Арцыбіскуп Клаўдыё Марыя Чэллі, старшыня Папскай рады па сродках масавай камунікацыі, які прабываў з візітам у Беларусі 12-15 мая 2011 г. падзяліўся сваімі ўражаннямі ў інтэрв’ю Беларускай рэдакцыі Ватыканскага радыё. Паводле меркавання іерарха, «краіна мае сур’ёзныя праблемы і патрабуе адказнасці на ўсіх узроўнях».
— Гэта быў Ваш першы візіт у Беларусь. Вядома, перад паездкай Вы штосьці ведалі аб нашай краіне, магчыма, дадаткова атрымалі інфармацыю з артыкулаў, Інтэрнэту. Скажыце, ці адрозніваюцца ўражанні і чаканні ад рэальнасці?
— Калі я падарожнічаю па іншых краінах, то сустракаю шмат святароў старэйшага ўзросту і вельмі мала маладых. У Беларусі, наадварот, я ўбачыў, што большасць складаюць маладыя святары. Гэта з’яўляецца вялікім выклікам і вялікай магчымасцю. Несумненна, маладое духавенства нарадзілася ўжо ў іншым кантэксце. Яны больш уважлівыя да «лічбавай рэальнасці» і большыя эксперты ў сферы новых тэхналогій. Зараз важна зразумець, якім чынам гэтая іх здольнасць, сімпатыя і адкрытасць на новыя тэхналогіі зможа злучыцца з евангелізацыйнай мудрасцю, бо камунікацыя звязана не толькі з тэхналогіямі. Трэба мець сэрца, адкрытае на праблемы чалавека, сэрца вельмі чулае да таго, чым характарызуецца чалавечае жыццё сёння. Неабходна мець сэрца поўнае Бога і Яго слова, каб быць здольным камунікаваць і асвяціць шлях сучаснага чалавека.
Гэтая «мудрасць камунікацыі», якая становіцца евангелізацыяй, не звязана з узростам. Узрост дае вялікую адкрытасць на новыя тэхналогіі, якую неабходна злучыць з сардэчнай мудрасцю. Я б хацеў адзначыць, што гэта вялікі выклік, які маладыя беларускія святары павінны прыняць, і гэта не толькі пытанне тэхналогій. Гледзячы на тую ўвагу, з якой яны слухалі мае словы, мне здаецца, яны адчуваюць патрэбу і ўважліва ставяцца да гэтай прапановы.
— Тры дні ў Беларусі, гэта не шмат. Але ўсё ж, якой вам бачыцца будучыня краіны і грамадства?
— Канечне, краіна мае сур’ёзныя праблемы і патрабуе адказнасці на ўсіх узроўнях. Мы павінны ўсведамляць, што мы, хрысціяне, католікі, пакліканы любіць сваю краіну, жыць адказна і выконваць місію, якая была нам даверана, каб краіна магла жыць у міры і супакоі. Новыя пакаленні ўжо маюць шмат цяжкасцяў, якія павінны перажыць, таму мы не павінны рабіць яшчэ больш праблем на іх шляху. Таму важнымі з’яўляюцца тыя слупы, аб якіх гаворыцца ў энцыкліцы «Pacem in terris» і аб якіх казалі Павел VI і Ян Павел ІІ: пошук праўды, справядлівасці, але з адказнасцю, якая становіцца салідарнасцю з тымі людзьмі, якія крочаць побач з намі.
Пасля гэтых трох дзён, якія застаюцца ў маім сэрцы як каштоўны ўспамін, я ўпэўнены, што неабходна ісці наперад, будаваць, сеяць праўду, салідарнасць, перамагаючы падзелы. І, безумоўна, давярацца Божай дапамозе. Звяртацца да Марыі. Наш шлях нялёгкі. Не будзе лёгкім і для вас, беларусаў, і вашай краіны. Я спытаюся: а дзе ён лёгкі? І для вас гэта з’яўляецца вялікім выклікам, каб працаваць, каб дапамагаць адно аднаму, каб разам змагацца дзеля дабра ўсёй краіны.
— Асноўная мэта Вашага візіту — сустрэча з рэлігійнымі і свецкімі СМІ. Прычым, Вы самі казалі, што больш хочаце слухаць, а не гаварыць. Ці атрымалася? І што Вы пачулі? Якія праблемы хвалююць беларускую прэсу?
— Я меў сустрэчы з журналістамі свецкіх выданняў. Убачыў, што іх цікавяць адмысловыя тэмы, якія адначасова з’яўляюцца цікавымі і для мяне. Я казаў ім аб чатырох слупах, на якіх павінна грунтавацца праца СМІ: справядлівасць, праўда, дыялог і любоў. Хачу адзначыць, што мы закранулі тэмы вельмі далікатныя для сучаснасці краіны. Некаторыя журналісты задалі мне пытанні аб праблемах вельмі вострых і спрэчных. Місія журналіста ў палітычным кантэксце з’яўляецца складанай. Гэта місія цікавая і моцная, таму што некаторыя тэмы з’яўляюцца вострымі. Хтосьці мяне спытаў аб дзяржаўным кантролі, хтосьці аб правах чалавека. І тут я быў зацікаўлены падкрэсліць, што для кожнага з іх годнасць як журналіста заключаецца ў пошуку праўды. Несумненна, той, хто працуе ў СМІ, павінен мець асаблівую ўвагу да праўды, таму што потым гэтай праўдай ён будзе дзяліцца з іншымі. Я хачу адзначыць, што тэма з’яўляецца вельмі цікавай. Мне здалося, што аўдыторыя была асабліва ўважлівай. Я вельмі задаволены гэтай сустрэчай. Лічу яе вельмі пазітыўнай, таму што я ўбачыў людзей вельмі ўважлівых і заклапочаных.
Іншая сустрэча была з супрацоўнікамі каталіцкіх СМІ. Я быў вельмі здзіўлены. Мае чаканні былі зусім іншыя ў параўнанні з тым, што я убачыў. Я паразмаўляў аб ролі камунікацыі з біскупамі і шматлікімі святарамі і законнікамі, якія прысутнічалі на сустрэчы. Быў вельмі ўражаны той увагай, з якой яны слухалі мае словы, задавалі пытанні і дзяліліся меркаваннямі. Я застаўся вельмі задаволены гэтай сустрэчай, а таксама тым, што яны робяць, і што мае вялікае значэнне. Я прызнаюся, што ў мяне вялікія чаканні адносна Касцёла ў Беларусі, бо сустрэў яго вельмі маладым.
— Вы сустрэліся з Мітрапалітам Філарэтам, Патрыяршым Экзархам усяе Беларусі. Наколькі важны сёння міжканфесійны дыялог?
— Мы ўжо сустракаліся з Мітрапалітам у Маскве, таму для мяне гэта была ўжо другая сустрэча з ім. Мяне вельмі ўразіла тое, што Мітрапаліт Філарэт сустрэў мяне як старога сябра. Мне было вельмі прыемна. Але не толькі таму, што такое стаўленне датычыла асабіста мяне, але таму, што яно характарызуе адносіны паміж праваслаўнай і каталіцкай супольнасцямі ў Беларусі. Гэта таксама вялікі выклік, які мы павінны прыняць. Таму што Евангелле кажа нам вельмі ясна: абвяшчэнне Божага слова павінна ажыццяўляцца ў адзінстве. Канечне, яшчэ не існуе поўнага адзінства паміж праваслаўнай і каталіцкай супольнасцямі, аднак вельмі важна, што ёсць атмасфера сяброўства, сардэчнасці і вялікай сімпатыі. Мне здаецца, гэта па-сапраўднаму важны момант, які дае вялікую надзею на будучыню.
— Рэлігійныя СМІ ў большасці сваёй — гэта мас-медыя «для сваіх». Што могуць унесці каталіцкія СМІ ў сённяшнее беларускае грамадства?
— Вы маеце вельмі добры сайт, які цудоўна працуе (партал Сatholic.by — Рэд.). Я думаю, варта задзейнічаць усе вашы магчымасці, усё, да чаго маеце доступ. Ад простых публікацый, да таго, што тычыцца сферы новых мас-медыя. З уладамі мы размаўлялі аб каталіцкім радыё. Я убачыў, што Міністр інфармацыі мяне слухаў уважліва. Ён чалавек малады, але добра адчувае гэтую праблему. Я быў вельмі рады сустрэцца з ім і з Упаўнаважаным па справах рэлігій. У першы дзень свайго візіту я таксама меў сустрэчу з намеснікам главы Адміністрацыі Прэзідэнта. Хачу адзначыць, што сустрэлі мяне з пашанай і годнасцю. Я б хацеў перадаць ім словы маёй удзячнасці, павагі і прывітання.
Аднак, вашай краіне неабходна глядзець наперад. І перш за ўсё, будаваць на чалавечых каштоўнасцях. Таму што фундаментам усяго з’яўляецца павага да годнасці чалавека. Для нас, хрысціянаў, вучняў Хрыста, любы чалавек становіцца братам у веры. Такім, я думаю, павінен быць Касцёл — не палітычнай партыяй, але супольнасцю мужчын і жанчын, якія з’яўляюцца свядомымі ўласнай годнасці. Яны павінны быць шчаслівымі, мець пасхальную радасць. Павінны сустрэць Пана Езуса ў сваім жыцці і сведчыць аб гэтым жэстамі і сапраўдным жыццём. Рабіць так, каб у гэтае жыццё ўключаліся іншыя. Хрысціянская супольнасць не можа не бараніць годнасць чалавека, які быў створаны на падабенства Бога. Гэта выклік, які мы павінны прыняць.
— Вы мелі магчымасць пазнаёміцца не толькі з жыццём Касцёла ў сферы СМІ, але і з яго, так бы мовіць, душпастырскімі буднямі. Якое самае яркае ўражанне яны ў Вас пакінулі?
— У нядзелю я цэлебраваў св. Імшу для дзяцей у мінскай архікатэдры. Я спытаўся ў арцыбіскупа (арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч — Рэд.), ці можна запрасіць дзяцей у прэзбітэрый, каб разам памаліцца «Ойча наш…»? Ён мне адказаў: «Канечне, так». Вы не можаце сабе ўявіць, наколькі прыгожа было бачыць прэзбітэрый поўны дзяцей. Мы ўсе трымаліся за рукі, молячыся «Ойча наш…». Гэта быў не проста сентыментальны жэст. Гэта была свядомасць айцоўства Бога, але таксама братэрства паміж намі. Я лічу, што нашае заданне — жыць тым, чым мы з’яўляемся, і выражаць тое, чым мы ёсць, праз жэсты, праз канкрэтныя дзеянні.
