25 лістапада ў Ватыкане быў апублікаваны новы дакумент Дыкастэрыі веравучэння пра каштоўнасці сужэнства як «выключнага саюза і ўзаемнай прыналежнасці», пад назвай «Una Caro. Хвала манагаміі».
Поўны дар сябе магчымы толькі ў манагамным сужэнстве. У адваротным выпадку гэта быў бы частковы дар, непаважлівы да годнасці партнёра, — гаворыцца ў дакуменце, які Леў XIV ухваліў 21 лістапада, у літургічны ўспамін Ахвяравання Найсвяцейшай Панны Марыі.
Прычыны выдання дакумента
Ва ўступе кардынал Віктар Мануэль Фернандэс, прэфект Дыкастэрыі веравучэння, патлумачыў тры прычыны выдання дакумента. Першая — «глабальны кантэкст развіцця тэхналагічнай моцы», у якім чалавек успрымае сябе як істоту без абмежаванняў і таму далёкую ад каштоўнасці выключнай любові, прызначанай толькі для адной асобы.
Іерарх таксама згадаў дыскусіі з афрыканскімі біскупамі пра палігамію, падкрэсліўшы, што «глыбокія даследаванні афрыканскіх культур» абвяргаюць «агульнапрынятую думку» пра выключнасць манагамнага сужэнства. Ватыканскі дакумент звяртае ўвагу і на рост на Захадзе «паліаморыі», гэта значыць публічных форм неманагамных саюзаў.
Сужэнская еднасць і саюз паміж Хрыстом і Касцёлам
Дакумент падкрэслівае прыгажосць сужэнскай еднасці, якая дзякуючы Божай ласцы сімвалізуе «саюз паміж Хрыстом і Яго ўмілаванай нявестай, Касцёлам».
Ён адрасаваны ў першую чаргу біскупам, але таксама прызначаны дапамагчы моладзі, заручаным парам і сужонкам ацаніць «багацце» хрысціянскага сужэнства і заахвоціць да спакойнай і глыбокай рэфлексіі над гэтай тэмай.
Прыналежнасць, заснаваная на свабоднай згодзе
Дыкастэрыя веравучэння сцвярджае, што
манагамія — гэта не абмежаванне, а магчымасць любові, якая адкрываецца на вечнасць. Вызначальнымі з’яўляюцца два элементы: узаемная прыналежнасць і сужэнская любоў.
Першая, «заснаваная на свабоднай згодзе» двух сужонкаў, з’яўляецца адлюстраваннем трынітарнай еднасці і ўяўляе сабой «моцную прычыну для стабільнасці саюза». Гаворка ідзе пра «прыналежнасць сэрца, якое бачыць толькі Бог» і куды толькі Ён можа ўвайсці, «не парушаючы свабоды і тоеснасці асобы».
Не апаганьваць свабоду іншага
Такім чынам «узаемная прыналежнасць, уласцівая выключнай узаемнай любові, прадугледжвае далікатны клопат, святую боязь абаганіць свабоду іншага, які мае такую самую годнасць і такія самыя правы». Той, хто любіць, ведае, што «іншы не можа быць сродкам для вырашэння ўласнай незадаволенасці» і што ўласная пустата ніколі не павінна запаўняцца «праз панаванне над іншым». У сувязі з гэтым дакумент асуджае «многія формы нездаровых жаданняў, якія выліваюцца ў разнастайныя праявы адкрытага і прыхаванага гвалту, прыгнёту, псіхалагічнага ціску, кантролю».
Сужэнства — гэта не валоданне
Здаровыя сужэнскія адносіны прадугледжваюць павагу да свабоды іншага і межаў, якія нельга пераходзіць, прыняцце і разуменне важнасці момантаў рэфлексіі, патрэбы аднаго з сужонкаў у прасторы для адзіноты і аўтаноміі, таму што «сужэнства — гэта не валоданне».
Дыкастэрыя веравучэння нагадвае, што сужэнства не азначае поўнага вызвалення ад адзіноты — бо толькі Бог можа запоўніць пустату чалавека — але прадугледжвае давер і здольнасць пераадольваць новыя выклікі. У той жа час сужонкі заклікаюцца не пакідаць адзін аднаго, бо калі адлегласць становіцца занадта частай, яна можа пагражаць іх еднасці.
Малітва – каштоўны сродак для ўзрастання ў любові
Узаемная прыналежнасць выяўляецца таксама ў дапамозе, якую сужонкі аказваюць адзін аднаму для росту як асоб. У гэтым кантэксце малітва з’яўляецца «каштоўным сродкам», з дапамогай якога пара можа ўзрастаць у святасці і любові. Так спаўняецца сужэнская любоў — «аб’ядноўваючая сіла», «боскі дар», аб якім просяць у малітве і які ўмацоўваецца сакрамэнтальным жыццём, і які ў сужэнстве становіцца «найвялікшым сяброўствам» паміж двума блізкімі сэрцамі.
Сексуальнасць і плоднасць
Дзякуючы перамяняючай моцы любові сексуальнасць разглядаецца не як імпульс ці разрадка, а як «цудоўны дар Бога», які вядзе да дару сябе і дабра іншага, прынятага ў паўнаце яго асобы.
Сужэнская любоў вядзе таксама да плоднасці, «хоць гэта не азначае, што яна павінна быць відавочнай мэтай кожнага сексуальнага акту». Наадварот, сужэнства захоўвае свой істотны характар нават калі ў ім няма дзяцей. Неабходна таксама памятаць пра правамернасць павагі да натуральных перыядаў бясплоднасці.
Сацыяльныя сеткі і неабходнасць новай педагогікі
Дыкастэрыя веравучэння адзначае, што захаваць магчымасць вернай любові «ў кантэксце постмадэрнісцкага спажывецкага індывідуалізму», які адмаўляе аб’ядноўваючую мэту сексуальнасці і сужэнства, можа дапамагчы выхаванне. «Сусвет сацыяльных сетак, дзе знікае сціпласць і распаўсюджваецца сімвалічны і сексуальны гвалт, паказвае пільную патрэбу ў новай педагогіцы», таму неабходна «падрыхтаваць пакаленні да ўспрымання вопыту любові як антрапалагічнай таямніцы», прадстаўляючы любоў не проста як прыцягненне, а як заклік да адказнасці.
Увага да бедных — «супрацьяддзе» ад эндагаміі
Любоў сужэнскага саюза бачная таксама ў парах, якія не замыкаюцца ў сваім індывідуалізме, а адкрываюцца на сумесныя праекты, каб «рабіць нешта прыгожае для грамадства і свету», бо «чалавек рэалізуе сябе, уступаючы ў адносіны з іншымі і з Богам». Інакш будзе толькі эгаізм, самадастатковасць, эндагамія, якім трэба супрацьстаяць праз «сацыяльную чуласць» сужонкаў, якія разам імкнуцца да агульнага дабра. У гэтым кантэксце цэнтральнае значэнне мае ўвага да бедных, якія, як сцвярджаў Леў XIV, з’яўляюцца «сямейным пытаннем» хрысціяніна, а не проста «сацыяльнай праблемай».
Сужэнская любоў як абяцанне бясконцасці
Дакумент падкрэслівае:
«Кожнае сапраўднае сужэнства — гэта саюз двух асоб, які патрабуе такіх блізкіх і ўсеабдымных адносін, што іх немагчыма паздзяліць з іншымі».
Сярод двух асноўных рысаў сужэнскага саюза — адзінства і непарыўнасць — першая з’яўляецца падмуркам другой. Толькі так сужэнская любоў становіцца дынамічнай рэальнасцю, пакліканай да пастаяннага росту і развіцця ў часе, у «абяцанні бясконцасці».
У дакуменце Дыкастэрыі веравучэння прапануецца таксама экскурс у тэалагічныя, філасофскія і літаратурныя творы і дакументы, прысвечаныя тэме манагаміі: ад Кнігі Быцця і Айцоў Касцёла да Папаў і паэтаў ХХ стагоддзя.
