Прапануем разам з парталам Catholic.by здзейсніць захапляльнае падарожжа да вытокаў нашай веры і пазнаёміцца з гісторыяй і геаграфіяй, а таксама асаблівасцямі штодзённага жыцця на Святой Зямлі часоў Езуса Хрыста.
Палестына на мяжы эраў
Гэтая віртуальная вандроўка ў часе і прасторы перанясе нас на дзве тысячы гадоў таму, з ХХІ стагоддзя ў самы пачатак нашай эры, і з нашых паўночных шыротаў мы трапім на поўдзень — у спякотную Палестыну.
Геаграфічнае становішча
Палестына размешчана на беразе Міжземнага мора, паміж Егіптам, Сірыяй, Ліванам і Аравіяй. Там знаходзіцца знакамітае Мёртвае мора, у якім з-за вялікай канцэнтрацыі солі нельга патануць; рака Ярдан, вядомая тым, што ў ёй адбыўся хрост Езуса Хрыста; Галілейскае, або Генісарэцкае, возера, на якім Езус заклікаў рыбакоў стаць вучнямі і пайсці за Ім; багатыя і велічныя гарады старажытнасці: Ерузалем, Ерыхон, Бэтлеем, Хэўрон…
Раўніннае ўзбярэжжа Міжземнага мора паступова пераходзіць у даліны, якія фарміруюцца пагоркамі і невысокімі гарамі. Акрамя тэрыторыі на поўдні, дзе размешчана Мёртвае мора, за якім пачынаецца засушлівая Юдэйская пустыня, Палестына з’яўляецца часткай так званага «Пладароднага паўмесяца» — тэрыторыі ў форме паўмесяца на Блізкім Усходзе, якая мае вельмі спрыяльны клімат і выключна пладародныя землі.
Нездарма ў Старым Запавеце Палестына названа зямлёй, дзе цячэ малако і мёд.
Гаспадарка і рамёствы
Асноўнымі заняткамі жыхароў Палестыны здаўна былі жывёлагадоўля і земляробства.
Плошчы надзелаў пашыралі за кошт высечкі кустоўя і лясоў, пладароднасць павышалі тым, што імкнуліся прыбіраць з палёў усё каменне. Сістэматычна ўгнаенні не выкарыстоўвалі да пачатку рымскага панавання.
Вырошчваннем ураджаю займаліся ў сезон дажджоў, які працягваўся з кастрычніка па красавік, заканчвалі ў чэрвені. Пасля таго, як у кастрычніку дажджы размякчалі скамянелую ад спёкі зямлю, пачыналі ворыва, у лістападзе сеялі бабовыя, у снежні — пшаніцу, у студзені і лютым — яравыя. Вырошчвалі пшаніцу, ячмень, проса, смакоўніцы, масліны, вінаград, гранаты, чачавіцу, бабы, цыбулю, часнык, бахчавыя.
У жывёлагадоўлі кармы не нарыхтоўвалі, а выганялі жывёлу на пашу круглы год. Разводзілі ў асноўным авечак, коз, кароў і валоў, аднагорбых вярблюдаў, аслоў, мулоў і коней, з птушак — курэй і галубоў. Як цяглавую жывёлу выкарыстоўвалі аслоў і валоў, усё астатняе — для атрымання прадуктаў спажывання.
Малако спажывалі каровіна, казінае, авечае і вярблюджае, з яго ж рабілі масла і сыр. Малака было шмат у перыяд дажджоў і мала летам. Ужывалі бараніну, ялавічыну, казляціну. Вандроўны статак жывёлы заўсёды быў пад адкрытым небам, на ноч заганялі ў загоны. Дапамагалі пастуху сабакі.
Роля пастуха была выключная. Ён быў узброены посахам, дубінай і прашчай, каб адганяць ваўкоў, ільвоў і мядзведзяў, а таксама разбойнікаў.
Ранкам і ўвечары пастух пералічваў жывёлу, праганяючы яе пад сваім посахам. Аседлыя габрэі трымалі жывёлу ноччу ў хлявах і пячорах, а часта і ў хаце.
У Палестыне развітыя былі і рамёствы. З воўны пралі ніткі, з якіх на кроснах ткалі палотны. Акрамя воўны, выкарыстоўвалі і лён, з якога перад гэтым выкалочвалі насенне. Сцябліны сушылі на сонцы, пасля іх на тыдзень апускалі ў ваду, каб аддзяліць унутраныя мяккія валокны ад зацвярдзелых знешніх. Затым іх зноў сушылі, цярэбілі, раздзяляючы валокны, сарціравалі і расчэсвалі, потым атрыманыя валокны пралі, як і воўну.
Ткачы, якія выраблялі намёты, выкарыстоўвалі казіную воўну, з якой выраблялі палотны, падобныя да лямца, якія пасля сшывалі. Гэтым займаўся да навяртання св. апостал Павел. Валюшнікі ачышчалі палотны і воўну ад бруду і тлушчу, топчучы іх нагамі ў вялікіх чанах з вадой, у якую дадавалі мыючыя сродкі. Фарбавалі тканіну ў каменных чанах вышынёй каля метра, часцей у пурпурны, чырвоны і жоўты колеры.
Цэглу для будаўніцтва выраблялі з гліны, у якую дадавалі салому, чарапкі альбо каменьчыкі. Сушылі на сонцы. Муляры клалі з цэглы сцены, звязваючы іх зямлёй ці жвірам. Каменячосы выраблялі з вапняку каменныя глыбы.
Вядомыя таксама цесляры, дрывасекі, млынары, пекары. Меліся жалезныя і медныя руднікі, развівалася кавальская справа. Ганчары выраблялі гліняны посуд.
