостольской Нунциатуры, на мой взгляд, хорошо отражает развитие отношений между Республикой Беларусь и Святым Престолом на протяжении минувших трёх десятилетий.
Этому развитию способствовали мои уважаемые предшественники, Апостольские Нунции в Республике Беларусь. После уже упомянутого Архиепископа Габриеле Монтальво Игеры, в разное время с этой миссией в вашей стране находились Архиепископ Агостино Маркетто, Архиепископ Доминик Грушовский, Архиепископ Иван Юркович, Архиепископ Мартин Видович, Архиепископ Клаудио Гуджеротти и Архиепископ Габор Пинтер. 21 мая 2020 года Святейший Отец Папа Франциск назначил меня Апостольским Нунцием в Республике Беларусь, и я безмерно счастлив представлять Его Святейшество Папу и Святой Престол в вашей прекрасной, гостеприимной стране, свидетельствуя близость Папы Франциска к возлюбленному белорусскому народу.
Доказательством дальнейшего развития и укрепления отношений между Республикой Беларусь и Святым Престолом являются контакты на высоком уровне. Президент Республики Беларусь Александр Лукашенко дважды посещал Ватикан: в 2009 году глава белорусского государства встретился с Папой Бенедиктом XVI, а в 2016 году — с нынешним Понтификом, Папой Франциском. Его Превосходительство Сергей Фёдорович Алейник, Первый заместитель Министра иностранных дел Республики Беларусь, уже пятнадцатый год является Чрезвычайным и Полномочным Послом Республики Беларусь при Святом Престоле, прилагая все свои усилия для развития и укрепления двухсторонних отношений, за что, пользуясь случаем, выражаю ему мою личную глубокую признательность.
Республику Беларусь с официальными визитами посетили Государственный секретарь Его Святейшества Папы Бенедикта XVI Кардинал Тарчизио Бертоне в 2008 году, а также Государственный секретарь Его Святейшества Папы Франциска Кардинал Пьетро Паролин в 2015 году.
Кроме того, Беларусь по разным важным поводам посещали специальные посланники Святейшего Отца — Папские Легаты, среди которых Кардинал Альфонсо Лопес Трухильо, Кардинал Эдмунд Казимир Шока, Кардинал Вальтер Каспер, Кардинал Станислав Дзивиш, Кардинал Зенон Грохолевский, Кардинал Жан-Луи Торан, Архиепископ Клаудио Мария Челли и иные высокие представители.
В ознаменование 30-летия установления дипломатических отношений между Республикой Беларусь и Святым Престолом сегодня проходит гашение «первого дня» посвящённой этому событию почтовой марки, выпущенной почтой Беларуси. Аналогичная марка 16 ноября выйдет в обращение и в Ватикане.
На марке — изображение раскрытой книги, на страницах которой размещены гербы Республики Беларусь и Святого Престола. Это наглядно говорит о том, что история отношений между Республикой Беларусь и Святым Престолом, которая начала писаться в глубине веков, продолжает дополняться новыми прекрасными страницами. Эти отношения выходят за стандартные дипломатические рамки и охватывают широкий спектр духовных, культурных, научных и гуманитарных связей, имеющих под собой прочное многовековое основание.
Несмотря на нынешние трудности и ряд проблем, которые требуют взвешенного подхода и конкретных безотлагательных решений, Святой Престол по-прежнему остаётся открытым для реализации совместных с Республикой Беларусь усилий, направленных на поддержку гражданского общества, помощь нуждающимся и страждущим, обеспечения мира, стабильности, благополучия и соблюдения прав всех граждан вне зависимости от их взглядов и убеждений.
Выражая надежду на дальнейшее укрепление и развитие наших двухсторонних отношений во благо многочисленной общины верующих католиков в Беларуси, а также всего белорусского народа, приглашаю трудами и молитвами всех здесь присутствующих всемерно этому способствовать.
В заключение моего приветственного слова позвольте, Ваше Превосходительство Сергей Фёдорович, передать Его Превосходительству Министру иностранных дел Республики Беларусь Владимиру Владимировичу Макею письмо, направленное ему по случаю 30-летия со дня установления дипломатических отношений между Республикой Беларусь и Святым Престолом Секретарём по отношениям с государствами и международными организациями Государственного секретариата Святого Престола Его Высокопреосвященством Полом Ричардом Галлахером.
Спасибо за внимание!
