13 чэрвеня, ва ўспамін св. Антонія Падуанскага, у Гродне з удзелам арцыбіскупа Кандрусевіча адзначылі 400-годдзе асвячэння касцёла Адшукання Святога Крыжа — так званага пабэрнардынскага — і 40-годдзе святарства яго шматгадовага пробашча кс. прэлата Антонія Ханькі.
Па запрашэнні гаспадара і імянінніка кс. прэлата Антонія да супольнай малітвы ў велічным касцёле, які ўжо чатыры стагоддзі ўзносіцца ў неба на высокім пагорку над Нёманам, далучыліся яшчэ тры пачэсныя юбіляры: кс. прэлат Эдмунд Даўгіловіч-Навіцкі, пробашч парафіі св. Юзафа ў Маладзечне, кс. прэлат Антоній Гей, пробашч парафіі св. Юзафа ў Брэсце, і кс. Юзаф Занеўскі SDB, пробашч катэдральнага касцёла Беззаганнага Зачацця Найсвяцейшай Панны Марыі ў Маскве.
Арцыбіскуп Кандрусевіч падкрэсліў, што менавіта з гэтымі святарамі ён распачынаў сваё біскупскае служэнне на Беларусі і ў Расіі і што менавіта яны сталі тады яго апорай і дапамогай у адказнай і няпростай справе адраджэння веры пасля дзесяцігоддзяў барацьбы з рэлігіяй.
У гэтай вайне цемры са святлом знішчаліся святары і простыя вернікі, а таксама руйнаваліся святыні. Ад рук бязбожных савецкіх уладаў загінуў і найстарэйшы касцёл у Гродне — гатычная фара Вітаўта. Але другая па ўзросце гродзенская святыня — пабэрнардынскі касцёл Адшукання Святога Крыжа, асвячаны 13 мая 1618 г. Віленскім біскупам Яўстахам Валовічам, —на працягу чатырох стагоддзяў нязменна заставалася месцам яднання чалавека з Богам.
«Колькі пакаленняў гродзенцаў — і не толькі — сустракалася тут з Богам! Колькі людзей адшукала тут страчаную надзею! Колькі іх кленчыла тут, на гэтай выцертай чалавечымі каленямі каменнай падлозе, схіляючы галовы перад Хрыстом, скрытым у Найсвяцейшым Сакрамэнце на алтары! Як шмат малітваў і вызнанняў пачулі за чатыры стагоддзі гэтыя старадаўнія сцены і канфесіяналы!» — усклікаў арцыбіскуп.
Ён звярнуў увагу на тое, што нават у самыя неспрыяльныя савецкія часы толькі ў гэтым адзным касцёле на ўсё Гродна заставаўся святар. Святыня тады стала таксама прытулкам для сясцёр назарэтанак, якія былі вымушаны дзейнічаць у падполлі. Менавіта няспынная прысутнасць святара, перадусім адданага пастыра кс. прэлата Міхала Арановіча, а таксама самаахвярнае служэнне сясцёр зрабілі старажытны касцёл непераможным бастыёнам хрысціянства, які выстаяў у гады ваяўнічага атэізму, — падкрэсліў арцыпастыр.
Дзякуючы перабудове і сацяльна-палітычным пераўтварэнням, што адбыліся напрыканцы мінулага стагоддзя, пабэрнардынскі касцёл распачаў новую старонку сваёй багатай гісторыі, у якую арганічна ўпісалася размешчаная побач са святыняй у мурах старадаўняга бэрнардынскага кляштара Вышэйшая духоўная семінарыя — першая касцёльная навучальнай ўстанова ў незалежнай Беларусі, якая пачала падрыхтоўку каталіцкага духавенства. Як зазначыў арцыбіскуп, будаўніцтва жывога Касцёла адбываецца праз служэнне біскупаў і святароў з удзелам вернікаў. Прычым святары з’яўляюцца найбліжэйшымі памочнікамі біскупаў у гэтай справе.
«Ксенжа прэлаце Антоні, — з трымценнем у голасе звярнуўся да юбіляра арцыбіскуп Кандрусевіч, — у той час, калі шалеў атэізм, ты прыйшоў на вялікае жніво Касцёла на Беларусі. Ты — духоўны сын і вучань вялікага святара, ксяндза Пятра Барташэвіча, які дапамог табе пачуць Божы голас паклікання да святарства і суправаджаў цябе на шляху падрыхтоўкі.
Ты стаў першым прэзбітэрам, які быў афіцыйна пасвячаны ў Беларусі пасля Другой сусветнай вайны. <…> 13 чэрвеня 1978 г. на тваёй прыміцыі ў Жалудку здавалася, што там сабралася ўся каталіцкая Беларусь. З якой надзеяй людзі глядзелі на цябе! Ты быў першай ластаўкай вясны Касцёла ў нашым спакутаваным краі».
«Вы прысвяцілі сваё жыццё абвяшчэнню Евангелля і асвячэнню чалавека праз святыя сакрамэнты, якія з’яўляюцца бачнымі знакамі нябачнай Божай ласкі, неабходнай для збаўлення. Вы прысвяцілі сябе справе мудрага кіравання Божым народам дзеля таго, каб дапамагаць людзям знайсці Бога і не згубіць Ягонай ласкі. Таму нездарма 40-гадовы юбілей святарства адбываецца ў касцёле Адшукання Святога Крыжа.
Ваша душпастырская праца — гэта цяжкі крыж, які вы несяце ўжо 40 гадоў, паказваючы яго людзям як знак збаўлення — знак, які яднае з Богам».
