«Бог заўсёды чакае з любоўю і жадае нашага вяртання. Ён чакае кожнага
знаку пакаяння і распазнання нашых памылак. Ён гатовы прыняць нас з
адкрытымі абдымкамі і забыць пра наша мінулае. Калі Бог адпускае грахі
—адпускае іх назаўсёды», — чытаем у Пастырскім пасланні арцыбіскупа Тадэвуша Кандрусевіча на Вялікі пост 2011 г.
Глыбокапаважаныя святары, кансэкраваныя асобы, браты і сёстры!
1. Арцыбіскуп Вашынгтона кардынал Дональд Вурэл распавядае наступную гісторыю. Аднойчы, калі ён чакаў самалёт у аэрапорце, да яго звярнуўся чалавек ва ўзросце каля 35 гадоў, які назваў сябе католікам. Гэты чалавек сказаў, што ведае аб тым, што ў Каталіцкім Касцёле ёсць штосьці, што дапамагае чалавеку вызваліцца ад непатрэбнага мінулага, каб распачаць новае жыццё. Гэта сакрамэнт пакаяння, — удакладніў кардынал. Малады чалавек чуў пра гэты сакрамэнт, але не ведаў дакладна, што гэта такое і як ім карыстацца. Ён не быў адпаведна падрыхтаваны, каб пазбавіцца ад усяго лішняга ў духоўным жыцці і распачаць новае.
Гэты чалавек, напэўна, не адзіны ў свеце, хто не ведае, што такое споведзь, хоць і лічыць сябе веруючым. У нас таксама можна знайсці шмат падобных прыкладаў. А таму на пачатку Вялікага посту ў Год Божай міласэрнасці прапаную звярнуць асаблівую ўвагу на сакрамэнт пакаяння як сакрамэнт Божай міласэрнасці і вялікі дар, які яднае нас з Богам, Касцёлам і людзьмі. Заахвочваю ўсіх вас, каб гэты Вялікі пост у Год Божай міласэрнасці стаў нашай новай духоўнай пілігрымкай з намерам духоўнага адраджэння і паяднання, якое адбываецца ў Езусе Хрысце. Аб гэтым добра нагадвае св. апостал Павел у Пасланні да Рымлянаў, дзе навучае, што, «апраўданыя паводле веры, мы маем мір з Богам праз Пана нашага Езуса Хрыста» (пар. Рым 5, 1).
2. Цяжкія думкі напаўнялі аднаго маладога чалавека, калі познім восеньскім вечарам кроплі дажджу моцна стукалі ў шыбу. Мінула ўжо многа гадоў з той пары, як ён бачыў свайго бацьку. Аднак у яго вушах усё яшчэ гучалі суровыя словы таты. Яны рассталіся, кажучы, што больш ніколі не будуць размаўляць. Аднак у гэты вечар усё змянілася. Патэлефанавала маці і сказала, што ў бацькі сардэчны прыступ і ўрачы не абяцаюць нічога добрага. Малады чалавек хутка замовіў білет на самалёт і паляцеў да бацькі. Ён спяшаўся ў бальніцу, хоць да гэтага яго сэрца было перапоўнена злосцю. Цяпер ён разумеў, што так многа гадоў прайшло марна з-за зайздрасці і непаразуменняў. Калі ён прыехаў у бальніцу, да бацькі вярнулася свядомасць. Аднак найбольш радаснай весткай было тое, што бацька жадаў бачыць свайго сына. Яны абодва зразумелі, што былі несправядлівыя адзін да другога і ўжо больш не хацелі заставацца ворагамі. Яны зноў хацелі быць бацькам і сынам.
Гэта прыклад паяднання, які чыніць ворагаў сябрамі. Мы добра ведаем евангельскі вобраз марнатраўнага сына, якому бацька дараваў правіны, калі той вярнуўся і прасіў прабачэння (пар. Лк 15, 11–32). Таму прыпавесць пра марнатраўнага сына на самой справе трэба было б назваць прыпавесцю пра міласэрнага айца.
Біблія выкарыстоўвае слова «прымірэнне», каб апісаць тое, што Бог зрабіў нам праз свайго Сына Езуса Хрыста. Бог прымірыў нас з сабой праз смерць свайго Сына і праз гэта цалкам змяніў нашыя адносіны з Ім: мы нанава сталі Яго дзецьмі. Прычым, і гэта трэба падкрэсліць асабліва, ініцыятыва належала Богу, а не чалавеку. Таксама паяднанне чалавека з Богам адбылося не дзякуючы кампрамісу, які шукае сучасны свет, ці дзякуючы славутай у наш час паліткарэктнасці, але праз ахвяру Сына Божага.
Мы называем героем таго, хто аддае сваё жыццё за іншага чалавека або за свабоду Радзімы. Якім жа героем павінен быць Езус, які аддаў сваё жыццё за кожнага з нас, аддаў жыццё за грэшнага чалавека, каб прымірыць яго з Богам! Вельмі добра пра гэта кажа св. апостал Павел: «Бо калі, будучы ворагамі, мы паядналіся з Богам праз смерць Яго Сына, то, паяднаўшыся, мы тым больш збавімся праз Яго жыццё» (Рым 5, 10).
3. Ласка прымірэння дзейнічае заўсёды, трэба толькі адкрыцца на яе. Яна дзейнічае ў сакрамэнце пакаяння, які з’яўляецца сакрамэнтам Божай міласэрнасці, бо ў ім Божая міласэрнасць праяўляецца ў адпушчэнні грахоў.
Самай вялікай праблемай чалавека з’яўляецца грэх і яго наступствы. Менавіта грэх вядзе да сепарацыі з Богам — крыніцай жыцця. З-за граху мы становімся нявольнікамі, якія знаходзяцца ў духоўнай цемры, а жыццё здаецца поўным абсурдам і цярпеннем. На жаль, часта жывучы далёка ад Бога, мы не разумеем гэтага і нават шукаем вінаватых у гэтым. У такой сітуацыі толькі ласка ўсведамлення і прызнання граху дазваляе Божай міласэрнасці дасягнуць нас. Таму ў сакрамэнце пакаяння найбольш важным элементам з’яўляецца тое, каб стаць у праўдзе перад Богам. Толькі Ён з’яўляецца тым адзіным, каго мы не павінны баяцца, бо Ён — любоў, якая не асуджае, а збаўляе.
Таму наступным крокам да навяртання з’яўляецца вера ў бязмежную Божую любоў. Прымаючы гэтую праўду, мы разважаем пра крыж Хрыста, бо ён найлепш паказвае гэтую любоў. Крыж Хрыста, з аднаго боку, — гэта суд чалавека над Богам, з іншага — праяўленне самай вялікай любові, здольнай прабачыць.
Прымірэнне з Богам магчыма толькі дзякуючы Езусу, дзякуючы Яго смерці і ўваскрасенню. Прысутнасць Хрыста ў гэтым знаку прабачэння аб’яўляе Божую міласэрнасць, бо бязгрэшнага Езуса Бог учыніў ахвяраю за грэх, каб «мы ў Ім сталі справядлівасцю Божай» (пар. 2 Кар 5, 21).
4. Такім чынам, мы не адны і не пакінуты ў жыцці сам-насам. Святы апостал Павел нагадвае, што, як грэх праз Адама ўвайшоў у свет, а праз грэх смерць перайшла на ўсіх людзей, таксама ласка і новае стварэнне прыйшлі ў Хрысце (пар. Рым 5, 12. 15). Як смерць прыйшла праз чалавека, так праз Езуса Хрыста — Чалавека і Бога — прыйшло ўваскрашэнне з памерлых. Як у Адаме ўсе паміраюць, так у Хрысце ўсе ажывуць (пар. 1 Кар 15, 21–22). Таму новае стварэнне распачынаецца ў нас праз Божую ласку, заслужаную для нас Езусам Хрыстом. Міласэрнае Божае прабачэнне, увасабленнем якога з’яўляецца Езус Хрыстус, падымае чалавека з грахоўнага балота.
Гэтае радаснае пасланне абвяшчае Касцёл, калі сустракаецца з таямніцай граху. Як Адам прынёс у гэты свет грэх, смерць, дысгармонію, так Хрыстус — новы Адам — дае ласку, збаўленне і новае жыццё. У Хрысце мы знаходзім пачатак новага стварэння. Ён зноў вядзе нас да нашага нябеснага Айца, перамагае трагізм граху і аднаўляе гармонію. Езус дае нам новае жыццё ў ласцы, якое аднаўляе нашыя адносіны з Богам і вядзе да поўнай еднасці з Ім у нябеснай хвале. Менавіта таму мы ўспрымаем Хрыста як новага Адама. Божая ласка з’яўляецца пачаткам новага стварэння ўсіх ахрышчаных у Хрысце.
Калі мы імкнёмся да дабра і змагаемся са злом, то павінны памятаць пра навучанне Касцёла, што дзякуючы Божай ласцы мы маем моц перамагчы грэх. Мы можам быць пераможцамі, аднак, каб быць імі, мы кожны дзень павінны змагацца з сабой і са злом, якое ёсць у нас. Нам трэба біць саміх сябе, а гэта найбольш дасканала адбываецца ў сакрамэнце пакаяння.
5. Дзе мы можам знайсці прабачэнне пасля хросту? Хто можа знішчыць наш грэх і выцерці слёзы смутку? У сакрамэнце пакаяння мы сустракаем Хрыста, які гатовы і жадае аднавіць нас да новага жыцця. Божая ласка прыходзіць праз бачныя знакі — сакрамэнты. Адпушчэнне грахоў і аднаўленне ласкі хросту таксама звязана з бачным знакам, якім з’яўляецца споведзь.
Да сакрамэнту пакаяння нас вядзе жаль за грахі, за ўсё тое дрэннае, што мы ўчынілі. Таму шчыры жаль за грахі — гэта пачатак іх прабачэння, якое мы атрымліваем у сакрамэнце пакаяння. Слуга Божы Ян Павел II навучаў, што было б неразумна і нават саманадзейна атрымаць прабачэнне грахоў без сакрамэнту пакаяння, які быў устаноўлены Езусам Хрыстом менавіта для гэтага (пар. RP 31).
Прымаючы ўдзел у сакрамэнце пакаяння, прызнаючы сваю грахоўнасць і імкнучыся да навяртання, да чаго мы пачулі запрашэнне ў Божым слове, мы павінны памятаць аб тым, што нас ніхто не асудзіць і не адкіне, але прыме з такой жа любоўю, з якой марнатраўнага сына прыняў яго айцец. Бог заўсёды чакае з любоўю і жадае нашага вяртання. Ён чакае кожнага знаку пакаяння і распазнання нашых памылак. Ён гатовы прыняць нас з адкрытымі абдымкамі і забыць пра наша мінулае. Калі Бог адпускае грахі —адпускае іх назаўсёды. Ён не задумваецца над нашым мінулым, Яму ўжо не патрэбна нашая біяграфія, як гэта патрэбна для кар’еры ў сучасным свеце. Бог разам з усім небам радуецца нашаму навяртанню.
6. Навяртанню і падрыхтоўцы да сакрамэнту пакаяння таксама павінна служыць Божае слова, аб чым нагадвае папа Бэнэдыкт XVI у апостальскай адгартацыі «Verbum Domini» аб Божым слове у жыцці і місіі Касцёла. У ёй Святы Айцец заклікае не занядбоўваць Святое Пісанне пры падрыхтоўцы да споведзі, асабліва падчас пакутных набажэнстваў. Трэба памятаць, што Божае слова з’яўляецца словам паяднання, таму што Бог у ім паяднаў усё з сабою (пар. 2 Кар 5, 18–20; Эф 1, 10). Божае слова асвячае грэшніка да лепшага пазнання яго грахоў, заклікае да навяртання і напаўняе даверам да Божай міласэрнасці (пар. VD 61). Таксама ў сваім пасланні на Вялікі пост гэтага года Пантыфік падкрэслівае, што на шляху ў накірунку Пасхі Касцёл асабліва шчодра дае Божае слова, якое рыхтуе нас да сустрэчы з Панам (пар. ПВП–11, 2–3).
7. Дарагія браты і сёстры!
На заканчэнне гэтых разважанняў заклікаю ўсіх памятаць, што нашай самай глыбокай духоўнай радасцю павінна быць свабода ад усяго таго, што нас аддзяляе ад Бога, і аднаўленне нашых адносін з бясконца міласэрным нябесным Айцом, які прымае кожнага з любоўю, праяўленай да марнатраўнага сына. Духоўна адноўленыя і паяднаныя з Богам, Касцёлам і людзьмі ў сакрамэнце пакаяння, мы становімся «новым стварэннем».
Давяраючы ўсіх вас апецы Марыі — Маці міласэрнасці — выказваю надзею, што мы ўсе разам у Вялікім посце — часе ласкі і збаўлення — будзем перажываць гэтую духоўную навіну навяртання ў сакрамэнце пакаяння. На гэты шлях ад усяго сэрца благаслаўляю ў імя Айца, + і Сына і Святога Духа. Амэн.
Арцыбіскуп Тадэвуш Кандрусевіч
Мітрапаліт Мінска-Магілёўскі
Мінск, 27 лютага 2011 г.
VIII Звычайная нядзеля
Выкарыстаная літаратура і прынятыя скарачэнні:
- Ян Павел II. Апостальская адгартацыя «Reconciliatio et Poenitentia» (RP).
- Бэнэдыкт XVI. Апостальская адгартацыя «Verbum Domini» (VD).
P.S. Глыбокапаважаныя святары няхай прачытаюць гэтае пасланне вернікам у І Нядзелю Вялікага посту 13 сакавіка 2011 г.
