Партал Catholic.by распачынае цыкл публікацый, прысвечаных святарам, якія адыгралі значную ролю ў справе евангелізацыі і гісторыі Касцёла на нашых землях. Сёння знаёмімся з выдатным рэлігійным дзеячам ХХ стагоддзя айцом Фабіянам Абрантовічам, марыянінам.
Фабіян Абрантовіч нарадзіўся 14 верасня 1884 года ў Вераскоўшчыне каля Навагрудка. Паходзіў з беларускай мяшчанскай сям’і. Быў сынам Яна і Юліі з Кашыцаў. Скончыў школу ў Навагрудку (1900). Увосень 1902 г. паступіў у духоўную семінарыю ў Пецярбургу. З 1906 па 1910 гг. працягваў вучобу ў духоўнай акадэміі, дзе абараніў магістарскую працу па тэалогіі. Прэзбітэрскае пасвячэнне прыняў 9 лістапада 1908 г.
Працаваў катэхетам у Пецярбургу (Імператарскае вучылішча правазнаўства, Імператарскае камерцыйнае вучылішча, Кадэцкі корпус імператара Аляксандра ІІ, Марыінскі і Паўлаўскі інстытуты). З 9 лістапада 1910 г. выкладаў рэлігію ў прыватнай гімназіі пры касцёле св. Кацярыны ў Пецярбургу.
Адзін з яго вучняў праз некалькі гадоў напісаў:
«Яго ўрокі рэлігіі, нядзельныя казанні, рэкалекцыі для вучняў адзначаліся заўсёды самай глыбокай думкай, арыгінальным падыходам, незвычайнасцю і, што найважнейшае, глыбокім перакананнем, якое сведчыла пра яго палкую рэлігійную натуру і гарачую Божую думку. Як гэтыя ўрокі, так і казанні, і прамовы вылучаліся глыбінёй думкі даследчыка і, хоць для іх была характэрная стрыманасць, адзначаліся філасофскім тонам. <…>
Ксёндз Фабіян Абрантовіч уяўляў сабой, як і іншыя выбітныя святары, тып заходняга (кажучы ў самым агульным сэнсе) чалавека і святара. Ён гаварыў прыгожай мовай, ніколі не закранаў нацыянальных тэмаў, годна сведчыў пра сваю прыналежнасць да хрысціянскай цывілізацыі».
У 1912–1914 гг. святар знаходзіўся ў Бельгіі. Ён вывучаў філасофію ў каталіцкім універсітэце ў Лёвэне, пасля заканчэння вучобы абараніў доктарскую працу на тэму інстытуцыяналізму Мікалая Лоскага і тамізму. Вярнуўся ў Пецярбург (які неўзаюаве стаў называцца Петраградам) і 1 верасня 1914 г. быў прызначаны выкладчыкам у духоўную семінарыю. Вёў заняткі па філасофіі, сацыялогіі і спеве. Адначасова спаўняў абавязкі катэхета ў жаночай гімназіі пры Імператарскім жаночым інстытуце і ў 12-й Петраградскай гімназіі.
У красавіку 1918 г. пераехаў у Мінск, дзе па даручэнні біскупа Зыгмунта Лазінскага арганізаваў духоўную семінарыю і стаў рэктарам. Прамаўляў казанні на беларускай мове ў капліцы Дабрачыннасці (1918–1920). Увесну 1919 г. арганізаваў і праводзіў філасофскія канферэнцыі для мінскай інтэлігенцыі, якія наведваў між іншым знакаміты беларускі паэт Янка Купала. Як філосаф і публіцыст супрацоўнічаў з беларускай і польскай рэлігійнай і свецкай прэсай («Касцёльныя ведамасці», 1913–1914; «Крыніца», 1917–1920; «Хрысціянская думка», 1928–1929; «Віленскі агляд», 1925–1926).
У верасні 1919 г. быў абраны ў Раду Часовага нацыянальнага камітэту. Як член дэлегацыі беларускіх дзеячоў за незалежнасць прыняў удзел у сустрэчы з Юзафам Пілсудскім 19 верасня 1919 г. у Мінску. Працягваў выкладчыцкую дзейнасць у гімназіі і ніжэйшай духоўнай семінарыі ў Навагрудку (1920–1924), а пасля ўтварэння ў 1925 г. Пінскай дыяцэзіі — у Вышэйшай духоўнай семінарыі ў Пінску (1924–1926).
На пачатку сваёй дзейнасці ў Харбіне быў абвінавачаны мясцовай польскай калоніяй і нацыянальнай паліцыяй у краіне між іншым у «русіфікацыі менш свядомых польскіх элементаў», «уцягванні ў манархісцка-расійскія дзеянні польскай калоніі», «фальшывае прадстаўленне ў кітайскім бачанні палякаў як пэўнага гатунку расіян» («Ілюстраваны штодзённы часопіс» № 202, Кракаў 1930). Нагодай была славянская літургія і два казанні на рускай мове, прамоўленыя а. Абрантовічам у мясцовым касцёле св. Станіслава.
У публічнай заяве на старонках выдання «Каталіцкі агляд» (№ 116, Варшава 1930), паказваючы абсурднасць гэтых абвінавачванняў, а. Абрантовіч напісаў:
«Каталіцкі Касцёл не з’яўляецца выключна ані лацінскім, ані грэчаскім, ані славянскім (польскім, рускім), ані якімсьці іншым, а каталіцкім, значыць паўсюдным. Гэта азначае для ўсіх часоў, месцаў, людзей, абрадаў, моваў. Калі б Касцёл такім не быў па волі Хрыста, свайго Заснавальніка, ён не быў бы каталіцкім <…>
Што сапраўды каталіцкае, тое Божае, і нікому не можа пашкодзіць.
Таму меркаванне, што развіццё славянскага абраду ў Харбіне можа негатыўна паўплываць на мясцовую польскую калонію, цалкам памылковае. Так мяркуючы, мы маглі б дайсці да вайны ўсіх супраць усіх. Няхай палякі застаюцца палякамі, любяць свой лацінскі абрад, але таксама няхай не прычыняюцца ніякім чынам да таго, каб тыя, хто не нарадзіўся ў гэтым абрадзе, абавязкова яго прымалі. Мы яшчэ раз павінны зразумець, што каталіцкасць грунтуецца не на абрадзе, не на назве, а на адзінстве веры і кіраўніка.
Што з таго, што праваслаўныя называюцца праваслаўнымі, калі на самай справе яны не такія. У лацінскай святой Імшы католікі лацінскага абраду называюцца праваслаўнымі. Як і што з таго, што католік называецца католікам, калі ён ім не з’яўляецца. Да падзелу кожны праваслаўны быў католікам, а кожны католік — праваслаўным, і да гэтага мы павінны імкнуцца цяпер.
Усё наша няшчасце заключаецца не ў тым, што католікі — занадта католікі, а праваслаўныя — занадта праваслаўныя, а менавіта ў тым, што мы, католікі, з’яўляемся занадта мала католікамі, а яны, праваслаўныя, — занадта мала праваслаўнымі. Інакш кажучы, могуць быць і ёсць праваслаўе неправаслаўнае і каталіцтва некаталіцкае».
У 1934 г. айцец Абрантовіч здзейсніў падарожжа ў Рым, дзе зрабіў справаздачу аб дзейнасці Усходняй місіі ў Кітаі. У час знаходжання ў Ватыкане ён атрымаў згоду Пія ХІ на «адкрыццё ў Харбіне марыянскага законнага дома ўсходняга абраду». Летам 1939 г. ён зноў быў у Рыме, беручы ўдзел у генеральным капітуле ордэна марыянаў. У жніўні пабываў у Варшаве, Коўне, Вільні, Друі і Навагрудку.
Пасля распачацця ІІ Сусветнай вайны меў намер накіравацца на Захад. Але на пачатку кастрычніка выехаў у Львоў, дзе наведаў грэка-каталіцкага арцыбіскупа Андрэя Шаптыцкага, арцыбіскупа Юзафа Сліпога і біскупа Міколу Чарнецкага.
Падчас спробы нелегальна перайсці дэмаркацыйную нямецка-савецкую лінію ў вёсцы Ухава 22 кастрычніка 1939 г. быў затрыманы нямецкімі памежнікамі і высланы на савецкі бок, дзе яго арыштавалі за «нелегальны пераход мяжы паміж СССР і Германіяй».
Спачатку Фабіян Абрантовіч знаходзіўся ў вязніцы НКУС у Львове. У час следства зносіў катаванні, яго прыносілі ў камеру збітага, скатаванага.
У студзені 1941 г. яго перавезлі ў Маскву і абвінавацілі ў антысавецкай дзейнасці і шпіёнстве на карысць Ватыкана. 23 верасня 1942 г. быў асуджаны на 10 гадоў лагераў. Павінен быў быць высланы ў адзін з лагераў прымусовай працы ў Карагандзе. Пасля прысуду, аднак, працягваў заставацца ў вязніцы.
Памёр ад катаванняў 2 студзеня 1946 г. у вязніцы на Бутырках у Маскве. Рэабілітаваны 24 снежня 1992 г. Вярхоўным судом Расійскай Федэрацыі.
Фабіян Абрантовіч з’яўляецца аўтарам кніг: «Ньюман і мадэрнізм» (Пецярбург 1909); «Kасцёл і навука» (Пецярбург 1912); «Чалавек. Філасофска-грамадскі нарыс» (Вільня 1929).
