Пошук


Рухі і супольнасці

Серада, 9 ліпеня 2008
Апостальства хворых
09.07.2008 13:49
Бывае, што, нягледзячы на адсутнасць фізічнай працы, мы адчуваем у сабе нейкую стому. Раптам выступае пот. Пачынаюць балець косці. Лоб незвычайна гарачы. На тэрмометры — замест 36,6 — мы выразна бачым 37,8. На жаль, трэба перарваць штодзённыя абавязкі і працу. Крыху цяжка прызвычаіцца, што раніцай не трэба ўскокваць з ложка. Мы бяром у рукі газету, цягнемся па кніжку, якую даўно ўжо некалі вырашылі прачытаць, глядзім па тэлевізары навіны... Прастуда, часцей за ўсё, хутка мінае. Праз некалькі дзён мы можам вярнуцца да штодзённай працы. Увогуле, не так ужо і дрэнна быць хворым. Аднак сітуацыя зусім іншая, калі мы глядзім на паралізаванага маладога мужчыну ў інваліднай калясцы. На жанчыну, якая пераходзіць дарогу, падняўшы ўверх белы кіёк. Калі наведваем сябра ў аддзяленні з назваю, што гучыць, як прысуд, — анкалогія. Урэшце аднойчы хвароба прыходзіць і ў наш дом. Мы забіраем са шпіталя спаралізаванага бацьку. Ён так моцна схуднеў за апошні час, але яго так цяжка ўнесці ў дом. У абедзены перапынак мы бяжым дадому, каб хоць паспець пакарміць яго загадзя прыгатаванаю ежаю. Цалкам мяняюцца нашыя жыццёвыя планы. Аказваецца, што на самай справе раней мы не ведалі, што такое хвароба і што яна з сабою нясе — колькі патрабуе абмежаванняў, як многага пазбаўляе. Абцяжараныя цярпеннем з прычыны пакутаў іншых, мы пачынаем лепш разумець навакольны свет. Але нарэшце прыходзіць той дзень, калі рушацца ўсе нашыя ўяўленні і планы. Мы ляжым у машыне «хуткай дапамогі». Урач ускладае нам на твар кіслародную маску. Палата ў бальніцы, кропельніцы, безліч розных лекаў. Проста прайсціся па пакоі — тое, над чым мы ніколі раней нават і не задумваліся, — аказваецца па-за межамі нашых магчымасцяў. Мы поўнасцю залежныя ад дапамогі іншых людзей. Падчас цяжкай хваробы Бог пасылае нам самы складаны экзамен. Ці здадзім мы яго? Ці здолеем прыняць сваё цярпенне? Як яго зразумець? Чаму яно напаткала менавіта мяне? Гэта толькі некаторыя пытанні, на якія мы павінны знайсці адказ. У Касцёле і сам хворы чалавек, і аказанне яму паслугаў заўсёды займалі галоўнае месца. Зрэшты, інакш і быць не можа, бо сам Хрыстус пакінуў нам такі прыклад. Аздараўленне сляпога, эпілептыка, жанчыны, якая пакутуе ад крывацёку, — гэта толькі некалькі са шматлікіх прыкладаў Яго чулага клопату пра кожнага, хто нясе крыж цярпення. Збаўца не толькі словам і ўчынкам паказваў сваё стаўленне да хворых і цярпення. Яго асабістыя цярпенні, прынятыя цалкам дабравольна і з любоўю, сталі актам адкуплення для чалавецтва. Слуга Божы Ян Павел ІІ, які ўвёў Касцёл у трэцяе тысячагоддзе, заўсёды заставаўся верны гэтаму пасланню Настаўніка з Назарэта. Ужо праз некалькі дзён пасля свайго выбару на Сталіцу Пятровую ён прыняў рашэнне наведаць у рымскім шпіталі свайго сябра кардынала Дэскура, які быў хворы. Столькі разоў мы бачылі, як свае пяшчотныя далоні Папа ўскладаў на хворых у шпітальных палатах. Гэты незвычайны чалавек сам спазнаў шмат цярпення і хваробаў. Ён вучыў нас, як мы павінны адносіцца да хворых, паказваў сэнс цярпення ў з’яднанні з Хрыстом. Хіба найбольш запаў нам у сэрца Яго апошні ўрок з акна апостальскага палаца ў Ватыкане. Усе ведалі, што ён цяжка хворы. Нягледзячы на гэта, натоўпы людзей углядаліся ў акно, з якога ён прамаўляў свае катэхезы і ўдзяляў благаславенне. У сэрцы кожнага з чакаючых жыў агеньчык надзеі: а можа, яшчэ ўбачым яго, можа, штосьці нам скажа? Урачы паведамлялі, што пасля аперацыі ён амаль не можа размаўляць. Але вучыцца. Спрабуе. І вось акно адчыняецца. Ёсць Папа. Дзясяткі тысяч сабраных пілігрымаў у захапленні вітаюць яго. Святар, які яму дапамагае, ставіць пюпітр з тэкстам, падносіць мікрафон блізка да вуснаў. Над плошчаю святога Пятра ўсталёўваецца глыбокая цішыня. Шэпт, некалькі скажоных словаў зыходзіць з яго вуснаў, а потым — далоні, узнятыя ў жэсце, які, здаецца, прамаўляе: «На большае не здольны». Няма ўжо сілы. Акно зачыняецца. Слёзы на вачах пілігрымаў. Ён прамовіў у апошні раз — ужо не сваімі словамі, але сваім цярпеннем. У наш час медыцынскія вучылішчы і універсітэты падрыхтоўваюць людзей, якія потым служаць хворым. У шпіталях праводзяцца вельмі складаныя аперацыі, дзякуючы якім людзям вяртаецца здароўе. Аднак мы б вельмі памыляліся, калі б лічылі, што сама медыцына і тэхніка вырашаць усе нашыя праблемы, звязаныя з хваробамі. «Я быў хворы, — нібы гаворыць Хрыстус, — а дзе ты быў у гэты час?» Нават медыцына самага высокага ўзроўню не заменіць радасці, якую перажывае пацыент, што знаходзіцца ў шпітальнай палаце, калі яго наведвае сябар, знаёмы ці сусед. І сапраўды, няважна — ці прынесены найпрыгажэйшыя кветкі, ці любімыя цукеркі. Бо радуе нас не тое, што прынесена, але той, хто прынёс. Ён ахвяраваў нам частку свайго часу. Здараецца, што мы нават не вельмі ведаем, пра што з ім размаўляць. Тым больш што ў хворага не найлепшы настрой. Але гэта зусім не перашкаджае нам адчуць, што чалавек прыйшоў з тым, што для нас, людзей, самае важнае, — што прыйшоў ён з любоўю. Гавораць, што час — гэта грошы, але іншыя кажуць таксама, што час — гэта любоў. «Будзем жа спяшацца любіць людзей, бо яны адыходзяць так хутка», — сказаў ксёндз і паэт Ян Твардоўскі. У Пасланні апостала Якуба сцвярджаецца, што належнаю мераю нашай пабожнасці з’яўляюцца адносіны да хворых людзей. Чыстая і беззаганная ў адносінах да Бога і Айца рэлігійнасць праяўляецца ў апецы над сіротамі і ўдовамі ў іх нядолі... (пар. Як 1, 27). Апека і клопат, гаворыць апостал, а не толькі словы. Для поўнай яснасці ён дадае, што калі чалавек галодны, калі ў яго няма чаго апрануць, то яму не патрэбны добрыя парады, яму патрэбен хтосьці, хто дасць яму кавалак хлеба і вопратку. Ці ж мы, лічачы сябе сябрамі Хрыста, не павінны спытаць саміх сябе пра нашыя ўчынкі? Калі я апошні раз быў у хворых і састарэлых бацькоў? Ці адведаў я сябра, які пасля аперацыі ляжыць у шпіталі або дома? Учытванне ў евангельскія тэксты пра цярпенне, разважанне над імі, наведванне хворых — гэта ўсё ўрокі, якія падрыхтоўваюць нас да экзамену з уласнага цярпення. А ён, раней ці пазней, адбудзецца. Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.  
Гурт спевакоў — парафіяльны хор
09.07.2008 13:47
У «Агульных уводзінах да Рымскага Імшала» напісана: «Апостал заклікае Хрыстовых вернікаў, якія збіраюцца разам, чакаючы прыйсця свайго Пана, спяваць разам псальмы, гімны і духоўныя песні (пар. Клс 3, 16). Спеў — гэта выраз радасці сэрца (пар. Дз 2, 46). Таму слушна кажа св. Аўгустын: „Хто любіць, той спявае“, а ўжо ў старажытнасці стала прыказкай выслоўе: „Двойчы моліцца той, хто добра спявае“» (АУРІ, 39.). Першыя дзіцячыя і моладзевыя гурты спевакоў пачалі ўтварацца пры касцёлах на мяжы 60-х і 70-х гадоў мінулага стагоддзя. Гэта былі большыя або меншыя групы дзіцячага або моладзевага касцёльнага хору. Тады яны фармаваліся ў адпаведнасці са «свежымі думкамі» пастановаў Другога Ватыканскага Сабору. Людзі свецкія, асабліва моладзь, дзякуючы сваім душпастырам, усё больш усведамлялі сваю апостальскую ролю ў Касцёле. Святары, катэхеты, законныя сёстры імкнуліся ажыўляць духам Хрыста і заахвочваць да апостальства дзяцей і моладзь — такім чынам, распачалося паступовае ўкараненне пастановаў Сабору ў жыццё і свядомасць моладзі, а праз іх — ва ўсё большае кола свецкіх людзей. Былая ўдзельніца аднаго з першых парафіяльных хораў дзеліцца сваімі ўспамінамі з таго часу, калі яна спявала ў касцёле: «Кожную суботу мы збіраліся на рэпетыцыю. У нядзелю падчас святой Імшы мы спявалі для ўсіх, і гэта быў найцудоўнейшы час у маім жыцці. Нас вучыла маладая сястра-арганістка. Як ніхто іншы, яна здолела ўвесці нас у прыгажосць свету музыкі і песні, дзякуючы якой мы імкнуліся разам змяніць свет. Спачатку сястра змяніла нашыя сэрцы, паказваючы нам прыгажосць служэння Богу праз спеў. Нашыя сустрэчы былі напоўненыя не толькі рэпетыцыямі і запісам тэкстаў новых песняў, але таксама супольнымі размовамі на жыццёва важныя тэмы, гучалі розныя пытанні і адказы на іх, часам даволі складаныя. На заканчэнне кожнай сустрэчы сястра чытала нам урыўкі з кніг ці рэлігійных часопісаў. „Спявайце радасна, усім сэрцам, — казала сястра. — Ваш спеў — гэта не выступленне на эстрадзе, ваш спеў — гэта малітва, — тлумачыла яна. — Вы павінны сваім спевам заахвочваць іншых да малітвы, распальваць іх сэрцы любоўю да Бога. Вымаўляйце словы песні выразна, бо гэта — Евангелле ў песні. Мы абвяшчаем Евангелле, спяваючы рэлігійныя песні...“. Узгадваю таксама нашыя так званыя „апостальскія падарожжы“, блізкія і далёкія. Блізкія — гэта пешыя вандроўкі па ваколіцах нашага горада, безумоўна, заўсёды са спевам. Людзі глядзелі на нас са здзіўленнем, прасілі, каб мы ім паспявалі. Нашыя далёкія вандроўкі — гэта часцей за ўсё былі выезды на цягніку ў розныя санктуарыі. Мы любілі падарожнічаць цягніком, бо там было шмат магчымасцяў для апостальства. Працягвалася гэта 7 гадоў... У рэшце рэшт мы пасталелі, пайшлі далей у жыццё, але я думаю, што гэтая наша супольная праца дала багаты плён, таму што з гэтай нашай групы тры дзяўчыны сталі законнымі сёстрамі, адна — настаўніцай спеваў у школе, адна — салісткай у оперы, а яшчэ адна да сённяшняга дня спявае ў касцёле». Працэс стварэння парафіяльных хораў, як адна з формаў душпастырства дзяцей і моладзі, трывае надалей і застаецца вельмі актуальным. У бягучым годзе варта ўзгадаць прыгожы і непераўзыдзены прыклад у паказе маладым людзям прыгажосці служэння Богу і бліжняму, якім з’яўляецца сённяшні Слуга Божы Ян Павел ІІ. Ён таксама цаніў вартасць супольнага спеву і бачыў у ім сілу, здольную захапіць сэрцы моладзі. Мы ўсе не раз былі сведкамі таго, як геніяльна ён наладжваў праз спеў кантакт з сотнямі тысяч сабраных маладых людзей. Пад канец свайго жыцця ён прызнаўся ў гэтым у сваёй кнізе «Устаньце, хадзем!»: «Я заўсёды любіў спяваць. Шчыра кажучы, я спяваў пры кожнай прыдатнай нагодзе. Аднак найчасцей і найбольш ахвотна я спяваў менавіта з моладдзю. Тэксты бывалі розныя, у залежнасці ад абставінаў: каля вогнішча былі народныя песні або харцэрскія, а з нагоды нацыянальных святаў, гадавіны выбуху вайны або варшаўскага паўстання, спяваліся салдацкія і патрыятычныя песні. Рытм літургічнага года па-іншаму акрэслівае характар спеваў. На Божае Нараджэнне заўсёды спяваецца (...) шмат калядкаў, а перад Вялікаднем — жалобныя песні. У гэтых (...) песнях заключаецца ўся хрысціянская тэалогія. Яны ўяўляюць сабой скарб жывой традыцыі, які прамаўляе да сэрцаў кожнага пакалення, фармуе веру. У маі і ў кастрычніку, апрача марыйных спеваў, мы спяваем (...) літаніі і гадзінкі. Нельга ўсяго пералічыць. Якое ж багацце тоіцца ў гэтай народнай паэзіі, якая спяваецца да сённяшняга дня! Як біскуп я стараўся захоўваць гэтыя звычаі, а моладзь з асаблівай ахвотаю падтрымлівала традыцыі. Лічу, што разам мы шмат карысталіся гэтай скарбніцай простай і глыбокай веры, якую продкі змясцілі ў песнях». Можа менавіта сёння нам не хапае гэтага здаровага захавання традыцый. Душпастырства праз спеў вучыць ставіць на першае месца хрысціянскія каштоўнасці і належна перажываць святочны дзень, каб глыбокі сэнс святога дня напаўняў і ўзбагачаў потым далейшае штодзённае жыццё. Таму скончым нашае разважанне на тэму хору пажаданнем Яна Паўла ІІ, якое ён выказаў у сваім апостальскім лісце «Аб святкаванні нядзелі»: «Нядзельная святая Імша, беручы пад увагу адпаведны яе характар, а таксама яе значэнне ў жыцці вернікаў, павінна быць падрыхтавана асабліва старанна. Кіруючыся ў падборы формаў яе пастырскай мудрасцю і мясцовымі звычаямі, згоднымі з літургічнымі прадпісаннямі, трэба надаць цэлебрацыі святочны характар — такі, які павінен мець дзень, што нагадвае пра ўваскрасенне Пана. З гэтаю мэтаю трэба старанна падрыхтаваць супольны спеў, бо гэта асабліва прыдатнае праяўленне радасці сэрца — супольны спеў падкрэслівае ўрачысты характар падзеі і спрыяе дзяленню адною вераю і любоўю. Таму трэба клапаціцца пра высокую якасць як тэкстаў, так і мелодый, каб новыя, творчыя прапановы, якія з’яўляюцца сёння, адпавядалі літургічным прадпісанням, а таксама былі годныя касцёльнай традыцыі, якая ў сферы сакральнай музыкі можа пахваліцца дасягненнямі неацэннай вартасці». (DD, 50.) Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.  
Бялянкі
09.07.2008 13:45
У Святым Пісанні гаворыцца, што бліжэй за ўсіх знаходзяцца да Бога тыя, хто апрануты ў белае адзенне, якое сімвалізуе свабодную ад граху і аздобленую шматлікімі ласкамі душу (пар. Мц 22, 2-14; Ап 3, 18; 4, 4). Гэта — адзенне асвячальнай ласкі, а каб прабываць калісьці ўсю вечнасць з Богам, трэба ўжо цяпер клапаціцца пра яе, пастаянна нанава ачышчаць душу ад бруду грахоў. Беручы за ўзор гэтыя біблейскія постаці, у Касцёле ўтварылася група дзяўчынак і дзяўчат пачатковай і сярэдняй школы, якіх называюць «бялянкамі». Марыя, якая была беззаганна зачатая, а таксама на працягу ўсяго свайго жыцця не ўчыніла ніводнага граху, з’яўляецца для бялянкі прыкладам і ідэалам. Бялянка хоча наследаваць Марыю ў чыстасці і цнатлівасці. Знешнім знакам гэтай чыстасці душы з’яўляецца белае адзенне, якое апранаецца, калі дзяўчаты ўдзельнічаюць у працэсіях і для выканання іншых літургічных абавязкаў, — адсюль і паходзіць назва «бялянка». Сваёю прысутнасцю, малітваю, характэрным строем, а перадусім выстаўленнем падчас набажэнстваў харугваў, якія нагадваюць пра найважнейшыя таямніцы нашай веры, бялянкі ўзбагачаюць літургію прафіяльнай супольнасці. Адпаведным чынам яны прымаюць удзел у раратах, у літургіі падчас свята Божага Нараджэння, у набажэнствах Пасхальнага Трыдуума і Вялікадня, у маёвых і ружанцовых набажэнствах і ў працэсіях Божага Цела. Іх заданне — літургічнае і паралітургічнае служэнне, асабліва падчас урачыстых набажэнстваў і эўхарыстычных працэсій, у якіх дзяўчынкі прагнуць па прыкладзе Марыі служыць Езусу і ўшаноўваць Яго. Бялянкі ўтвараюць асаблівую групу, якая выдзяляецца сваімі строямі сярод іншых членаў супольнасці. Яны ідуць наперадзе працэсіі. Малодшыя пасыпаюць шлях кветкамі, старэйшыя нясуць падушачкі, розныя рэлігійныя сімвалы, перанасныя алтарыкі, такім чынам бялянка прымае ўдзел у працэсійнай асісце. Марыйныя святы, асабліва ўрачыстасць Беззаганнага Зачацця, адзначаюцца бялянкамі асабліва ўрачыста, а для многіх з іх гэта патранальнае свята, падчас якога яны прыносяць прысягу бялянак або прымаюцца ў групу бялянак. Такая цырымонія прыняцця, пасля адпаведнай падрыхтоўкі ў групе, можа быць праведзена таксама перад Пальмовай нядзеляй, літургія якой узгадвае ерузалемскіх дзяцей, што беглі перад Езусам падчас Яго трыумфальнага ўезду ў Ерузалем. Літургія Пальмовай нядзелі распачынае таксама штогадовы працэсійны перыяд, які ўвенчвае ўрачыстасць Божага Цела. У фармацыі бялянак вельмі важнае значэнне маюць супольныя сустрэчы, якія час ад часу праводзяцца і на якіх праз супольную малітву, размову і забавы бялянкі ўтвараюць радасную Божую супольнасць і ўмацоўваюцца ў добрых рашэннях. Некаторыя групы бялянак прымаюць канкрэтныя рашэнні, напрыклад, у спецыяльнай прысязе бяруць абяцанне, што будуць «усім сэрцам верна выконваць служэнне Богу». У сваёй прысязе бялянка гаворыць: «Я прыкладу ўсе намаганні, каб быць рупліваю бялянкаю, паслухмянаю дачкою, любячаю сястрою, а таксама добраю сяброўкаю ў працы, вучобе і забавах. Хачу жыць і дзейнічаць паводле права і абавязкаў бялянкі. Абавязваюся штодзённа маліцца адну таямніцу Ружанца, прымаць актыўны ўдзел у святой Імшы ў першую суботу месяца, у эўхарыстычных працэсіях, прыходзіць штотыдзень на парафіяльныя сустрэчы, старацца быць добраю дачкою і добразычліваю сяброўкаю». Бялянкі не толькі моляцца, але маюць таксама час і на забавы. Арганізоўваюць «андрэйкі» (сустрэчы ў дзень св. Андрэя), ладзяць супольны аплатак, карнавальныя забавы, выязджаюць у лагеры, дзе ёсць час не толькі на адпачынак, але і на сустрэчу з Богам. Адна са старэйшых бялянак дзеліцца ўспамінамі са свайго дзяцінства: «Напэўна, кожная з дзяўчынак, якія пасыпалі кветкамі дарогу падчас працэсіі Божага Цела, памятае той радок: „Святы, Святы, Святы, Пан Бог Усемагутны“, які павінен быў дапамагчы ў тым, каб адначасова кідаць пялёсткі пад ногі святару, які нёс Найсвяцейшы Сакрамэнт. Місія, якую выконваюць бялянкі, напаўняе іх вялікім хваляваннем і дае падставу для гонару. Я пачала сыпаць кветкі яшчэ перад сваёй Першай святой Камуніяй. Безумоўна, я вельмі ганарылася гэтым перад сяброўкамі, якія павінны былі яшчэ чакаць, каб апрануць адпаведныя строі. У той час было не так лёгка, як цяпер, знайсці прыгожую белую сукенку для ўрачыстасці Першай святой Камуніі, а ў мяне такая сукенка ўжо была. Дзякуючы гэтаму, як толькі аб’явілі сустрэчу для бялянак, я адразу ж пабегла на рэпетыцыю да сястры-катэхеткі. Для таго, каб пасыпаць дарогу кветкамі, не менш важным за сукенку быў кошык. Найбольш пажадана было мець нетыповы кошык, якога нельга было нідзе знайсці. Звычайны, круглы быў нязручны і ў дадатак ён меў дугу, якая перашкаджала набіраць пялёсткі ў жменю. Для мяне кошычак зрабіла мама з цвёрдага белага кардону, яна абцягнула яго матэрыялам і абшыла дэкаратыўнаю аблямоўкаю. З аднаго боку ён быў плоскі, а з другога — паўкруглы. Па баках была прышыта шырокая тасёмка, каб можна было вешаць яго на шыю, безумоўна, гэтая тасёмка была адпаведнай для мяне даўжыні. Гэта ўжо амаль усе атрыбуты бялянкі, вядома, апроч вянка. Канешне ж, мне хацелася, каб вянок быў з жывых белых кветак: стакротак або ландышаў, але на ўсялякі выпадак у мяне быў таксама і штучны вянок. Некаторыя дзяўчынкі хацелі выглядаць вельмі элегантна і насілі белыя карункавыя пальчаткі. Аднак гэта было вельмі непрактычна, бо пялёсткі часам былі вільготныя і моцна іх фарбавалі. Ага, пялёсткі... Гэта асобны раздзел гэтай гісторыі. З ранняй вясны, калі ў нашым садзе расцвіталі першыя цюльпаны, мы пачыналі сушыць пялёсткі на гарышчы або на вышках. Найлепей было сушыць іх у цёмным месцы, каб захаваць яркія колеры. Усе кветкі, якія траплялі ў дом з розных нагодаў і тыя, што зацвіталі каля хаты на кветніку, папаўнялі новыя запасы для сушкі. Найлепш мне запомніліся бледна-ружовыя і вішнёвыя пялёсткі півоняў, жоўтыя кветкі ранніх лілей, а таксама яркія макі. Чым больш каляровымі былі пялёсткі, тым прыгажэйшы каляровы дыван заставаўся на вуліцах пасля праходжання працэсіі». З цягам часу крыху мяняюцца строі, прыходзяць іншыя бялянкі, але працэсія застаецца для кожнай з іх такой жа важнай падзеяй. Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.  
Міністранты ў парафіі
09.07.2008 13:44
Міністрант — гэта хлапчук або юнак, які прыслужвае святару падчас імшальнай літургіі. Слова ministrant у перакладзе з лацінскай мовы азначае «той, хто служыць, прыслужвае», а значыць, міністрант — гэта той, хто дапамагае святару пры цэлебрацыі літургіі. Міністрант з’яўляецца памочнікам — ён дапамагае святару падчас справавання святой Імшы і іншых літургічных набажэнстваў. Яго заданнем з’яўляецца падрыхтоўка ахвярных дароў, а таксама іншага роду дапамога, напрыклад, пры апрананні святара перад літургіяй. Міністрант — гэта той, хто нясе знакі, ён падае пэўныя вызначаныя прадметы, якія з’яўляюцца неабходнымі для літургіі і маюць асаблівае значэнне. Гэтыя прадметы павінны дапамагчы вернікам, указваючы ім на іншую рэчаіснасць. Міністрант павінен сам быць знакам — сваёй паставай ён паказвае, як трэба перажываць літургію. Не дастаткова толькі пасіўна прымаць у ёй удзел, але неабходна актыўна ўдзельнічаць у ёй. Праз сваё служэнне міністрант сведчыць аб тым, што кожнае літургічнае набажэнства, якое адпраўляецца ў касцёле, — гэта не толькі справа святара, але справа ўсяе парафіі і ўсіх вернікаў. Па-за касцёлам міністрант сваімі паводзінамі павінен указваць іншым людзям шлях да Хрыста. Ён таксама павінен як мага больш годна прадстаўляць Касцёл па-за набажэнствамі, гэта значыць падчас спаўнення хатніх, школьных абавязкаў і іншых. Пабожнае і добрасумленнае выконванне абавязкаў міністранта вынікае з самой сутнасці літургіі, таму неабходна выхаванне міністранта да належнага разумення, перажывання і выканання яго служэння. Вучэнне Касцёла звяртае ўвагу на тое, наколькі важнай душпастырскай групай у парафіі з’яўляюцца міністранты: «Міністранты, лектары, каментатары і ўдзельнікі хору нясуць сапраўднае літургічнае служэнне. Няхай жа яны выконваюць свае функцыі з такой шчырай пабожнасцю і стараннасцю, якіх вартыя гэтае высакароднае служэнне і справядлівыя спадзяванні народу Божага. Таму неабходна старанна выхоўваць гэтых асобаў у духу літургіі і рыхтаваць іх да адпаведнага, згоднага з прадпісаннямі, спаўнення належных ім абавязкаў» (SC, 29.). Пастулат стараннага выхавання міністрантаў, сфармуляваны ў Канстытуцыі аб літургіі, скіраваны да святароў-душпастыраў і стварае для іх як выхавацеляў велізарны шанц. Вельмі многае залежыць у гэтай сферы дзеяння ад святароў, дыяканаў і бацькоў, якія павінны з імі супрацоўнічаць. Слуга Божы Ян Павел ІІ у Лісце да святароў на Вялікі чацвер 2004 года ўказаў на незаменную ролю і вялікую адказнасць святара ў кантакце з міністрантамі. Папа падкрэсліваў важнасць сведчання святара, жыццё якога, угрунтаванае ў моцы, што зыходзіць з Эўхарыстыі, павінна заахвочваць да духоўнага развіцця і да выбару міністрантам шляху паклікання. Святы Айцец Ян Павел ІІ сказаў, звяртаючыся да святароў: «Беручы гэта пад увагу (...), побач з іншымі душпастырскімі заняткамі, прысвячайце асаблівую ўвагу апецы над міністрантамі, якія з’яўляюцца своеасаблівай калыскай святарскіх пакліканняў. Група міністрантаў, якою вы адпаведным чынам апякуецеся ў парафіяльнай супольнасці, можа дасягаць поспехаў на добрым шляху хрысціянскага ўзрастання, уяўляючы сабою амаль што прасемінарыю. Вучыце парафію, якая з’яўляецца сям’ёю сем’яў, бачыць у міністрантах сваіх сыноў, як саджанцаў аліўкавых дрэваў вакол стала Хрыста, які з’яўляецца Хлебам Жыцця» (Jan Paweі II. Ministranci — mіodzi przyjaciele Jezusa. W: „L’Osservatore Romano” 22, 2001, nr 10 s. 22–23; а таксама List Ojca Њwiкtego Jana Pawіa II na Wielki Czwartek roku 2004. W: „L’Osservatore Romano” 25, 2004, nr 6.). Духоўнае ўзрастанне міністранта адбываецца ў сям’і, у школе, на катэхізацыі. Праз гэтыя этапы праходзіць кожны чалавек. Яны аказваюць прынцыповы ўплыў, бо вучаць чалавека жыць па-чалавечы і па-хрысціянску. Прыналежнасць да кола міністрантаў у гэтых адносінах заўсёды з’яўляецца нечым дадатковым. Яна можа мець месца толькі тады, калі хтосьці сур’ёзна споўніць тое, што з’яўляецца першым і больш фундаментальным. Калі хтосьці жадае быць міністрантам, ён павінен прысвяціць дадатковы час і мабілізаваць сябе да асаблівых намаганняў, каб выконваць заданні, якія выходзяць па-за межы асноўных абавязкаў. Быць міністрантам — гэта адрозненне і гонар, а адначасова — гатоўнасць прыкладаць дадатковыя намаганні, каб служыць Богу і людзям. Ідучы да алтара, міністрант не перастае быць ні сынам, ні вучнем, але, стоячы бліжэй да алтара, чым яго сябры, і прыслужваючы пры справаванні святых таямніцаў, ён абавязаны даць з сябе больш, каб быць добрым чалавекам усюды — дома, у школе, на катэхізацыі альбо ў коле сяброў і сябровак. Можна і трэба прад’яўляць да міністрантаў большыя патрабаванні. Толькі тыя, хто да іх дарастае, з’яўляюцца міністрантамі і нясуць служэнне пры алтары як харысты, міністранты святла, кнігі, алтара. Быць добрым міністрантам азначае прад’яўляць да сябе патрабаванні. Святы Айцец Ян Павел ІІ, звяртаючыся да моладзі, сказаў: «Нават калі іншыя не будуць ад нас патрабаваць, вы павінны патрабаваць самі ад сябе». Гэтыя словы асаблівым чынам адносяцца да міністрантаў. Тым, што яны знаходзяцца так блізка да алтара і прыслужваюць падчас святой Імшы, яны абавязаны самому Хрысту, які кожнага міністранта асабіста запрасіў да служэння пры Яго алтары. Гэты Хрыстовы заклік з’яўляецца для іх адначасова абавязацельствам і тым, што вызначае жыццёвы шлях, заахвочвае кожнага з іх да высілку працы над самім сабою, над фармаваннем свайго характару, каб стаць «новым чалавекам у Хрысце». Рысы добрага міністранта, да якіх, безумоўна, належаць любоў да Бога і Касцёла, служэнне Хрысту праз людзей, пазнаванне і жыццё літургіяй, радасць жыцця, стараннасць у вучобе і гэтак далей, павінны стаць прадметам асабістых намаганняў кожнага міністранта, бо з іх увогуле складаецца чалавечая і хрысціянская сталасць. Дзякуючы ім жыццёвы шлях таго, хто прыслужвае пры алтары, будзе ідэнтычны евангельскаму шляху. Літургічная служба з’яўляецца адпаведным месцам развіцця жыццёвага паклікання, яго належнага разумення і свядомай рэалізацыі. Гэта асяродак, у якім малады чалавек сталее і дарастае да свайго жыццёвага паклікання ў сужэнстве альбо святарстве. З міністрантаў часта вырастаюць добрыя сужэнцы і бацькі, а таксама цудоўныя святары. Адкуль чэрпаць сілы, каб адпавядаць такім высокім патрабаванням? Перадусім — з Эўхарыстыі, слугой якой з’яўляецца міністрант, а таксама з індывідуальнай малітвы. Святы Айцец Ян Павел ІІ падчас адной з сустрэч з моладдзю прызнаўся: «Хачу запэўніць вас у тым, што я памятаю пра вас падчас адпраўлення святой Імшы і Эўхарыстычнай адарацыі, якую пастаянна практыкую з часоў сваёй маладосці. Ведайце, што я заўсёды чэрпаў з яе вялікія плёны дабра не толькі для сябе самога, але і для ўсіх тых, хто даручаны мне Божай Міласэрнасцю». Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.  
Брацтва кармэліцкага шкаплера
09.07.2008 13:42
Брацтва кармэліцкага шкаплера — гэта аб’яднанне вернікаў, якія імкнуцца да дасканалай любові ў свеце згодна з духам закону кармэлітаў, удзельнічаюць у жыцці гэтага закону і маюць удзел у яго духоўных ласках праз унутранае з’яднанне з Марыяй у думках, жаданнях і ўчынках. Гісторыя шкаплера паходзіць з ХІІІ стагоддзя. На гары Кармэль ў Палестыне існаваў закон, члены якога, духоўныя сыны прарока Іллі, называлі сябе братамі Найсвяцейшай Панны Марыі. Іх габіт, зроблены з нефарбаванай шэрсці, складаўся з тунікі, падперазанай на бёдрах скураным пасам, накінутага на туніку шкаплера і каптура. Кармэліты вялі жыццё, адданае малітве, працы і пакаянню, захоўваючы цноты чыстасці, убоства і паслухмянасці. У канцы ХІІІ стагоддзя, у сувязі з пераследваннямі з боку мусульманаў, рэлігійнымі войнамі з туркамі і заняпадам Касцёла ў Святой Зямлі, законнікі былі вымушаныя выехаць у Еўропу. Тут, у новым асяроддзі, перад малавядомым законам узнікла пагроза роспуску. У такім цяжкім становішчы пабожны генерал закону Сымон Сток просіць Марыю, каб Яна захавала прысвечаны Ёй закон. У адказ на шчырую малітву Марыя аб’явілася святому Сымону ўноч з 15 на 16 ліпеня 1251 года ў атачэнні анёлаў і, указваючы на яго шкаплер, учыніла яго знакам сваёй Матчынай апекі, сказаўшы: «Гэта будзе прывілей для цябе і для ўсіх кармэлітаў — хто ў ім памрэ, не зведае агню пякельнага». Пасля таго аб’яўлення зніклі ўсе перашкоды і закон пачаў паступова развівацца ва ўсёй Еўропе. Праз 70 гадоў Маці Божая аб’явілася Святому Айцу Яну ХХІІ і, пацвярджаючы папярэднія прывілеі — асаблівую апеку ў зямным жыцці і выбаўленне ад агню пякельнага, — абяцала, што кожны, хто ў момант смерці будзе мець на сабе Яе шкаплер, у першую суботу пасля смерці будзе выведзены з чыстца ў неба. З таго часу пачынаецца развівацца шкаплернае набажэнства ва ўсім Касцёле. Шкаплер ужо не з’яўляецца прывілеем толькі для кармэлітаў, ён становіцца знакам апекі Марыі для кожнага, хто прагне яго прыняць. У традыцыі Кармэля шкаплер сведчыць аб прысвячэнні сябе Марыі, даверу да Яе матчынай любові і жаданні так, як Яна, прысвяціць сябе служэнню бліжнім. Шкаплер з’яўляецца знакам імкнення да свядомай і сяброўскай любові да Найсвяцейшай Панны. Езус дазваляе нам прымаць удзел у сваіх сыноўніх пачуццях да Маці, Ён выказаў гэта падчас агоніі на крыжы, просячы, каб мы прынялі Яе ў дом нашых сэрцаў. Тады распачынаецца зусім новы этап унутранага жыцця. Па-першае, таму што мы рашаемся «ўзяць Яе да сябе» (Мц 1, 20), чаго вельмі моцна жадаў Езус, у чым праяўляецца Яго надзвычай пяшчотная любоў да кожнага з нас. Па-другое, Марыя — гэта Маці святасці, Яна заўсёды з Езусам і прычыняецца да ўзнікнення і ўзрастання духоўнага жыцця чалавека. Шкаплернае набажэнства, як і ўся марыйная пабожнасць Касцёла, вядзе да больш глыбокай еднасці з Хрыстом. Нельга думаць пра еднасць з Марыяй, не наследуючы Яе, як нельга таксама думаць пра наследаванне Марыі без яднанная з Ёю. Шкаплернае набажэнства, як справа наследавання Марыі, дазваляе ўзнавіць у душы прыклад і вучэнне Езуса, а значыць яно вядзе да хрысціянскай сталасці. У знаку шкаплера Марыя вучыць нас адкрытасці на Бога і на Яго волю, якую мы можам адкрыць у падзеях штодзённага жыцця; вучыць слухаць Божае слова, скіраванае да нас у Святым Пісанні; вучыць практыкаванню веры і нястомнай малітве. Шкаплер з’яўляецца знакам нашага клопату пра дабро для ўсіх людзей. Ён сведчыць аб наследаванні клопату Марыі пра Яе сваячку Альжбету (Лк 1, 38-40) і пра маладажонаў з Каны Галілейскай (Ян 2, 3-5). Той, хто апрануты ў шкаплер, становіцца як бы вачыма, рукамі і нагамі Марыі, дзякуючы ім Яна можа дайсці да ўсіх церпячых. Дапамога Марыі не абмяжоўваецца выключна матчыным пачуццём любові да нас, яна заўсёды канкрэтная і дзейсная. Шкаплер, урэшце, з’яўляецца знакам удзелу ў духоўным дабры Кармэля. Ужо ў часы Сярэднявечча праз утварэнне брацтваў кармэліты перадавалі вернікам некаторыя элементы свайго харызмату, такія, як вера ў мацярынскі клопат Марыі, літургічная і прыватная малітва, справы міласэрнасці, услухоўванне ў Божае слова і ўнутранае навяртанне. Галоўная ўрачыстасць брацтва — успамін Найсвяцейшай Панны Марыі з гары Кармэль, які адзначаецца 16 ліпеня. Цяпер да шкаплернай сям’і належаць кармэліткі і кармэліты, Свецкі Кармэліцкі Закон (калісьці яго называлі Трэцім законам), аб’яднаныя ў шкаплерныя брацтвы людзі, якія прынялі шкаплер і жывуць яго духоўнасцю. Слуга Божы Ян Павел ІІ прыняў шкаплер у кляштары босых кармэлітаў у сваіх родных Вадавіцах і насіў яго на працягу ўсяго жыцця. У лісце з нагоды 750-годдзя шкаплерных аб’яўленняў ён напісаў: «У знаку шкаплера заключаецца пераканаўчы сінтэз марыйнай духоўнасці, якая ажыўляе пабожнасць веруючых людзей, абуджаючы іх успрымальнасць да поўнай любові прысутнасці Панны Марыі як Маці ў іх жыцці. Шкаплер, па сутнасці, — гэта «габіт». Той, хто яго прымае, далучаецца да кармэлітаў, больш або менш цесна яднаецца з Законам Кармэлю, прысвечаным служэнню Найсвяцейшай Маці для дабра ўсяго Касцёла. (...) Такім чынам, знак шкаплера паказвае дзве праўды: адна з іх гаворыць пра пастаянную апеку Найсвяцейшай Панны Марыі, і не толькі на жыццёвым шляху, але таксама ў хвіліны пераходу да паўнаты хвалы вечнай; другая праўда — гэта ўсведамленне таго, што набажэнства да Найсвяцейшай Панны Марыі не можа абмяжоўвацца толькі малітвамі і ўшанаваннем Яе з розных нагодаў, але павінна ўяўляць сабою своеасаблівы „габіт“, яно павінна надаваць пастаянны накірунак дзейнасці хрысціяніна, якая абапіраецца на малітву і ўнутранае жыццё праз частае прыняцце сакрамэнтаў і канкрэтныя ўчынкі міласэрнасці для цела і душы. Так шкаплер становіцца знакам „запавету“ і ўзаемнай камуніі паміж Марыяй і вернікамі, таму што ў ім канкрэтным чынам праяўляецца дар, які Езус на крыжы ўчыніў для Яна, а праз яго — і для ўсіх нас, — дар сваёй Маці, а таксама нагадвае нам пра тое, што Езус даручыў свайго ўмілаванага апостала і нас Той, якую ўстанавіў нашаю духоўнаю Маці». Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.  
Францішканскі закон свецкіх (Трэці закон святога Францішка)
09.07.2008 13:40
Старадаўнія францішканскія напаўлегендарныя пераказы апісваюць, як адбывалася пахаванне святога Францішка. У пахавальнай працэсіі прымалі ўдзел браты, перапоўненыя смуткам і болем. Выдзяляецца адзін голас, мацнейшы за іншыя, які кліча: «Францішку, мы не забудзем цябе... мы заўсёды будзем памятаць пра цябе». Сапраўды, нягледзячы на тое, што мінула столькі стагоддзяў, свет не забыў яго. Святы Францішак прысутнічае праз сваё слова і свой дух, а перадусім — праз сваю самую вялікую справу, сваё тварэнне — францішканскі закон. Паўсюдна вядома, што пасля смерці Францішка Асізскага ў Касцёле застаўся закон, які скарочана называецца францішканскім, або законам Меншых Братоў. Цяпер існуюць чатыры самастойныя сям’і гэтага закону: Меншыя Браты, якія называюцца ў нас бэрнардынамі, Меншыя Браты канвентуальныя, Меншыя Браты Капуцыны і Трэці рэгулярны закон. Існуюць таксама кангрэгацыі і законныя супольнасці, а таксама таварыствы або пабожныя каталіцкія саюзы — Францішканскі закон свецкіх (Трэці закон), англіканскія і евангелісцкія супольнасці з францішканскаю духоўнасцю. Закон быў заснаваны ў ХІІІ стагоддзі Францішкам Асізскім, які з групаю свецкіх паплечнікаў у сваім родным горадзе і бліжэйшай ваколіцы вучыў пакаянню. Францішак даў сваёй супольнасці статут, складзены з евангельскіх строфаў, — яго называюць прастатутам, — у якім быў заклік да радыкальнага ўбоства і асабістага вырачэння. Спачатку гэтая супольнасць атрымала ад Папы вуснае зацвярджэнне прынцыпаў супольнага жыцця, Літургіі гадзінаў, а таксама абвяшчэнне пакаянных казанняў Францішкам і некаторымі братамі. У гэтай супольнасці перадусім рабіўся акцэнт на неабходнасці наследаваць Хрыста, жыць паводле Евангелля, любіць усё стварэнне, а асабліва — найбольш церпячых, напрыклад, пракажоных, якіх было шмат у тыя часы. Акрамя таго, прадпісваліся прастата, шчырасць, унутраная пастава прыніжэння, абсалютнае ўбоства, індывідуальнае і супольнае, жыццё з уласнай працы. Закон пачаў хутка развівацца. Праз некаторы час прынцыпы францішканскага жыцця прынялі жанчыны. Святы Францішак і яго паплечніца святая Клара засноўваюць закон францішканак, вядомых як убогія кларыскі. Францішак таксама склаў для іх статут манаскага жыцця. У 1221 годзе быў заснаваны Трэці закон, які ахопліваў свецкіх людзей, што прагнулі жыць паводле прынцыпаў, абвешчаных бедняком з Асізі. Францішак з кардыналам Хагалінам — пазнейшым Папам Грыгорыем ІХ — напісалі для гэтай супольнасці першы статут. Цяперашні статут Францішканскага закону свецкіх, зацверджаны ў 1978 годзе Папам Паўлам VI, ставіць перад свецкімі францішканамі, апрача асабістага абавязку імкнення да дасканаласці ў духу Другога Ватыканскага Сабору, таксама новыя заданні: уключацца ў дзейнасць мясцовага Касцёла (парафіі), а калі ўмовы дазваляюць, то і — у больш шырокім дыяпазоне — браць на сябе адказнасць за яго прысутнасць у свеце. Дзейнасць свецкіх францішканаў у жыцці парафіі праяўляецца ў клопаце аб чысціні святыні. У парафіі свецкія францішкане — гэта група, якая моліцца ў буднія дні падчас святой Імшы, а таксама падчас маёвых, ружанцовых або прынагодных набажэнстваў, такіх як эўхарыстычныя набажэнствы, штомесячныя адарацыі, малітоўныя чуванні; яны ўтвараюць найбольш стабільную і надзейную супольнасць парафіі. Старэючае грамадства і эканамічныя цяжкасці мабілізуюць свецкіх францішканаў да аказання дапамогі хворым, непаўнавартасным, старым. Яны атуляюць клопатам перадусім членаў уласнай супольнасці, але па меры магчымасцяў ахопліваюць таксама іншых церпячых. Найменш заўважным і адначасова неймаверна важным з’яўляецца ўздзеянне свецкіх францішканаў прыкладам і жыццём на сваё асяроддзе. Аб місіі свецкіх францішканаў у сучасным свеце нагадваў Вялікі Папа Ян Павел ІІ, гаворачы: «Любіце, вучыцеся, жывіце вашым Статутам, бо заключаныя ў ім каштоўнасці — выключна евангельскія. Жывіце гэтымі каштоўнасцямі ў братэрскай супольнасці і ў свеце, у які — на моцы вашага свецкага паклікання — вы ўключаныя і ўкаранёныя. Жывіце гэтымі евангельскімі каштоўнасцямі ў вашых сем’ях, перадаючы веру з малітваю, уласным прыкладам і праз выхаванне, а таксама па-евангельску перажывайце патрабаванне ўзаемнай любові, вернасці і пашаны да жыцця» (Insegnamenti, V/3, 1982, s. 613.). Гаворачы пра вечныя каштоўнасці паклікання свецкіх паслядоўнікаў святога Францішка, Слуга Божы Ян Павел ІІ, прамаўляючы да Міжнароднай рады Францішканскага закону свецкіх, сказаў: «Асноўным элементам вашага харызмату з’яўляецца захаванне Евангелля Хрыста. Гэта звязана з пастаянным і руплівым разважаннем над асобаю, справаю і місіяй Езуса, які ёсць цэнтрам нашай веры. У гэтых адносінах святы Францішак з’яўляецца адным з найбольш захапляльных праваднікоў у гісторыі хрысціянскай духоўнасці. Ён хацеў пазнаць Евангелле і жыць ім sine glossa («без каментарыя»), гэта значыць літаральна, рэалізуючы яго найбольш радыкальныя патрабаванні. Пастаўлены ў прывілеяванае становішча Хрыстом Укрыжаваным праз містычную з’яву стыгматаў, Францішак Асізскі быў для натоўпаў вернікаў на пачатку ХІІІ стагоддзя як сапраўдны „другі Хрыстус“» (Прамова Святога Айца Яна Паўла ІІ, скіраваная да Міжнароднай рады Францішканскага закону свецкіх, абвешчаная 19 чэрвеня 1985 г.: Studia Franciszkaсskie. T. 3. Poznaс, 1988 r. s. 29.). У іншым месцы Папа гаворыць: «Францішак даручае сваім духоўным сынам і дочкам, якія жывуць у свеце, вучыцца заўсёды шукаць асобу Хрыста, які жыве і дзейнічае ў братах, у Святым Пісанні, у Касцёле і літургічных чынах (Статут, 5); рабіць з малітвы і кантэмпляцыі сутнасць уласнага быцця і дзейнасці, наследуючы Езуса, які быў сапраўдным шанавальнікам Айца (Статут, 8); жыць у поўнай еднасці з Папам, біскупамі і святарамі» (Статут, 6) (Тамсама прамова Святога Айца Яна Паўла ІІ). Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.  
Legio Mariae — Легіён Марыі
09.07.2008 13:34
У сваёй збаўчай задуме Бог пажадаў, каб збаўленне ў Хрысце, за справаю Духа Святога, адбылося праз пасрэдніцтва Марыі. Езус у тэстамэнце з крыжа на Галгоце вызначыў Марыі заданне — быць Маці для ўсіх людзей, пачынаючы ад Апостала Яна, які «ўзяў Яе да сябе» (Ян 19, 27). Тым самым Збаўца ўказаў усяму чалавецтву Марыю як надзейную дапамогу і найкарацейшы шлях да збаўлення. Легіён Марыі — гэта супольнасць католікаў, якія са згоды Касцёла і пад апекаю Беззаганнай Марыі, Пасрэдніцы ласкаў, арганізаваныя на ўзор арміі, каб дапамагаць Касцёлу ў барацьбе супраць сілаў зла. Члены гэтай супольнасці выбралі менавіта Марыю як найкарацейшы шлях да святасці і збаўлення. Гэты апостальскі рух узнік у Ірландыі, у Дубліне, 7 верасня 1921 года, у вігілію свята Нараджэння Беззаганнай Марыі. Першы прэзідыум, які быў створаны пад кіраўніцтвам Фрэнка Дафа ў прысутнасці святара, налічваў каля 15 чалавек, сабраных вакол фігуркі Беззаганнай Марыі. Фрэнк Даф (1899–1980 гг.), работнік Міністэрства фінансаў, пад уплывам «Трактата аб сапраўдным набажэнстве да Найсвяцейшай Панны Марыі» святога Людвіка Марыі Грыньён дэ Манфора стаў галоўным кіраўніком Легіёна Марыі, а таксама аўтарам «Падручніка Легіёна Марыі», якім і сёння кіруецца кожны легіянер. Духоўнасць гэтага руху, які ў гэтым годе будзе адзначаць 85-гадавіну свайго існавання, перш за ўсё скіравана да Духа Святога. Пра гэта сведчыць штандар Легіёна з эмблемаю голуба — сімвала сыходжання Духа Святога на Беззаганную Дзеву, прадстаўленую на штандары і на цудоўным медаліку, які легіянеры Марыі раздаюць з мэтаю здабывання душаў для Хрыста. Дух Святы — гэта Асоба, перад якой легіянер Марыі прыносіць прысягу, прайшоўшы трохмесячнае выпрабаванне. Пастаяннае з’яднанне з Марыяй як нашай Маці становіцца для легіянера Марыі надзейным сродкам дасягнення пакорнасці натхнення Духа Святога. Марыя, як Абранніца Духа Святога, можа выпрасіць усё тое, што патрэбна легіянеру, калі ён будзе выракацца самога сябе. Гэтая практычная апостальская дзейнасць легіянера Марыі вынікае з саборнай Дагматычнай Канстытуцыі аб Касцёле, у якой гаворыцца: «У сваёй апостальскай дзейнасці Касцёл слушна звяртае свой позірк на Тую, якая нарадзіла Хрыста, які быў зачаты ад Духа Святога і народжаны з Дзевы дзеля таго, каб праз Касцёл таксама нараджацца і расці ў сэрцах вернікаў. Гэтая Дзева ў сваім жыцці стала прыкладам таго мацярынскага пачуцця, якое павінна ажыўляць усіх тых, хто супрацоўнічае ў справе адраджэння людзей у апостальскім пасланніцтве Касцёла» (LG, 65.). Мэта Легіёна Марыі — праслаўленне Бога і асвячэнне членаў Легіёну праз штотыднёвыя малітоўныя сустрэчы і практычнае выкананне апостальскай працы. Легіянер Марыі штодзённа чытае абавязковую малітву (tessera). У яго духоўным жыцці важную ролю адыгрывае ружанцовая малітва. Палаючы апостальскім духам здабывання душаў для Хрыста, легіянер імкнецца скарыстаць з удзелу ў святой Імшы і ў буднія дні, з Літургіі гадзінаў, з чытання Святога Пісання, з духоўных чытанняў; а на працягу года прымае ўдзел у закрытых рэкалекцыях, пілігрымках, злётах, днях духоўных сустрэч або іншых супольных набажэнствах. Знаходзячыся пад апекаю духоўнага кіраўніка і маючы яго святарскае благаславенне, легіянер Марыі не адступае ні перад адным апостальскім заданнем. Углядаючыся ў крыж Хрыста, які збавіў свет, легіянер ведае, які кошт збаўлення кожнай душы. Трымаючыся Беззаганнай Маці і наследуючы Яе пакору, ён ідзе з Ёю на заданне, каб прывесці кожную душу да Хрыста. Ідзе да хворых, каб падрыхтаваць шлях святару, які прынясе Віятык, разам з іншымі легіянерамі наведвае духоўна занядбаных парафіянаў. Легіянеры Марыі наведваюць шпіталі, дамы састарэлых і турмы. Праз заступніцтва Яна Хрысціцеля (аднаго з апекуноў Легіёна Марыі) яны прастуюць сцежкі для Пана. Іх можна сустрэць на плошчах, на вакзалах або на вуліцах вялікага горада, дзе яны займаюцца распаўсюджваннем рэлігійнай літаратуры, дэвацыяналіяў і іншага. Тут даволі часта выпрабоўваецца іх апостальская адвага, за якую часам можна паплаціцца жыццём. Вядомы факт ліквідацыі прастытуцыі ў адным з раёнаў Дубліна, аднак жа Фрэнк Даф, які непасрэдна прымаў удзел у гэтай справе, рызыкаваў жыццём. Любоў да несмяротных душаў была мацнейшая за пагрозу смерці. Няма такога чалавека, які б меў духоўную патрэбу і якім не зацікавіўся б легіянер Марыі, не зважаючы на веравызнанне, шануючы кожнага чалавека добрай волі і да канца ведучы барацьбу за кожную душу. Таму Апостальская Сталіца амаль з самага пачатку існавання Легіёна выказвала сваю радасць у сувязі з тым, што існуе гэтая справа, а яе заснавальнік Фрэнк Даф быў запрошаны ў Рым падчас Другога Ватыканскага Сабору і прадстаўлены там усім біскупам і Айцам Сабору. 30 кастрычніка 1982 года Папа Ян Павел ІІ сказаў пра гэты рух наступныя словы: «[Легіён Марыі] на працягу шасцідзесяці гадоў хутка распаўсюдзіўся па свеце і сёння (...) пасля смерці свайго заснавальніка Фрэнка Дафа, існуе ў многіх дыяцэзіях паўсюднага Касцёла. Вы з’яўляецеся рухам свецкіх людзей, якія імкнуцца зрабіць веру лейтматывам свайго жыцця, аж да дасягнення асабістай святасці. Вашае пакліканне (...) быць закваскаю сярод Божага народу. Яно адначасова з’яўляецца хрысціянскім натхненнем да дзейнасці ў сучасным свеце, а таксама пакліканнем да таго, каб набліжаць святара да людзей, і з адказнасцю адносіцца да асноўных заданняў Касцёла. Ваша актыўная дзейнасць легіянераў становіцца яшчэ больш пільнаю справаю, калі параўнаем, з аднаго боку, патрэбы грамадства (...) і патрэбы народаў (...), а з другога — светлыя прыклады тых, хто перад вамі прайшоў праз ваш Рух. (...) Ваша духоўнасць — гэта цалкам марыйная духоўнасць (...), іншымі словамі, вы імкняцеся служыць у духу і з клопатам Марыі кожнай чалавечай асобе, якая з’яўляецца вобразам Хрыста». Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.
Caritas азначае «любоў»
09.07.2008 13:33
Вялікая любоў Бога да свайго стварэння, бясконцая міласэрнасць, аказаная людзям у Езусе Хрысце, з’яўляюцца для нас заклікам любіць адзін аднаго, служыць бліжнім, аддаваць ім свае таленты, свой час, свае сілы. Святы Ян Багаслоў у сваім пасланні піша: «(...) той, хто не любіць брата свайго, якога бачыць, не можа любіць Бога, якога не бачыць» (1 Ян 4, 19-20). Сапраўдная любоў да Бога азначае любоў да Яго ў людзях, створаных на Яго вобраз і падабенства. Абавязак рабіць учынкі міласэрнасці добра разумелі яшчэ першыя хрысціяне, якія дзяліліся сваімі дабротамі з беднымі, удовамі і сіротамі. У старажытных апостальскіх супольнасцях узніклі першыя формы арганізаванай дабрачыннай дапамогі. У сваіх пасланнях святы Павел пералічвае супрацоўнікаў-дыяканаў, якія дапамагалі яму ў выкананні розных служэнняў — як місіянерскіх, так і дабрачынных. У значнай меры дзякуючы братняй любові і разуменню патрэбаў бліжніх Касцёл на працягу стагоддзяў паспяхова развіваўся і ажыццяўляў сваё місіянерскае пасланніцтва. У сваёй першай энцыкліцы «Бог ёсць любоў» Святы Айцец Бэнэдыкт XVI піша: «Любоў да бліжняга, укаранёная ў любові да Бога, з’яўляецца, перш за ўсё, абавязкам кожнага асобнага верніка і таксама заданнем усёй касцёльнай супольнасці (...). Касцёл як супольнасць павінен ажыццяўляць любоў праз учынкі. Адсюль вынікае, што любоў патрабуе таксама арганізацыі, каб яна магла служыць супольнасці ўпарадкавана» (Deus caritas est, 20.). У наш час цяжка нават пералічыць усе тыя разнастайныя дабрачынныя ініцыятывы, якія ажыццяўляюцца ў Касцёле. Вялікая частка гэтых ініцыятываў рэалізуецца найбольш вядомай дабрачыннай арганізацыяй у Касцёле, якая называецца «Карытас». Слова caritas — лацінскае, яно азначае «любоў» у кантэксце братняй дапамогі і апекі. Гэтым тэрмінам з канца XIX стагоддзя акрэсліваюцца таксама розныя кірункі дзейнасці Каталіцкага Касцёла ў галіне дабрачыннасці. Выкарыстанне агульнага тэрміну для касцёльнай дабрачыннай дзейнасці было звязана з імкненнем яе каардынацыі і аб’яднання. Касцёл працаваў у сферы дабрачыннасці на працягу ўсёй сваёй гісторыі (цэнтрамі дабрачыннай працы былі пераважна кляштары і сядзібы біскупаў), але толькі на працягу апошніх ста гадоў былі створаны спецыялізаваныя структуры, заданне якіх — каардынацыя дабрачыннай дзейнасці Касцёла. На беларускіх землях Касцёл таксама ніколі не забываўся пра свой абавязак несці дапамогу тым, каму яна найбольш патрэбная. Дабрачыннай дзейнасцю ў нашай краіне займаліся перш за ўсё манаскія супольнасці, большасць з якіх адным са сваіх заданняў лічылі апеку над беднымі, хворымі, калекамі, сіротамі. Больш за 20 ордэнаў, як маглі, дапамагалі гаротнікам. Напрыклад, шпіталі айцоў баніфратраў, дзейнасць якіх была скіраваная на аказанне лекарскай дапамогі і апекі, існавалі ў Гродне, Мінску, Навагрудку і іншых месцах. Першыя спробы надаць касцёльнай дабрачыннай дзейнасці інтэграваны характар мелі месца на пераломе ХІХ–ХХ стагоддзяў у Львове, Познані і Вільні, дзе паўсталі адпаведныя аб’яднанні і таварыствы. Пасля рэвалюцыі ў Расіі і наступных гістарычных падзеяў Касцёл на ўсходзе Беларусі апынуўся ва ўмовах жорсткага пераследу і таму не мог ажыццяўляць ніякай дабрачыннай дзейнасці. Але ў парафіях Заходняй Беларусі, якія належалі да Віленскай архідыяцэзіі, Пінскай і Ломжынскай дыяцэзій, у міжваенны перыяд ствараліся і квітнелі арганізацыі «Карытас». Акрамя таго, дабрачынную дзейнасць на тэрыторыі Беларусі праводзілі шматлікія манаскія супольнасці (пераважна жаночыя), сярод якіх сёстры назарэтанкі, сёстры Беззаганнага Зачацця Марыі, сёстры францішканкі Святой Сям’і, місіянеркі Святой Сям’і і шмат іншых. Сёстры мелі ў сваёй апецы дзіцячыя прытулкі, дамы састарэлых, сталоўкі для бедных, начлежкі, інтэрнаты для моладзі. У аддаленых парафіях, дзе моладзь была пазбаўлена ўсялякай магчымасці вучыцца, яны праводзілі курсы ткацтва, кравецтва, вышывання, а таксама працавалі ў шпіталях і амбулаторыях, арганізоўвалі летні адпачынак для дзяцей і моладзі. Атэістычная палітыка савецкай дзяржавы ў пасляваенныя гады прывяла да ліквідацыі манаскага жыцця і дэзарганізацыі структуры Касцёла на ўсёй тэрыторыі Беларусі. У выніку сацыяльная дзейнасць каталікоў была цалкам спынена. Яе адраджэнне пачалося толькі напрыканцы 80-х гадоў мінулага стагоддзя. Сёння «Карытас» на Беларусі з’яўляецца арганізацыяй, якая ажыццяўляе і накіроўвае дабрачынную дзейнасць у мясцовым Каталіцкім Касцёле. «Карытас» дзейнічае на падставе ўласнага статуту як Дабрачыннае каталіцкае таварыства. Вышэйшым кіраўніком кожнай дыяцэзіяльнай структуры з’яўляецца біскуп-ардынарый дыяцэзіі. Уся дабрачынная дзейнасць Касцёла падпарадкоўваецца Канферэнцыі Каталіцкіх Біскупаў у Беларусі. Ва ўсіх дыяцэзіях існуюць свае дыяцэзіяльныя арганізацыі «Карытас». Кожная з іх мае цэнтральнае бюро і філіялы, створаныя ў некаторых парафіях, якія аказваюць дапамогу церпячым непасрэдна на ўзроўні парафіі. Іх заданнем з’яўляецца вывучэнне патрэбаў і магчымасцяў дапамогі людзям у парафіяльнай супольнасці, аказанне дапамогі гэтым церпячым і выхаванне парафіянаў у духу дабрачыннасці і любові да бліжняга. Кожны католік мае маральны абавязак удзельнічаць у дабрачыннай дзейнасці Касцёла сваёю пасільнаю дапамогаю, малітоўнаю і матэрыяльнаю падтрымкаю. Гэта і будзе дзейсным выкананнем Хрыстовай запаведзі любові да бліжняга. Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.
Апостальскі рух «Сям’я сем’яў»
09.07.2008 13:32
Слуга Божы Ян Павел ІІ у апостальскай адгартацыі Familiaris сonsortio аб заданнях хрысціянскай сям’і ў сучасным свеце вучыць, што, «пастаянна застаючыся ў касцёльнай сферы, якая з’яўляецца суб’ектам, адказным за душпастырства сем’яў, трэба ўзгадаць розныя згрупаванні вернікаў, дзе ва ўсёй паўнаце выяўляецца і жыве таямніца Хрыстовага Касцёла. Такім чынам, трэба прызнаць і ацаніць — кожную ў залежнасці ад яе характэрных рысаў, мэтаў, адметнасці і ўласных метадаў — разнастайныя касцёльныя супольнасці, розныя групы і шматлікія рухі, якія па-рознаму, пад рознымі назвамі і на розных узроўнях уключаны ў душпастырства сем’яў» (FC, 72.). Адным з такіх апостальскіх рухаў, які актыўна далучыўся да душпастырства сем’яў, з’яўляецца рух «Сям’я сем’яў». Яго мэта — адраджэнне і асвячэнне сям’і праз імкненне да паўнаты сакрамэнтальнага жыцця, свядомае і ахвярнае служэнне Касцёлу, а таксама прысвячэнне сябе Марыі — Маці Касцёла. Рух робіць усё, што толькі магчыма, каб дапамагчы сваім членам вызваліць духоўныя сілы і пераканацца ў тым, што з дапамогаю Божай ласкі сям’я можа, нават у самых складаных сітуацыях, выканаць сваё галоўнае пакліканне — дасягнуць паўнаты развіцця і сапраўднага шчасця, а таксама можа быць дзейснаю дапамогаю для іншых сем’яў, якія знаходзяцца ў небяспецы або цяжкай духоўнай сітуацыі. Рух «Сям’я сем’яў» быў створаны ў 1952 годзе ў Варшаве па ініцыятыве маладых сужэнстваў, якія адчувалі неабходнасць у такой супольнасці. Яны выступілі з ініцыятывай, каб сустракацца ў малых групах сужэнскіх пар і дапамагаць адно аднаму ў разуменні таямніцы сакрамэнту сужэнства. Айцом новага руху і тым, хто стварыў яго духоўнасць, стаў кардынал Стэфан Вышынскі, Прымас тысячагоддзя, які на працягу многіх гадоў айцоўскай прысутнасці, клопату і дапамогі прапаноўваў руху адпаведныя формы працы, а ў 1957 годзе сам даў назву новым, усё больш шматлікім супольнасцям маладых сужэнстваў і сем’яў. Сэнс існавання і працы руху «Сям’я сем’яў» Прымас акрэсліў, як «выхаванне хрысціянскіх сем’яў для вернай сужэнскай любові, ахвярнага бацькоўства і ўзаемадапамогі паміж сем’ямі». Пры гэтым ён сцвердзіў, што «„рух Сям’я сем’яў“ фармуе сваіх членаў у духу прысвячэння сябе Маці Божай і адказнасці за Касцёл». Гэтыя словы заснавальніка заўсёды былі для «Сям’і сем’яў» галоўнаю праграмаю. Святарскую паслугу і пастаянную духоўную апеку, якая аказвалася руху «Сям’я сем’яў», кардынал Вышынскі даручыў святарам-палатынам. Па меры развіцця апостальскай працы суадказнасць за гэтую справу ўзялі на сябе таксама і свецкія асобы, апекуны групаў старэйшых і маладых сужэнстваў і сем’яў. Харызмат руху «Сям’я сем’яў» — дух супольнасці, які выяўляецца ў працы, у малітве, а таксама ва ўзаемнай сямейнай сувязі ў штодзённым жыцці, у яго радасцях і засмучэннях. Знамянальнаю рысаю Руху з’яўляецца асаблівая сувязь з Маці Божаю і адкрытасць на патрэбы Касцёла. Таму што, згодна з вучэннем Слугі Божага Яна Паўла ІІ, «Маці Касцёл нараджае, выхоўвае, будуе хрысціянскую сям’ю, выконваючы адносна яе збаўчую місію, атрыманую ад Пана. Абвяшчаючы слова Божае, Касцёл аб’яўляе хрысціянскай сям’і яе сапраўдную тоеснасць, тое, чым яна ёсць і чым павінна быць паводле Божай задумы; здзяйсняючы сакрамэнты, Касцёл узбагачае і ўмацоўвае хрысціянскую сям’ю Хрыстоваю ласкаю, каб асвячаць яе дзеля хвалы Айца; праз абвяшчэнне з новаю сілаю новай запаведзі любові Касцёл натхняе і вядзе хрысціянскую сям’ю да служэння любові, каб яна наследавала і перажывала такую самую любоў пасвячэння і ахвяры, якую Хрыстус мае да ўсяго чалавецтва» ( FC, 49.). Таму духоўнасць членаў «Сям’і сем’яў» з самага пачатку апіраецца на некалькі слупоў: эклезіяльнасць — свядомае далучэнне да актуальных праблемаў паўсюднага і мясцовага Касцёла з пачуццём адказнасці за яго развіццё; марыйнасць — разлічванне ва ўсім на Марыю і адданне Ёй у апеку і ў Яе распараджэнне сябе, уласнай сям’і, а таксама ўсяго руху «Сям’я сем’яў»; сямейнасць — асаблівая чуллівасць да сям’і, тым больш шматдзетнай, стварэнне сямейных колаў, здольных да ахвярнага служэння іншым і дапамогі маладым сужэнствам у адпаведным разуменні сутнасці сужэнства, жаданне прыйсці на дапамогу ўсім сем’ям, якія гэтага патрабуюць. Дзейнасць Руху мае на мэце паглыбленне веры, стварэнне сямейнай супольнасці і супольнасці сем’яў, а таксама фармаванне свецкіх асобаў як лідэраў і апекуноў для апостальскай працы ў меншых групах і супольнасцях. Кіруюць імі душпастыры Руху і дасведчаныя свецкія аніматары. Асноўная апостальская дзейнасць Руху рэалізуецца ў сямейных групах; у групах дзяцей, моладзі, а таксама ў групах, якія аказваюць дапамогу патрабуючым, і ў сямейных кансультацыях. Сем’і, сабраныя ў парафіяльных групах, сустракаюцца не радзей, чым раз на месяц на тэрыторыі сваіх парафій. Гэтыя супольнасці ствараюцца часцей за ўсё з асобаў і сем’яў, якія ведаюць адно аднаго з дзяцінства і з часоў вучобы ці з’яўляюцца сваякамі. Агульную душпастырскую апеку над імі ажыццяўляе пробашч або прызначаны ім святар. Парафіяльныя групы рэалізуюць прынятую рухам праграму апостальства, заўсёды звязаную з праграмай літургічнага года, якая абвяшчаецца мясцовым Касцёлам. Апрача таго, яны вядуць апостальскую працу на карысць парафіі і актыўна ўдзельнічаюць у акцыях, арганізаваных пробашчам. Душпастырская і апостальская праца ў групах бацькоў малодшых дзяцей вядзецца ў выбраныя нядзелі падчас сустрэчаў для дзяцей. Мэта гэтай працы — ахапіць духоўнаю апекаю ўсю сям’ю дзіцяці і прыцягнуць яе да ўдзелу ў Руху. У руху «Сям’я сем’яў» душпастырскаю апекаю ахоплена таксама працуючая моладзь і студэнты. Шматлікія святарскія і манаскія пакліканні паходзяць з «Сям’і сем’яў». Члены руху «Сям’я сем’яў» дапамагаюць адно аднаму. Больш заможная сям’я дапамагае бяднейшай, маладзетная — шматдзетнай, мацнейшая — слабейшай, або той, якая знаходзіцца ў небяспецы. Гэта рэалізуецца непасрэдна паміж сем’ямі або ў карытатыўных супольнасцях «Дапамога — сям’я сям’і». Дыпламаваныя спецыялісты кіруюць таксама кабінетамі натуральных метадаў распазнавання плоднасці. Рух арганізуе штогод «канікулы з Богам» — рэкалекцыі падчас канікулаў для ўсёй сям’і. Канікулярныя выезды для асобаў, якія маюць сціплыя фінансавыя магчымасці, падтрымліваюцца Рухам і больш багатымі сем’ямі. Важную ролю адыгрываюць сустрэчы ўсёй супольнасці ва ўрачыстасць Святой Сям’і і свята Ахвяравання Пана, якія лічацца патранальнымі святамі «Сям’і сем’яў». Фармальнае далучэнне да Руху адбываецца праз складанне Акта даручэння свайго жыцця і сваёй сям’і Маці Божай «у мацярынскую няволю любові». Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.
Парафія як месца хрысціянскай фармацыі
09.07.2008 13:30
Паводле касцёльнага права, «парафія — гэта акрэсленая супольнасць вернікаў, створаная на пастаянны тэрмін у партыкулярным Касцёле (дыяцэзіі), пастырскі клопат над якой даручаецца пробашчу як яе ўласнаму пастыру» (ККП, кан. 515/1.). Як найменшая адміністрацыйная адзінка Касцёла, парафія была створана з мэтаю больш дзейснага пранікнення з абвяшчэннем Евангелля, катэхізацыяй, сакрамэнтамі і душпастырскай апекай ва ўсе асяроддзі. Разам з тым, парафія з’яўляецца спецыфічным месцам сустрэчы Касцёла са светам, а таксама евангельскага ўздзеяння Касцёла ў свеце. Нам нельга забываць, што парафія ўяўляе сабой супольнасць вернікаў, заданне якіх — паяднаць свет з Хрыстом у будаванні збаўчай рэчаіснасці Касцёла. З гэтага пункту гледжання яе называюць супольнасцю асвячэння і евангелізацыі. Парафіяльная супольнасць асвячаецца праз сакрамэнты, а справа евангелізацыі больш дзейсна ажыццяўляецца ў разнастайных парафіяльных супольнасцях. Праз справаванне сакрамэнтаў Бог праслаўляецца, чалавек асвячаецца, а містычнае Цела Хрыста ўзрастае. У той жа час, дзякуючы разважанню над Божым словам, адарацыі Найсвяцейшага Сакрамэнту, удзелу ў рэкалекцыях, місіях, у розных набажэнствах, вернікі не толькі ўшаноўваюць Бога, але ствараюць супольнасць дзяцей Божых (Пар. SC, 59.). Галоўным месцам дзейнасці і распачынання ўсялякіх душпастырскіх ініцыятываў у парафіі з’яўляецца святыня. Парафія, а асабліва касцёл, часта ўспрымаецца як установа, дзе вырашаюцца розныя справы, звязаныя, напрыклад, з хростам дзіцяці, шлюбам або пахаваннем. Для многіх людзей кантакт з парафіяй як супольнасцю на гэтым заканчваецца. Парафія, як і ўвесь Касцёл, — гэта народ, асвечаны прысутнасцю Хрыста, які пастаянна — праз перамену сэрцаў, навяртанне і пакаянне — крочыць да святасці. Такім чынам, у хрысціянскай фармацыі патрэбна катэхізацыя не толькі дзяцей, моладзі, але таксама дарослых. Нельга ў гэтым выпадку абмяжоўвацца толькі падрыхтоўкай да першай споведзі і першай святой Камуніі. Многія людзі маюць памылковае перакананне, што калі дзіця было ў першай споведзі і святой Камуніі, то яму не патрэбна далейшая катэхізацыя. Кожны хрысціянін абавязаны паглыбляць, развіваць і перадаваць далей сваю веру. Парафіяльная супольнасць, ажыўленая апостальскім духам, пакліканая таксама да місійнага прапаведвання і сведчання веры. Яна не можа клапаціцца толькі пра захаванне веры тых, хто ўжо верыць і жыве вераю. Парафіяльная супольнасць павінна заахвочваць да веры, весці да яе тых, хто яе яшчэ не мае альбо страціў. Душпастырства, усведамляючы свае заданні і існуючую небяспеку, не можа абмежавацца толькі традыцыйнымі формамі, нават калі б яны былі самым лепшымі. У апошнія гады мы заўважаем дынамічнае развіццё рухаў, таварыстваў і рэлігійных груп, якія ўтвараюцца на тэрыторыі парафіі. Карыстаючыся іх вопытам, мы пастаянна шукаем новых формаў перадачы Евангелля. Гэтыя групы трэба цаніць і падтрымліваць, выходзячы насустрач патрэбам сучаснага чалавека. Стварэнне шматлікіх душпастырскіх груп у парафіі сёння з’яўляецца дзейсным сродкам у ажыццяўленні рэлігійнай і маральнай перамены чалавечых сэрцаў. Мэта гэтых супольнасцяў — належнае стаўленне да Святога Пісання і паглыбленне ведаў аб ім, любоў да Эўхарыстыі, Касцёла і сакрамэнтаў. Радуе таксама тое, што створаныя рэлігійныя супольнасці лягчэй пранікаюць у гарадскія і вясковыя асяроддзі, становячыся зародкам хрысціянскага жыцця. Яны прысвячаюць шмат увагі ўбогім, людзям, выкінутым па-за межы грамадства, і праз гэта далучаюцца да перамены секулярызаванага грамадства. Супольнасці, якія дзейнічаюць у Касцёле, з’яўляюцца як бы «жывымі ячэйкамі ў арганізме», у іх пульсуе евангельскае жыццё. Унікаючы ў рэальныя праблемы людзей, яны прапануюць канкрэтныя вырашэнні гэтых праблем і абвяшчаюць Евангелле не толькі увогуле, вялікім грамадскім групам, але і асобным людзям. Такія супольнасці, афіцыйна прызнаныя Касцёлам, прапануюцца як натуральная, прыстасаваная да сённяшніх часоў форма парафіяльнага душпастырства. Часам такія супольнасці называюцца «касцёльнымі супольнасцямі», таму што гэта супольнасці веры, надзеі і любові, створаныя на аснове слухання Божага слова, справаванай Эўхарыстыі і служэння ў касцёле ў лучнасці з душпастырам. Праяўляючы сапраўдную салідарнасць з асобамі найбольш патрабуючымі, актыўна далучаючыся да паслугі валанцёраў, уключаючыся ў вырашэнне грамадскіх праблемаў, прымаючы актыўны ўдзел у грамадскім жыцці свайго асяроддзя, — гэтыя супольнасці з’яўляюцца важным пунктам суаднясення для ўсіх, хто патрабуе навяртання, уключэння ў служэнне чалавеку, а таксама ў служэнне грамадскай справядлівасці і сапраўднай свабодзе. Будучы маленькімі групамі, такія супольнасці маюць большыя шансы індывідуальнага ўздзеяння на вялікія групы людзей. Яны ідуць да іх не толькі з Евангеллем, але і з матэрыяльнаю дапамогаю, уключаюцца ў грамадскія справы і вядуць дыялог з рознымі свецкімі інстытутамі, каб атрымаць падтрымку для найбольш патрабуючых. Незвычайная з’ява дынамічнага развіцця каталіцкіх рухаў і таварыстваў, у склад якіх уваходзяць свецкія асобы, назаўсёды ўпісалася ў рэчаіснасць часоў пералому тысячагоддзяў хрысціянства. Гэтая з’ява красамоўна сведчыць пра жыццяздольнасць Касцёла. Святы Айцец Ян Павел ІІ назваў гэты феномен «сапраўднаю вясною Духа Святога». У красавіку 1987 года ў Рыме, на заканчэнне звычайнага Сіноду біскупаў, прысвечанага пакліканню і місіі свецкіх у Касцёле і свеце, Айцы Сіноду скіравалі да народу Божага пасланне, у якім між іншым напісалі: «Свецкія вернікі ў пераважнай большасці з’яўляюцца паслядоўнікамі і вучнямі Хрыста ў тых асяроддзях, якія мы называем „светам“: у сям’і, на працы, у мясцовай супольнасці. Іх заданнем заўсёды было, а сёння тым больш, насычаць гэтыя сферы рэчаіснасці Духам Хрыста і такім чынам асвячаць свет і супрацоўнічаць у справе будавання Валадарства [Божага]. Яны таксама пакліканы сведчыць аб Евангеллі і весці дыялог з усімі людзьмі». Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.
Місія Маці Божай Фацімскай
09.07.2008 13:27
« Урэшце Маё Беззаганнае Сэрца затрыумфуе » З аб’яўленняў Маці Божай у Фаціме Місія Маці Божай Фацімскай Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі была заснавана ў 1994 годзе. Мэты дзейнасці Місіі — распаўсюджванне Набажэнства першых суботаў месяца, сэнсу фацімскіх аб’яўленняў, малітвы Жывога Ружанца (у адзінай для ўсіх інтэнцыі — аб трыумфе Беззаганнага Сэрца Марыі), адарацыя Найсвяцейшага Сакрамэнту, а таксама абарона жыцця, асабліва зачатых дзяцей, якім пагражае небяспека смерці, апека адзінокіх і шматдзетных маці, распаўсюджванне акцыі «Духоўнае ўсынаўленне». Калі мы чуем аб аб’яўленнях у Люрдзе, Ля Салет ці ў Фаціме, то часцей за ўсё цікавімся аздараўленнямі, цудамі ці навяртаннямі. І, на жаль, мала звяртаем увагі на тое, якія пажаданні Маці Божая скіроўвае ў гэтых аб’яўленнях да нас, якія пасланні абвяшчае Яна людзям і ўсяму свету. Аднак, чытаючы пра выказванні Беззаганнай Панны Марыі падчас Яе аб’яўленняў, — незалежна ад таго, дзе яны адбываліся, мы можам змясціць іх у адной фразе, якую Багародзіца сказала ў Фацімскім аб’яўленні ў кастрычніку 1917 годзе: «Я прыйшла нагадаць людзям, каб яны змянілі сваё жыццё і грахамі не засмучалі Пана Езуса». Аднак Маці Божая не толькі перасцерагае, напамінае нам, але і ўказвае папераджальныя сродкі, указвае шлях ацалення, якім з’яўляецца перапрашэнне Божай справядлівасці за ўчыненыя грахі. Маці Божая ў другім аб’яўленні ў Фаціме сказала Лючыі: «Тым, хто прыме гэтае набажэнства [набажэнства першых суботаў], абяцаю паратунак». Яна таксама запэўніла: «Тваім ратункам і дарогаю, якая давядзе цябе да неба, да Бога, будзе Маё Беззаганнае Сэрца». Гэтае абяцанне Багародзіцы не прамінае і не праміне ніколі. Гэта зварот, скіраваны да кожнага з нас, дзеля нашага ратунку. І сёння Маці Божая Ружанцовая з Фацімы так, як і ў 1917 годзе, заклікае нас усёю моцаю свайго Мацярынскага Сэрца: «Пакайцеся! Ратуйце сябе саміх і свет, молячыся Ружанец! Непарушна давярайцеся Майму Беззаганнаму Сэрцу, Сэрцу Маці Адкупіцеля свету!». Ва ўспамінах сястры Лючыі чытаем: «10 снежня 1925 года з’явілася Найсвяцейшая Панна (...) і сказала: „... аб’яві ад Майго імя, што Я прыбуду ў гадзіну смерці з ласкамі, патрэбнымі для збаўлення, да ўсіх тых, хто на працягу пяці месяцаў у першыя суботы прыступіць да споведзі, прыме Святую Камунію, згаворыць адзін Ружанец і на працягу 15 хвілін разважання над ружанцовымі таямніцамі разам са Мной будзе маліцца, каб перапрасіць Пана Бога“». Мэтаю набажэнства першых субот не павінна быць выпрошванне якіх-небудзь асабістых ласкаў. Усё ў ім павінна быць перапрашэннем Сэрца Марыі, учыненым любячым сэрцам. Вельмі важна тут «чыстая інтэнцыя», якая павінна спадарожнічаць фацімскай форме культу Беззаганнага Сэрца Марыі. Бог прагне, каб мы былі бескарыслівымі, каб навучыліся забываць пра сябе і ўсю сваю ўвагу сканцэнтравалі толькі на Езусе і Яго Маці. Таму пяць першых суботаў з’яўляюцца незвычайнаю школаю, у якой вучацца найважнейшай хрысціянскай цноце: любіць Бога больш за ўсё. Згодна з просьбаю Маці Божай, набажэнства першых суботаў павінна ўключаць ў сябе: 1. Споведзь і святую Камунію. 2. Малітву адной часткі Ружанца. 3. Разважанне аб таямніцах Ружанца (на працягу 15 хвілін). 4. Інтэнцыю перапрашэння Беззаганнага Сэрца Марыі. Чаму ўстаноўлена менавіта пяць перапрашальных суботаў? «Дачка Мая, — сказаў Езус сястры Лючыі. — Прычына простая. Гэта датычыць пяці відаў знявагаў і блюзнерстваў, якімі зневажаецца Беззаганнае Сэрца Марыі». Затым Збавіцель указаў на гэтыя знявагі: 1. Абраза Беззаганнага Пачацця. 2. Абраза Яе Дзявіцтва. 3. Абраза Яе Божага Мацярынства, калі прызнаюць Яе толькі як Маці чалавека. 4. Усе тыя знявагі, якімі імкнуцца адкрыта пасеяць у сэрцах дзяцей абыякавасць, пагарду, і нават нянавісць да Беззаганнай Маці. 5. Блюзнерствы, якімі зневажаюць Маці Божую ў Яе святых абразах. Набажэнства першых суботаў павінна абудзіць у нас прагу пастаяннага перапрашэння Бога і Беззаганнага Сэрца Марыі за грахі, блюзнерствы і абыякавасць людзей. Тыя, хто практыкуе гэтае набажэнства, павінны вучыцца жыць у духу штодзённага перапрашэння, прыклад якога нам даюць фацімскія дзеці. Сястра Лючыя пісала да сваёй хроснай маці 1 лістапада 1927 года: « (...) Гэта шчасце — мець магчымасць даць нашай Найдаражэйшай нябеснай Маці гэты доказ любові, якога Яна ад нас чакае. Што датычыць мяне, то я павінна прызнацца, што ніколі не адчувала сябе такою шчасліваю, як тады, калі наступае першая субота. Ці ж не самае вялікае шчасце для нас — цалкам аддаць сябе Езусу і Марыі і любіць Іх, выключна Іх, без ніякіх умоваў? Добра бачым гэта ў жыцці святых... Яны былі шчаслівыя, бо любілі, і мы (...) павінны старацца любіць, як яны, не толькі для таго, каб радавацца прысутнасці Хрыста, што найменш важна (калі і не радуемся Яго прысутнасці тут, то будзем радавацца там), але для таго, каб даваць Езусу і Марыі ўцеху і радасць быць любімымі. Калі нам удасца зрабіць так, што яны ўбачаць сябе любімымі, не ведаючы, хто так любіць Іх, і праз гэтую любоў шмат душаў будзе ўратавана, то, думаю, гэта ўжо мае сэнс». Набажэнства першых суботаў павінна стаць знакам чыстай, бескарыслівай любові. Езус і Марыя запрашаюць нас да такой любові Бога. Ці ж можна не адказаць на іх запрашэнне? Ці ж можна адмовіцца ад самага вялікага шчасця? Таму не змарнуйма фацімскіх абяцанняў. Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.
Аўторак, 8 ліпеня 2008
Рухі адарацыі Найсвяцейшага Сакрамэнту
08.07.2008 16:30
« Не шкадуйце часу на адарацыю » Слуга Божы Ян Павел ІІ Лацінскае слова adoratio азначае «ўшанаванне і праслаўленне». Ва ўсіх рэлігіях адарацыя адносіцца да істотных элементаў рэлігійнага культу. Для хрысціянаў адзіным аб’ектам адарацыі з’яўляюцца Божыя Асобы — Айцец, Сын і Дух Святы. У хрысціянскай традыцыі асаблівае месца займае адарацыя Найсвяцейшага Сакрамэнту — ушанаванне Боскасці і праслаўленне Хрыста, прысутнага пад эўхарыстычнымі постацямі. Адарацыйнае прабыванне перад эўхарыстычным Хрыстом паглыбляе сяброўства чалавека з Богам, дазваляе адкрыць перад Ім сэрца і маліцца ва ўласных патрэбах і патрэбах іншых людзей. Адарацыя Найсвяцейшага Сакрамэнту паглыбляе веру, надзею і любоў, а больш за ўсё падрыхтоўвае да поўнага з’яднання з Хрыстом у святой Камуніі. Такая адарацыя з’яўляецца таксама сведчаннем веры ў рэальную прысутнасць Хрыста ў Эўхарыстыі. У старажытным Касцёле адарацыя Найсвяцейшага Сакрамэнту праяўлялася ў годным і поўным ўдзеле ў Эўхарыстыі. Вялікай пашанай атачалася святая Камунія, якую неслі хворым людзям. Акрамя таго, вернікі былі абавязаныя ўшаноўваць Эўхарыстыю перад яе прыняццем, захоўваючы эўхарыстычны пост і належную ўнутраную паставу. У сярэднявеччы пачалі выстаўляць Найсвяцейшы Сакрамэнт для адарацыі, а таксама з’явіўся звычай кленчыць перад Найсвяцейшым Сакрамэнтам, акаджваць яго і запальваць перад ім вечную лямпу. У пазнейшыя часы, у перыяд барока будаваліся раскошныя алтары, у цэнтры якіх знаходзіўся табэрнакулюм як месца пабывання Уцелаўлёнага Слова Божага, Езуса — Валадара валадароў, а таксама спецыяльныя троны для выстаўлення Найсвяцейшага Сакрамэнту. На працягу стагоддзяў адарацыя выстаўленага Найсвяцейшага Сакрамэнту набывала розныя формы. Вядомы саракагадзінныя набажэнствы, святыя гадзіны і вечныя адарацыі. У сувязі з развіццём гэтых набажэнстваў у Касцёле з’явіліся розныя рухі, брацтвы, якія прычыняліся да таго, каб сярод веруючых паглыблялася ўсведамленне таго, што ў Найсвяцейшым Сакрамэнце алтара пастаянна прысутнічае Уваскрослы Хрыстус — сапраўдны Бог і сапраўдны Чалавек. Саракагадзіннае набажэнства, вельмі распаўсюджанае ў свой час у Віленскай архідыяцэзіі — гэта значыць, на нашых землях, — заключалася ў пастаянным чуванні парафіяльнай супольнасці перад Езусам, утоеным у Найсвяцейшым Сакрамэнце і выстаўленым для адарацыі на працягу ўсяго дня, тры дні падрад, часта з нагоды парафіяльнага адпусту. Адарацыя трывала бесперапынна паміж набажэнствамі на працягу ўсяго дня, так што ў суме гэтае чуванне доўжылася 40 гадзінаў. Пабожныя дзяўчаты і дзяўчынкі ў белых сукенках і белых вэлюмах на галовах кленчылі перад Хрыстом, змяняючы адна адну кожную гадзіну. Такія набажэнствы ў парафіях вельмі садзейнічалі ажыўленню веры, заахвочвалі да поўнага ўдзелу ў Эўхарыстыі. Прапаведнікі шмат увагі прысвячалі тлумачэнню таямніцы Эўхарыстыі і заклікалі да частага прыняцця святой Камуніі. У нас заўсёды вялікай пашанай атачалася таямніца Эўхарыстыі, калі святар нёс Цела Пана хворым. Перад святаром, які нёс Найсвяцейшы Сакрамэнт, ішлі міністранты з запаленымі свечкамі. Родныя і суседзі з запаленымі свечкамі ўкленчыўшы сустракалі Хрыста пры ўваходзе ў дом хворага. Святара, які прыносіў Віятык, віталі эўхарыстычным спевам. Малітоўнае чуванне побач з пакоем хворага трывала падчас яго споведзі, а потым усе ўдзельнічалі ў абрадзе святой Камуніі. Вечная адарацыя — гэта бесперапыннае праслаўленне Пана Езуса ў сакрамэнце Эўхарыстыі вернікамі, рэлігійнымі або парафіяльнымі супольнасцямі. Гэтая форма адарацыі Найсвяцейшага Сакрамэнту ўзнікла ў Італіі, у міланскай катэдры на пачатку ХVІ стагоддзя і паступова распаўсюдзілася па ўсіх касцёлах Мілана. У Рым яна трапіла ў 1548 г. дзякуючы святому Філіпу Нэры, а Папа Клеменс VIII увёў вечную адарацыю ва ўсіх рымскіх касцёлах. Потым таксама ў іншых дыяцэзіях і ў іншых краінах Еўропы была наладжана адарацыя Найсвяцейшага Сакрамэнту так, каб яна трывала на працягу ўсяго года, гэта значыць, пастаянна. У нашым краі вечная адарацыя з’явілася ў канцы ХVІІІ стагоддзя. Яна была арганізавана ва ўсёй дыяцэзіі і ахоплівала ўсе касцёлы і парафіяльныя капліцы. Апрача таго, існуюць таксама касцёлы, у якіх вызначаны спецыяльныя капліцы, дзе можна бесперапынна адараваць выстаўлены Найсвяцейшы Сакрамэнт. Сёння вядома Кола адарацыі Найсвяцейшага Сакрамэнту — рух, які ўзнік пры супольнасці Сясцёр Вечнай Адарацыі Найсвяцейшага Сакрамэнту ў межах гэтак званай Шанштацкай справы, заснавальнікам якой стаў Слуга Божы айцец Ёзаф Кэнтэніх (1885–1968 гг.). У яго могуць уваходзіць усе: святары, законніцы і свецкія асобы; дарослыя, моладзь і дзеці; мужчыны і жанчыны. Кожны з членаў Кола адарацыі можа сам вырашаць ці будзе ён прыходзіць на адарацыю кожны дзень, ці раз на тыдзень, ці раз або некалькі разоў на месяц — у залежнасці ад магчымасцяў. Таксама і час прабывання на адарацыі кожны можа вызначыць сабе сам, напрыклад, пятнаццаць хвілін, паўгадзіны або гадзіну. Члены Кола адарацыі моляцца ў інтэнцыі Святога Айца, Касцёла і свету, у інтэнцыі развіцця Шанштацкай справы, у інтэнцыі ўсіх членаў Кола адарацыі, а таксама ў асаблівых інтэнцыях, атрыманых ад сясцёр. У гэтым годзе, які асаблівым чынам прысвечаны памяці Слугі Божага Яна Паўла ІІ, будзем паслухмяныя яго словам, якія ён скіроўвае да нас у сваім апошнім Апостальскім лісце на Год Эўхарыстыі Mane nobiscum Domine, заахвочваючы да пастаяннай адарацыі Найсвяцейшага Сакрамэнту: «Няхай манаскія і парафіяльныя супольнасці возьмуць на сябе асаблівае абавязацельства эўхарыстычнай адарацыі па-за святой Імшой. Будзем жа доўга заставацца на каленях перад Езусам Хрыстом, прысутным у Эўхарыстыі, кампенсуючы нашаю вераю і любоўю занядбанні, забыццё і нават знявагі, якія спазнае наш Збаўца ў так многіх месцах на свеце». Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.
Эўхарыстычны рух моладзі
08.07.2008 16:28
Эўхарыстычны рух моладзі — гэта касцёльны рух, што аб’ядноўвае дзяцей і моладзь, якія разам перажываюць Евангелле і разам з Езусам хочуць будаваць новы свет. У наш час Эўхарыстычны рух моладзі з’яўляецца міжнародным. У яго ўваходзяць каля трох мільёнаў маладых людзей ва ўсім свеце. Рух нарадзіўся з Эўхарыстычнай круцыяты. На міжнародным кангрэсе ў Люрдзе, які праходзіў у 1914 г., была вызначана неабходнасць стварыць для дзяцей арганізацыю эўхарыстычнага кірунку. Пасля звароту Папы Бэнэдыкта XV, які заклікаў дзяцей усяго свету да малітвы за мір, французскі езуіт айцец Бэсье заснаваў у 1916 г. Эўхарыстычную круцыяту. Яна стала дзіцячай арганізацыяй у рамках Апостальства малітвы, якое праводзілі айцы езуіты. Першыя структуры Круцыяты ўзніклі ў Францыі, пасля чаго яна вельмі хутка распаўсюдзілася ў многіх краінах. У 1921 г. Бэнэдыкт XV афіцыйна зацвердзіў Круцыяту. Наступны Папа Пій ХІ на самым пачатку пантыфікату ў 1922 г. удзяліў сваё благаслаўленне «рыцарам Эўхарыстыі».З 1960 г. Эўхарыстычная круцыята пачынае дзейнічаць па-новаму і становіцца новым рухам. Па прапанове Папы Яна ХХІІІ яна прымае назву Эўхарыстычны рух моладзі. Гэты рух узнік як адказ на патрэбу дастасаваць Круцыяту і яе метады да сённяшняга часу. Можна сказаць, што Эўхарыстычны рух у пэўным сэнсе з’яўляецца вынікам аджорнамэнта (аднаўлення) Другога Ватыканскага Сабору ў галіне эўхарыстычнага выхавання. Вялікай распаўсюджвальніцай эўхарыстычнай пабожнасці сярод моладзі была святая Уршуля Ледухоўская, заснавальніца супольнасці сясцёр уршулянак Сэрца Езуса Канаючага. «Сустрэўшыся» з Круцыятай у Францыі, яна пажадала ахапіць яе дзейнасцю таксама дзяцей у сваёй краіне. Дамовіўшыся з айцом Бэсье і атрымаўшы дазвол займацца гэтым, 1 студзеня 1926 г. маці Уршуля засноўвае першую групу Круцыяты ў Польшчы. Мэта Круцыяты — паказаць Езуса Эўхарыстычнага як Сябру дзіцяці. Езус любіць дзяцей, Ён заўсёды з імі. Непасрэдны персанальны кантакт з Езусам-Сябрам, усведамленне Яго няспыннай прысутнасці а таксама магчымасць размаўляць з Ім могуць быць для дзіцяці тым апірышчам, якое дае пачуццё бяспекі і напаўняе яго сэрца радасцю нават перад абліччам няшчасцяў, што прыходзяць звонку. Рух павінен абудзіць у дзіцяці малітоўнае жыццё і навучыць яго розным формам малітвы, асабліва малітве сваімі словамі. Ужо з наймалодшага ўзросту належыць вучыць дзяцей чыннаму ўдзелу ў святой Імшы, а таксама ў іншых формах Эўхарыстычнага культу. «Цэнтр, вакол якога павінна вярцецца ўсё нашае жыццё, — гэта святая Камунія. У ёй мы найбольш цесна яднаемся з Панам Езусам, які хоча быць спажыткам для беднай, слабой душы, каб умацаваць яе для змагання за неба», — піша святая Уршуля Ледухоўская. Сапраўднае хрысціянскае жыццё — тое штодзённае змаганне за неба, тое духоўнае выхаванне, тая любоў да Езуса ў Гостыі — павінна расці разам з чалавекам. Эўхарыстычны рух моладзі дапамагае дзецям у сістэматычнай працы над сабою, звязвае іх з Касцёлам і рыхтуе да апостальства. Прынцыпы руху такія: маліся, часта прымай святую Камунію, будзь ахвярным, будзь апосталам. Кожны, хто ўваходзіць у Эўхарыстычны рух моладзі, з’яўляецца рыцарам Езуса Хрыста, а значыць, мае свае абавязкі, якія для яго — прычына гонару. Ён павінен не толькі шчыра маліцца, часта ўдзельнічаць у святой Імшы, прымаючы Камунію, і адараваць Езуса ў Эўхарыстыі, але таксама несці радасць, супакой і згоду ў сваё акружэнне і да таго ж не піць алкагольных напояў, не паліць і не спрабаваць наркотыкаў. Дэвіз Эўхарыстычнага руху моладзі — «Валадар над намі, Хрыстэ, заўсёды і ўсюды!». Марыя, Маці Хрыста Валадара — Валадарка руху. Зыходзячы з упэўненасці, што Марыя заўсёды вядзе да Езуса, эўхарыстычнае выхаванне ў Круцыяце мае выразны марыйны акцэнт. Маецца на ўвазе ўстанаўленне сардэчнай сувязі з Маці Божай праз пазнаванне Яе і праз удзел у розных набажэнствах і рэлігійных практыках на ўшанаванне Багародзіцы. Наследуючы Марыю і Яе цноты, удзельнікі руху імкнуцца да святасці па прыкладу святасці Марыі, стараюцца яе дасягнуць і моляцца аб гэтым. Яны жадаюць рэалізаваць сваё жыццё такім чынам, каб выканаць волю Айца Нябеснага, як вучыць гэтаму Марыя — пакорная слуга Пана, — і тады, калі гэтая воля ясная і прыемная, і тады, калі нясе з сабою крыж і цярпенне. Кожнае праяўленне Божай волі Марыя прымала са словамі «Вось Я, слуга Пана, няхай Мне станецца паводле Твайго слова». Сказаўшы гэтыя словы аднойчы, Яна ўсё жыццё ў сваім сэрцам і ўчынках іх паўтарала. Слуга Божы Ян Павел ІІ, абвяшчаючы Сусветны дзень моладзі ў Кёльне на жнівень 2005 г., у сваім апостальскім лісце Mane nobiscum Domine сказаў: «Я жадаю, каб моладзь збіралася вакол Эўхарыстыі, якая з’яўляецца асяродкам жыцця, для ажыўлення сваёй веры і энтузіязму». Верныя пакліканню Вялікага Папы, прысвяцім жа крыху часу знаёмству з Эўхарыстычным рухам моладзі, молячы Маці Хрыста Валадара словамі святой Уршулі Ледухоўскай: «Няхай Найсвяцейшая Маці прывядзе нас да стала Пана, няхай з намі любіць Езуса ў Эўхарыстыі і разам з намі моліцца». Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.
Рух «Святло-Жыццё» — Хатні Касцёл
08.07.2008 16:22
Рух «Святло-Жыццё» распачаў сваю дзейнасць як адказ на пастановы Другога Ватыканскага Сабору, скіраваныя на аднаўленне Касцёла. Адбылося гэта па натхненні Святога Духа. З самага пачатку Рух быў справай Безаганнай Маці Касцёла. Адна з галоўных мэтаў руху — фармацыя ўдзельнікаў літургічнай службы ў парафіі. Заснавальнік руху Слуга Божы ксёндз Францішак Бляхніцкі нарадзіўся 24 сакавіка 1921 года ў шматдзетнай сям’і ў Польшчы. Падчас вайны ён, зусім малады хлопец, быў арыштаваны як удзельнік падпольнага змагання з захопнікамі і вывезены ў канцэнтрацыйны лагер ў Асвенцым. У сакавіку 1942 года Францішак Бляхніцкі быў асуджаны на смерць. Падчас знаходжання ў камеры смяротнікаў Францішак перажыў цудоўнае навяртанне і вырашыў прысвяціць сваё жыццё служэнню Хрысту. Пасля чатырох з паловаю месяцаў жахлівай невядомасці яму паведамілі, што смяротны прысуд заменены на 10 гадоў вязніцы. Калі вайна скончылася, Францішак паступіў у духоўную семінарыю ў Кракаве і ў 1950 годзе прыняў святарскае пасвячэнне. Распазнаўшы знакі часу, малады святар распачаў у сябе на радзіме справу «Аазісу жывога Касцёла» праз правядзенне рэкалекцый для міністрантаў і арганізацыю Круцыяты цвярозасці, мэтаю якой стала барацьба супраць злоўжывання алкаголю. Перамагаючы непаразуменні і перашкоды з боку тагачасных уладаў, ксёндз Францішак Бляхніцкі распрацаваў і пачаў ажыццяўляць асобую сістэму евангелізацыі і выхавання, якая ахоплівала дзяцей, моладзь і дарослых, а таксама сем’і. Сфармаваны такім чынам Рух Жывога Касцёла у 1973 годзе быў даручаны тагачасным Кракаўскім арцыбіскупам кардыналам Каралем Вайтылам Беззаганнай Маці Касцёла. Гэта і стала пачаткам існавання руху, які неўзабаве атрымаў назву Рух «Святло-Жыццё». Аднак першыя гады існавання руху аказаліся надзвычай цяжкімі. Выехаўшы ў 1981 годзе ў Рым, ксёндз Францішак не змог вярнуцца на радзіму, бо там было ўведзена ваеннае становішча, узмацніўся пераслед Касцёла і прагрэсіўнага духавенства. На чужыне, у польскім цэнтры айцоў марыянаў у Карлсбергу (Германія) нястомны душпастыр пачаў арганізоўваць Міжнародны цэнтр евангелізацыі «Святло-Жыццё». Сярод гэтых клопатаў Пан паклікаў яго да сябе ў 1987 годзе. У рамках руху «Святло-Жыццё» сярод іншых душпастырскіх ініцыятываў была створана таксама сямейная супольнасць, якая атрымала назву Хатні Касцёл. Супольнасць Хатняга Касцёла руху «Святло-Жыццё» ў адпаведнасці са сваёй назвай імкнецца да таго, каб сям’я, якая далучаецца да Руху, станавілася сапраўдным хатнім Касцёлам. Тады для падрастаючых пакаленняў яна стане своеасаблівым катэхуменатам — падрыхтоўкай да свядомага і сталага жыцця ў супольнасці Касцёла. Што гэта значыць — быць Хатнім Касцёлам, супольнасцю ў сэнсе евангельскім і хрысціянскім? Адказ на гэтае пытанне павінны шукаць усе хрысціянскія сужэнцы, якія жадаюць пражыць сваё сямейнае жыццё згодна з Божаю задумаю, аб’яўленай у Хрысце. Кожны хрысціянін мае сваё заданне, кожны павінен прыняць і выканаць тое, што падрыхтаваў для яго сам Бог. Аб’яднанне ў назве руху слоў «Святло» і «Жыццё» адлюстроўвае адзінства паміж пазнаннем і справамі чалавека, што дае яму магчымасць спазнаць сапраўдную свабоду. Тую свабоду, што грунтуецца на дабравольным падпарадкаванні патрабаванням праўды: «Спазнаеце праўду, а праўда вас вызваліць» (Ян 8, 32). Сімвал супольнасці Хатняга Касцёла ўяўляе сабою грэцкія словы фос — «святло» і дзоэ — «жыццё», упісаныя ў крыж, які нібы вырастае паміж двума з’яднанымі пярсцёнкамі, і ўсё гэта ўпісана ў стылізаваны абрыс дома. Вялікай пашанай ва ўдзельнікаў Хатняга Касцёла карыстаецца абраз Святой Сям’і. Таксама і патранальнае свята супольнасці — гэта свята Святой Сям’і. Хатні Касцёл звяртае асаблівую ўвагу на духоўнасць сужэнцаў, якая грунтуецца на іх супольным імкненні да святасці. Удзел у Руху павінен дапамагчы людзям, што жывуць у сакрамэнтальным сужэнстве, разам пабудаваць сапраўдную сужэнскую еднасць, якая таксама стварае найлепшыя ўмовы для добрага выхавання дзяцей у хрысціянскім духу. Хатні Касцёл імкнецца да аднаўлення сужэнства і сям’і праз жыццё словам Божым, якое павінна стаць словам жыцця для кожнага чалавека; праз жыццё малітвай, якая становіцца асабістаю сустрэчаю з Хрыстом Збаўцам; праз жыццё сакрамэнтамі, асабліва Эўхарыстыяй; праз сведчанне іншым людзям аб сваёй сустрэчы з Хрыстом у сужэнстве і ў сям’і; праз гатоўнасць да служэння ў супольнасці Касцёла паводле атрыманых ад Бога дароў. Харызмат руху «Святло-Жыццё» ў поўнай меры ўласцівы таксама і супольнасці Хатняга Касцёла. Усе яе ўдзельнікі ў духу еднасці паводле формулы «Святло-Жыццё» пакліканыя прыняць Хрыста як свайго асабістага Пана і Збаўцу, а таксама імкнуцца да поўнага і адказнага ўдзелу ў жыцці мясцовага Касцёла, будаваць і пашыраць хрысціянскую культуру, працаваць на карысць справы маральнага аднаўлення народа, асабліва праз барацьбу за цвярозасць і праз абарону жыцця ад моманту зачацця да натуральнай смерці. Членамі Хатняга Касцёла могуць быць асобы, якія жывуць у сакрамэнтальным сужэнстве і разам са сваім мужам або жонкай удзельнічаюць у фармацыі, прапанаванай супольнасцю. Сужэнскія пары ўтвараюць колы Хатняга Касцёла, каб узаемна дапамагаць адно аднаму паводле прынцыпу: «Роўныя служаць роўным». Прыходзячы ў кола дабравольна, сужэнцы прымаюць і выконваюць у ім пэўныя абавязкі. Кожная пара бярэ на сябе абавязак працаваць над сабою, выпраўляючы свае недахопы. На сустрэчах кола яго ўдзельнікі ў духу сяброўства і ўзаемнай павагі дзеляцца з іншымі сваімі перамогамі і няўдачамі. Тут з пакораю можна пачуць добрую параду ад сяброў, атрымаць дапамогу і — што самае каштоўнае — малітоўную падтрымку, так неабходную падчас выпрабаванняў і цяжкасцяў. Будаваць сапраўдную сужэнскую еднасць удзельнікам супольнасці Хатняга Касцёла дапамагае абавязак штодзённай малітвы, як сямейнай, так і сужэнскай, паглыбленне рэлігійных ведаў, асабліва праз чытанне Святога Пісання і разважанне над ім. Яшчэ адзін абавязак — сужэнскі дыялог. Сужэнцы садзяцца пры запаленай свечцы — сімвале Хрыста, прысутнага сярод іх, — і абмяркоўваюць усе сямейныя справы, сітуацыі і праблемы. Рух «Святло-Жыццё» адкрывае шлях да Касцёла — супольнасці ўсіх хрысціянаў — праз наследаванне Хрыста-Слугі і дыяканію, або братняе служэнне. Удзельнікі Руху ўсведамляюць сваю адказнасць і свядома служаць парафіі тымі дарамі, якія атрымалі. Бог Айцец мае план адносна кожнага чалавека. Хатні Касцёл дапамагае распазнаць гэты план і выконваць яго. Гэта шлях служэння, якое яднае з Хрыстом-Слугою і аб’ядноўвае ўсіх хрысціянаў. Вялікі Папа Ян Павел II даў высокую ацэнку дзейнасці руху «Святло-Жыццё» ў сваім лісце з нагоды святкавання 30-гадовага юбілею супольнасці: «(...) Тры элементы, на якіх пабудавана духоўнасць руху «Святло-Жыццё», становяцца яго незвычайнай каштоўнасцю. Пазнанне, больш за тое, — перажыванне сутнасці Святога Пісання Старога і Новага Запавету — гэта першы і нязменны крок да пазнання Хрыста, да сузірання Яго аблічча, каб мець здольнасць адказаць на выклікі паўсядзённасці, якія перад кожным вернікам і перад усім Касцёлам ставіць няспыннае супрацьстаянне паміж рэчаіснасцю гэтага свету і Евангеллем. Літургія, асабліва літургія Эўхарыстыі і сакрамэнтаў хрысціянскага ўтаямнічання, перажываная ў духу глыбокага ўсведамлення і поўнага ўдзелу, уводзіць у таямніцу збаўлення, якое праз вякі здзяйсняецца ў Хрысце і ў якім мы ўдзельнічаем дзякуючы бачным знакам нябачанай ласкі. Удзел у жыцці парафіі з’яўляецца выразам разумення таямніцы Касцёла як супольнасці адкупленых, якія складаюць містычнае Цела Хрыста, адзінае і непадзельнае, з’яднанае ўзаемнай любоўю. Сапраўды Божай была ідэя ксяндза Бляхніцкага звязаць гэты рух з парафіяй. Не адыходзьце ад гэтай ідэі. Трывайце ў мясцовай супольнасці Касцёла і ажыўляйце яе сваёю вераю. (...) Я ведаю, што рух Святло-Жыццё дапоўнены новым утварэннем, так званым Аазісам сем’яў. Гэта асабліва каштоўны плён, узрастанню якога неабходна дапамагаць. Сям’я, якая жыве глыбокаю вераю і захоўвае вернасць любові Хрыста — будучыня Касцёла. Няхай ваш рух падтрымлівае гэтыя сем’і, няхай умацоўвае ў адзінстве і дапамагае перанесці ўсе выпрабаванні» (Ватыкан, 4 чэрвеня 2003 г.). Рух выхоўвае новага чалавека, садзейнічае стварэнню новай культуры, набліжаючы эру бескарыслівай любові — любові-агапэ. Каб узнікла такая любоў, неабходна цярпліва працаваць, умець чакаць і, што самае няпростае, перамяняць сябе. Трэба вучыцца бескарысліва любіць бліжняга. «Такое перамяненне адначасова з’яўляецца і нашым заданнем. Бог Айцец у момант перамянення Хрыста не толькі сведчыць: „Гэта Сын мой умілаваны“, але кажа апосталам і ўсім нам: „Яго слухайце“. Гэтае перамяненне датычыць усяго нашага жыцця, і адбываецца тады, калі мы слухаем Божага Сына, калі выконваем Яго словы, калі прымаем іх як правілы нашых паводзінаў, калі робім гэтыя словы словамі жыцця, калі ідзем за Хрыстом і наследуем Яго. Нашае перамяненне адбываецца не адразу, новы чалавек развіваецца ў нас, а не з’яўляецца чымсьці гатовым», — гэта словы ксяндза Францішка Бляхніцкага, якімі ён заклікае нас не баяцца працы над сабою. У сучасным свеце, дзе мэтанакіравана знішчаецца інстытут сям’і, патрэбныя, як паветра, станоўчыя прыклады, патрэбныя тыя маякі, што моцна і далёка свецяць. Таму мы звяртаемся да вас, сужэнцы, якія пражылі добрае, дастойнае жыццё: падзяліцеся з тымі, хто толькі пачынае будаваць сваю сям’ю. Перадайце тое багацце, якое вы атрымалі ад сваіх бацькоў, ад тых, чыё сямейнае жыццё ў сваю чаргу стала прыкладам для вас, каб кожная сужэнская пара магла адчуць моцную руку дапамогі. Калі вам удалося перанесці цяжкасці, то вы можаце дапамагчы тым, хто сёння перажывае здраду, няшчасці, выпрабаванні, якія часам бывае немагчыма вытрываць. Давайце надзею тым, хто яе шукае, бо чалавеку неабходна заўсёды мець надзею. Сужэнцы! Калі вы толькі распачынаеце сваё сумеснае жыццё, падзяліцеся радасцю з іншымі, — і ваша радасць у шмат разоў узрасце. Для гэтага вам трэба проста сабрацца разам, пазнаёміцца паміж сабою, запрасіць да сябе Езуса і падзяліцца тым, што маеш. Калі разам сустрэнуцца маладосць і старасць, нястача і дастатак, здароўе і цярпенне, вы атрымаеце багацце з рук самога Хрыста. Ніхто не дапаможа чалавеку ўзрастаць у веры больш, чым той, хто верыць, хто па-сапраўднаму любіць, хто шчыры і адкрыты. Вопыт сямейных сустрэчаў паказвае, што іх удзельнікі з часам становяцца, нібы родныя, бо іх яднае сам Езус Хрыстус. Не бойцеся! Не бойцеся пачуць заклік Хрыста і адказаць на яго, каб разам будаваць Касцёл — супольнасць супольнасцяў. Паводле кнігі «Рухі і супольнасці» © «Pro Christo» 2006.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Папа Францішак

Бог заўсёды чакае нас.
Ён ніколі не губляе надзеі і заўсёды прабывае побач.