Пошук

08.07.2019 12:49   Тэкст: кс. Францішак Рудзь / Catholic.by

Алтар з іконай Маці Божай Будслаўскай, каля 1646–1649 гг.
Алтар з іконай Маці Божай Будслаўскай, каля 1646–1649 гг.

5 ліпеня 2319 пілігрымаў пешкі і на роварах прыбылі ў Нацыянальны санктуарый у Будславе, каб прыняць удзел у штогадовай урачыстасці ў гонар Маці Божай.

Сёння кожны вернік лёгка можа знайсці дарогу ў Будслаў, каб узяць удзел у фэсце, які з’яўляецца прызнанай ЮНЕСКА часткай нематэрыяльнай культурнай спадчыны чалавецтва. Сучасныя тэхнічныя сродкі падкажуць геаграфічнае знаходжанне Будслава, пададуць расклад грамадскага транспарту, пракладуць аўтамабільны маршрут.

Рака Сэрвач у ваколіцах Будслава. Фота Віталія Палінеўскага

Аднак такая магчымасць у вернікаў была не заўсёды. Пасля з’яўлення ў XVII ст. сярод пушчы на берагах ракі Сэрвач цудадзейнага абраза Маці Божай, навіна аб Яе ласках вернікам распаўсюдзілася па ўсёй беларускай зямлі і за яе межамі. Людзі хацелі звярнуцца з малітвамі да Маці Божай у месцы, якое Яна сама выбрала.

Але як было знайсці сярод балотаў і запаветных лясоў тое маленькае паселішча Буда, заснаванае манахамі бэрнардынамі, куды нават і дарогі тады не было?

Першая карта, на якой упершыню былі падрабязна пазначаны населенныя пункты на беларускіх землях, убачыла свет у 1613 г. На ёй можна было знайсці раку Сэрвач і населеныя пункты Сэрвач і Даўгінава. Паселішча бэрнардынаў пазначана на карце не было. Пілігрымам даводзілася разлічваць толькі на дапамогу Бога і сустрэчных людзей.

Карта ВКЛ Тамаша Макоўскага, 1613 г.
Карта ВКЛ Тамаша Макоўскага, 1613 г.

У сярэдзіне 1650 г. прэлатам будслаўскага бэрнардынскага кляштара Элеўтэрам Зеляевічам у Вільні на польскай мове была апублікавана кніга пад барочнай назвай «Задыяк на зямлі нябесны, або Будская пушча ласкамі Божымі агорнутая, якія людзі адчуваюць пры цудоўным абразе Найсвяцейшай Панны Марыі, што ў касцёле айцоў бэрнардынаў». Адна з частак гэтай кнігі была прысвечана цудам абраза Маці Божай з галоўнага алтара касцёла ў Будславе, якія адбываліся з 1617–1650 гг.

Аднак кніга Элеўтэра Зеляевіча мае і іншыя цікавыя сюжэты з гісторыі фарміравання і жыцця санктуарыя ў Будславе.

Напрыклад, у ёй былі апублікаваныя першыя ў гісторыі прыродна-геаграфічныя дадзеныя пра Будслаў.

Тытульны ліст кнігі бэрнардына Элеўтэра Зеляевіча «Задыяк на зямлі нябесны...»
Тытульны ліст кнігі бэрнардына Элеўтэра Зеляевіча «Задыяк на зямлі нябесны...»

Аўтар кнігі папярэджвае пілігрымаў аб непраходных дзікіх месцах, у якія амаль не ступала нага чалавека: «Дзе перад гэтым у глухіх лясах і глыбокіх рэках драпежныя мядзведзі, ваўкі і іншая дзікая нечысць сялілася, там узнік касцёл Пана; дзе чуваць рык страшных звяроў і енк савы, там пры тым бедным касцёле аздараўляюцца слабыя, храмыя, эпілептыкі, нямыя, з калтунамі, юродзівыя, удараныя маланкай, вязні і іншыя пакутнікі».

Элеўтэр Зеляевіч таксама падаў і першыя геаграфічныя каардынаты месцазнаходжання касцёла ў Будславе: 2 мілі ад Крывічоў, 3 мілі ад Ваўкалаты, 2 мілі ад Параф’янава, 2 мілі ад Даўгінава.

Аўтар пералічыў усе касцёлы і населеныя пункты, якія ўваходзілі ў Даўгінаўскі дэканат. Менавіта да яго тэрытарыяльна належаў касцёл у Будслаўскай пушчы. Пілігрымы маглі спыніцца ў іх на начлег. Элеўтэр Зеляевіч адзначыў і асаблівасць дарогі ў Будслаў: неабходна было пераехаць мноства мастоў.

Будслаў і ваколіцы на гравюры ў кнізе Элеўтэра Зеляевіча
Будслаў і ваколіцы на гравюры ў кнізе Элеўтэра Зеляевіча

Для таго, каб пілігрымам было лягчэй арыентавацца на мясцовасці, аўтар размясціў гравюру ў кнізе. Яна стала не толькі падабенствам карты для падарожнікаў, але і першым малюнкам каменнага касцёла Адведзінаў Найсвяцейшай Панны Марыі, пабудаванага ў Будславе ў 1643 г.

Кніга Элеўтэра Зеляевіча дапамагала цэлым пакаленням вернікаў у няпростым, але поўным надзеі і веры вандраванні да святыні.

З года на год у Будслаў стала прыбываць усё больш пілігрымаў. Паселішча паступова ператварылася ў мястэчка, якое, нарэшце, пачалі наносіць на карты.

Будслаўскі касцёл на карце бэрнардынскіх кляштараў Гірша Ляйбовіча, 2-я палова XVIII стагоддзя.

...І вось ужо не адно стагоддзе пілігрымы зноў і зноў імкнуцца ў Будслаў, каб укленчыць перад цудадзейным абразом Маці Божай Будслаўскай, просячы Яе памятаць пра іх у сваім матчыным сэрцы.

Фота: oldenringen.livejournal.com

Абноўлена 08.07.2019 13:19
Пры выкарыстанні матэрыялаў Catholic.by спасылка абавязковая. Калі ласка, азнаёмцеся з умовамі выкарыстання

Дарагія чытачы! Catholic.by — некамерцыйны праект, існуе за кошт ахвяраванняў і дабрачыннай дапамогі. Мы просім падтрымаць нашу дзейнасць. Ці будзе наш партал існаваць далей, у значнай ступені залежыць ад вас. Шчыра дзякуем за ахвярнасць, молімся за ўсіх, хто нас падтрымлівае.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Папа Францішак

Бог заўсёды чакае нас.
Ён ніколі не губляе надзеі і заўсёды прабывае побач.