Амерыканскі дамініканін Ісая Бэйтэр ОР раскрывае глыбокае духоўнае значэнне літургічнага закліку Аллелюя, што асабліва часта гучыць падчас Велікоднага перыяду, які распачаўся ў Касцёле 17 красавіка.
Велікодны перыяд працягваецца 50 дзён — цэлых 50 «нядзель», або «тыдзень тыдняў», напоўнены радасцю Уваскрасення Пана. У Касцёле існуе шмат спосабаў адзначаць Пасху, якія адрозніваюць гэты час ад папярэдняга перыяду Вялікага посту, і адзін з іх — гэта слова Аллелюя, што ў Велікодны перыяд гучыць асабліва ўрачыста і дадаецца да ўсіх антыфон.
Аллелюя — гэта цэлы свет.
Гэты габрэйскі выраз складаецца з двух словаў: halĕlû — заклік да праслаўлеення і yah — кароткая форма імені Пана. Гэта літургічны выраз праслаўлення, які вельмі часта сустракаецца ў апошняй трэці біблійнай кнігі Псальмаў — вялікага збору гімнаў Божага народа, — напрыклад, на пачатку Псальма 106 (105).
І хоць у тэкстах Святога Пісання гэтае слова часта перакладаецца «праслаўляйце Пана», аднак у літургіі мы зазвычай выкарыстоўваем яго ў арыгінале, без перакладу.
Што ж такога незвычайнага ў гэтым слове? Давайце паглядзім, якім чынам мы замяняем яго падчас Вялікага посту. У гэты перыяд перад чытаннем Евангелля замест Аллелюя мы кажам або спяваем: «Хвала табе, Слова Божае», або: «Хвала Табе, Хрыстэ, Валадар адвечнай велічы». Хоць само слова Аллелюя падчас посту не выкарыстоўваецца, аднак яго сэнс застаецца: яно проста гучыць у перакладзе! А каб пры гэтым нічога не згубілася, разам з імем Хрыста абвяшчаецца, што Ён — Валадар адвечнай велічы. Такім чынам, не сэнс, а само гучанне слова Аллелюя мае ў сабе штосьці незвычайнае.
Але што асаблівага можа быць у гуках?
Аллелюя — гэта чыстае і дасканалае слова. Яно чыстае, таму што набліжана да чыстага выдыху, які мы робім, толькі з адзіным, найбольш далікатным зычным гукам: санант [л] у фанетыцы называюць «плаўным».
Аллелюя таксама слова дасканалае, таму што ўтрымлівае ў сабе ўсе галосныя гукі.
Перш, чым звярнуць увагу на адсутнасць [о], варта адзначыць, што ў грэцкім тэксце кнігі Аб’яўлення святога Яна, які ідзе за перакладам Сэптуагінты другога стагоддзя да Нараджэння Хрыста, яно напісана так: ἀλληλούϊα. Маючы на ўвазе той факт, што ў габрэйскай мове галосныя не пісаліся, гэта можа лічыцца сведчаннем арыгінальнага вымаўлення з усімі галоснымі гукамі, у поўнагалоссі.
Аллелюя — гэта чыстае і дасканалае слова. Гэта спеў, які мае ў сабе чыстае і дасканалае насенне ўсіх спеваў. Гэта спеў, які мы спяваем, калі ўсе словы і літары аказваюцца недастатковымі, каб выказаць адвечную хвалу Хрыста Валадара. Мы ўжо згадалі, што Аллелюя знаходзіцца ў Псальмах, літургічных спевах Божага народа. Акрамя Псальмаў, Аллелюя ў Бібліі сустракаецца яшчэ толькі ў кнізе Тобія і Апакаліпсісе, або Аб’яўленні святога Яна. У абодвух гэтых выпадках Аллелюя — гэта спеў нябеснага Ерузалема. Гэта спеў радасці, літургія вечнага горада Бога.
Мы так часта спяваем Аллелюя падчас літургіі менавіта ў Велікодны перыяд на знак таго, што Хрыстус адкрыў нам брамы ў нябесны Ерузалем з яго вечным Аллелюя.
Узгадайце пра гэта, калі будзеце ў наступны раз спяваць Аллелюя. Гэты чысты і дасканалы спеў — нібы пазбаўленае словаў стагнанне, якое гучыць Подыхам Бога ў сэрцах Яго народа. Калі вы далучаецеся да спеву Касцёла Аллелюя, ваш голас стновіцца маленькаю частачкай таго хору, які святы Ян чуў у нябесным Ерузалеме: «як бы шум вялікага натоўпу, як бы гул вялікіх водаў, як бы голас магутных грымотаў, што казалі: „Аллелюя“» (Ап 19, 6).
