Заканчваецца сакавік — месяц, асаблівым чынам звязаны з асобаю св. Юзафа, які для вернікаў шмат у чым з’яўляецца ўзорам сапраўднага мужчыны. Прапануем вашай увазе разважанні хрысціянскага псіхолага Наталлі Пан пра фармаванне мужнасці і праблемы на гэтым шляху.
Адна з галоўных задачаў хрысціянскай псіхалогіі — дапамагчы ўбачыць праўду пра сябе, пра сваё жыццё, пра свае рэальныя магчымасці і абмежаванні. Убачыць праўду без яе прыхарошвання, без самалюбавання, без апраўдання і ўтойвання зла, без асуджэння бліжняга, але і без ідэалізацыі нам часта перашкаджае звычайная баязлівасць.
Аднак вытрываць гэтую праўду, калі мы ўсё ж такі адважваемся на яе, заўсёды дапамагае Пан Бог. Ён сам перавязвае і лечыць нашыя раны, суцяшае нас, бярэ на сябе нашую немач і смутак, у Яго ранах — нашае аздараўленне.
Свет жанчын і свет мужчынаў
У перыяд з трох да шасці гадоў дзеці ўпершыню, і пры тым актыўна, пачынаюць цікавіцца пытаннямі пола, вывучаючы галоўным чынам саму сутнасць: што значыць быць мужчынам і што значыць быць жанчынаю. Да гэтага ўзросту дзіця праводзіла большасць часу з мамаю і яго навакольны свет быў пераважна жаночым. Кожны дзень быў напоўнены жаночымі (мамінымі) эмоцыямі, жаночым ладам мыслення, жаночымі заняткамі, жаданнямі, наказамі, а часам і пакараннямі.
Але ў раннім узросце дзіця яшчэ не здагадваецца пра тое, што той свет, з якім яно паступова знаёміцца, — гэта толькі частка карціны жыцця, убачаная мамінымі, г. зн. жаночымі, вачыма.
Недзе каля трох гадоў дзіця паступова пачынае ўсведамляць, што яго атачаюць два светы, гэта значыць два бачанні жыцця — свет жанчын і свет мужчынаў. З гэтага моманту пошук свайго месца, сваёй прыналежнасці і, урэшце, пазнанне сябе становіцца для дзіцяці справаю першай неабходнасці.
У сувязі з гэтым відавочна, што актыўная прысутнасць бацькі ў сям’і з’яўляецца вырашальнаю для фармавання палавой ідэнтычнасці дзіцяці, а гэта значыць, што бацька становіцца або не становіцца для хлопчыка прыкладам мужнасці, надзейнасці, сілы і крыніцаю жадання «стаць такім, як тата», а для дзяўчынкі — крыніцаю вопыту абароненасці, бяспекі і прывабнасці моцнага мужчынскага свету.
Аднак усё гэта можа адбыцца толькі ў тым выпадку, калі бацька сапраўды прывабны для дзіцяці, што бывае далёка не заўсёды.
Цяжка пералічыць усе наступствы адсутнасці для хлопчыкаў і дзяўчынак узору мужчыны як разумнай і добрай сілы ў сям’і (прысвечаныя гэтай праблеме псіхалагічныя працы займаюць сотні старонак), але акрэсліць праблему ўсё ж варта.
«Куды падзеліся сапраўдныя мужчыны?»
Пачнем са спрадвечнага жаночага пытання: «Куды падзеліся сапраўдныя мужчыны?» (Крыху пазней мы паспрабуем «адшукаць» і сапраўдных жанчын.) А пакуль што…
Збоі ў фармаванні палавой ідэнтычнасці хлопчыка могуць адбыцца пры наступных абставінах.
Бацька не выклікае цёплых пачуццяў (агрэсіўны, часта палохае дзіця).
У гэтым выпадку ў хлопчыка не з’яўляецца жадання быць падобным да бацькі, а гэта значыць быць мужчынам, а мужчынская сіла (т. зв. мужнасць) у цэлым пачынае асацыявацца з агрэсіяй.
Таму дзіця даўжэй за натуральны тэрмін застаецца «мамчыным сынком» у сям’і і ў падлеткавым узросце балюча шукае адказ на пытанне, «ці дастаткова я мужны?», і гэтая праблема часам расцягваецца на ўсё жыццё, а мужнасць і агрэсіўнасць застаюцца сінонімамі.
Калі хлопчык, юнак, мужчына не агрэсіўны, ён не адчувае сябе «сапраўдным мужчынам», а калі агрэсіўнасцю даказвае сваю мужчынскую сілу, то проста паўтарае тып паводзінаў бацькі, у тым ліку і ў адносінах да свайго сына.
